Cihangir Bilgini k̆ala
int̆erviu
(Goʒ̆otkvala: Cihangir Bilgini ren dobadona çkinişi
gamantanerepeşen, k̆ult̆uriş k̆oçi, mekteburi do guroni musik̆osi, musik̆aşi
mamgurapale; dulyamxvenu şurimşine. Cihangir Bilginik dido
ʒ̆anepeşen doni otant̆uri Lazuri birapape- şiirepe ar k̆ele Turkiyes majura
k̆eleti Gurcistanis k̆orobups. Andğaneri musik̆aluri gagnapatenti aya birapape-
şiirepe mskvaşa ibirs. Amuşen çkva, ağan ç̆areli Lazuri şiirepeşi kaydepe ikips
do xolo ibirs. Cihangir Bilginik xvala Lazuri birapape va ibirs, majura k̆eleti
dobadona çkinişi mteli semtepeşen Turkupe k̆ala iboden, ibirs.
Turkiye do Turkiyeşi galeti k̆onserepe meçaps, eşo miçkin. Arabesk̆-Lazuri
musik̆a va ikips. Cihangir Bilginik Lazuri musik̆a xvala guda- kemençe steri
otant̆uri enst̆rumanepesti va moloxunaps, majura enst̆rumanepetenti musik̆a
ikips, ibirs. Edo mcveşi Lazuri xalk̆uri birapape ağani kaydepeten
ibirs. Ağani Lazuri birapape ikips. Mtini giʒ̆vat na, dobadona çkinişi
k̆ult̆urişi elçi ren Cihangir Bilgini. Turkuaz Sanat Derneği do
Lazuri K̆ult̆urişi Derneğişi emektarepeşen. Ma Cihangir Bilgini k̆ala 2004
ʒ̆anas, rametli M. Recai Ozgunişi mgaras, rametli M. Yilmaz Avcişi xeten noğa
Maşukiyes doviçini. Emoraşen doni k̆ult̆uruli noçalişepe
muşişen ambai komiğun. Cihangir Bilgini k̆ala biyografi muşi do k̆ult̆uruli
noçalişepeşen bğarğali./ Ali İhsan Aksamazi)
+
Ali İhsan Aksamazi: Mu iqven, ʒ̆oxle
biyografi tkvanişen molamişinit do eşo gevoç̆k̆at, iqveni? Sonuri ret? Mundes,
so dibadit? Namu nʒ̆opulapes, so igurit? Aʒ̆i so skidut? So
içalişept? Çileri reti? Berepe giqonunani? Namu nenape giçkinan?
Cihangir Bilgini: Noğa Artvin-
Arkaburi vore. Baba çkimi memuri rt̆i, emuşeniti ma noğa K̆ayseris dovibadi.
Geç̆k̆apuroni nʒ̆opulaşi gamantana- gurapa noğa K̆ayseris kodoviguri. Oşkenduri
do liseşi gamantana- gurapa noğa Arkabis kodoviguri. 1994 ʒ̆anas İst̆anbul-Devletişi
K̆onservat̆uarişen dovimezuni Aʒ̆i noğa K̆aradeniz Ereğlis pskidur. Gyuzel
Sanatepeşi Lises viçalişep. Çileri vore do Defne Mjora coxoni ar k̆ulani bere
komiqonun. Oşkenduri dereceten Alamanuri, Lazuri do Margaluri nenape komiçkin.
Ali İhsan Aksamazi: K̆onservat̆uaris
kodigurit mara xvala alayli var, mekteburiti ret. Emuşeniti otant̆uri birapape andğaneri
zima do ağani enst̆rumanepeten dido mskvaşa ibirt. P̆ilili
gelaçapt, sazi/ bağlama gelaçapt, git̆ari do kemençe gelaçapt tkvan;
eşo komiçkin. Aya enst̆rumanepeşen met̆a çkva namu enst̆rumanepe
gelaçapt? Mamgurepe tkvanis namu enst̆rumanepe ogurapt? Namu
solo do k̆oro noçalişepe giğunan? Musik̆aluri noçalişepe tkvanişen
molamişinit, mu iqven!
Cihangir Bilgini: K̆arta muzisyeni steri,
manti berobas gelaçamus kogevoç̆k̆i. Ma muşeni k̆onservat̆uaris
doviguri, giçkinani, Azerbaycanişi t̆ari gelaçamu mint̆u do emuşeni. Aya
gagnapaten, Azerbaycanişi k̆lasik̆uri musik̆a do xalk̆uri mahnepe obiru ren
dido mskva do dido k̆ai momʒ̆ondun.
Anadolişi çkvadoçkva formapeşen adeturi birapape,
turkupe oguru do obiru şeni çkvadoçkva noçalişepe dop̆i. Nʒ̆opulaşi ʒ̆anapes
rt̆u, çkvadoçkva p̆lat̆formepeşen muzisyenepe k̆ala artot doviçalişi. Dilsiz
K̆avali, K̆aradenizişi Kemençe, K̆abak Kemane do amusteri xalk̆uri enst̆rumanepe kodoviguri.
Turkupe oçinapu, oqoropapu do doguru şeniti şurdoşuriten mucadele mepçap.
Emuşeniti ağani jenerasyonepeşa nunç̆işinu şeni namtini dersepes git̆ariti
gelapçap. Bağlama do dilsiz k̆avalişi dersepe mepçap. Oguru naunonanpes kemençeşi
dersepeti mepçap.
Turkuaz coxoni sanatişi ansambli komiğun. Vit̆oxut
(15) ʒ̆ana ren turkupeş k̆onserepe mepçapt. Çkvadoçkva k̆onsepti do temapeşen
xalk̆uri birapape ptkumert, vibirt. Anadolis skideri dido ozani do aşik̆epeşi
divanepe vibiri. Melodi mutepeşi uxvenu ardido şiirepe pʒxunup, ok̆uleti
entepeşi arşivepe vikip, xalk̆uri şiirişen goşogorala vikip do kaydeşi formuten
melodepe p̆ç̆arup. MESAM-işi mak̆ature vore. Şiiri ren musik̆aşi dolokunu.
Andğaneri şairi do ozanepeşen şiirepe pʒxunup do goçkvaneri musik̆aşi
formapeten birapapeti p̆ç̆arup. Didopeten çkvadoçkva şairepeşi
şiirepes majurapeşen çkva dido becitoba mepçap ma. Musik̆aluro eserepeşi
yeçkindu, ok̆uleni lamtinalaşa andğaşen eserepe nunç̆işinu dido beciti ren, ma
aşo komiçkin. Musik̆aşi sekt̆orişi k̆arta speros ti- t̆ani oʒ̆iru
şeni gagnapati, orati va miğun. P̆op̆ularuli viqva, aya va minon ma. Ma çkimi
dunya komiğun; aya dunyaşi doloxeti tamo- tamo noçalişepe dop̆a, aya çkva
meçamura ren, ma aşo vizmon.
Ali İhsan Aksamazi: Arabesk̆-Lazuri musik̆a
va ikipt. Lazuri xalk̆uri musik̆a xvala guda- kemençe steri otant̆uri
enst̆rumanepesti va moloxunapt, majura enst̆rumanepetenti musik̆a ikipt,
ibirt. Edo mcveşi Lazuri xalk̆uri birapapeti ağani kaydepeten ibirt.
Ağani Lazuri birapape ikipt. Aya ren ağani gza Lazuri musik̆as. Amʒ̆ika aya
zima tkvanişi sebebişenti molamişinit, mu iqven!
Cihangir Bilgini: Arabesk̆uri
musik̆a, t̆avernaşi musik̆a do amusteri musik̆ape çkimi dulya va ren. Amk̆ata
musik̆aşa toli va miğun ma. Mara miçkinan, namtini k̆oçepek
arabesk̆uri musik̆a do t̆avernaşi musik̆a ikipan do aya dulyaşen dido para
mogapan do luksişi doloxe skidunan, aya k̆aixeşa komiçkin ma. Aya
ren varoşepes naskidun garibanepeşi cebepeşen para mogapu, aya ren tezgyaxi,
aşo visimadep. Arabesk̆uri birapa, tişen k̆udelişa riyakyaroba ren.
2000- oni ʒ̆anapeşi geç̆k̆alas rt̆u, Jap̆on
lingvist̆i Goişi Kojimaşi ‘Lazuri xalk̆uri Birapape” coxoni ketabi
vik̆itxeret̆i. Çkini k̆ult̆uri do nananena şeni çkar mutu uxvenuten eşo doxedu
dido p̆at̆i maʒ̆onu. “93 ʒ̆anaşi Noçalişepe”-s mxuci nameçeren dido Lazi
gamantaneri k̆ala tamo- tamo viçini ok̆uleni ʒ̆anapes. Edo xoloti şurdoguriten
mxuci namepçap noçalişepes kogevoç̆k̆i. Namtini odudepe ožiru dido meç̆ireli
rt̆u çkimi şeni mara otant̆uri Lazuri birapa do Lazuri şiirepe naç̆arupt̆u
ardido k̆oçişi eserepeşen arşivi maxvenu. Am k̆oçepe movik̆itxi do entepe k̆ala
mskvaşa bğarğali, entepe k̆ala noçalişepe dop̆i. Nok̆orobe do
goşogoralaşi golvape dop̆i. Lazuri şiiri naç̆arups dido k̆oçi k̆ala
viçini, kok̆optit, dopxedit; şiiri ç̆aran yado entepes udodginu
mxuci komepçi. Çkin Lazepe dido nop̆rani do gurpatkaleri k̆oçepe voret (ho,
moro, mati eşo vore). Emuşeniti artot xveneri mteli k̆ult̆uruli noçalişepeşen
cidduri ʒ̆k̆uni, k̆rizi, dolomarʒ̆ala do amuseri şeyepe yeçkindun. Aya
k̆ult̆uruli mucadeleşi doloxe mitik va memişvelas nati, ma xvala dopskida nati,
xoloti k̆ult̆uruli xampoba çkini oşinaxu do ağani eserepe omralu şeni çkimebura
udodginu şurdoguriten viçalişaminon. Ma aşo komiçkin.
Muşeni va miçkin, Lazonas naskidun muzisyenepes
otent̆uri Lazuri musik̆aşa toli va uğunan. Ma aşo komiçkin. Xvala ti-
mutepeşişi mahalluri Lazuri birapape ibirnan ekonuri muzisyenepek, aya matkven
ma. Ekoni mcveşi otant̆uri melodepe ik̆orobineren ekonurepeşi
xolosonerepeş k̆elen do emuşeni. Mcveşi otant̆uri Lazuri melodepeşi ok̆orobinu
şeni, speros dobağine cidduri noçalişe va
ixveneren. Aşopeten gondineri oşepeten Lazuri musik̆aluri melodi
komiğunan, aya matkven. Lazuri lamtinalas k̆olekt̆iuri oçalişuşi adeti va kuğun,
mara xvala ziraatişi speros noderepe ikipan. Mara vitoşepeten ʒ̆anaşi mcveşi
k̆ult̆uri do nena oşinaxu, doloç̆aru do oskedinu şeni andğaneri dğas vak̆ufepe,
derneğepe, çkinerk̆oçepes mesuliyeti kuğunan. Edo vak̆ufepe, derneğepe,
çkinerk̆oçepe artimajuraşen mendras dodgituşa var, xe ok̆ok̆limeri oçalişuşa
mecburi renan, ma aşo komiçkin. Ağani mutu uxvenuten, ti- t̆ani oʒ̆iru do para
mogapu şeni, xvala mcveşi birapape oxmaru ren cibgiroba do aya xalik
lamtinalaşi k̆ult̆uris çkar va nunxvacups.
Helimişi Xasanik universaluri zimaten didi Lazuri
birapape memişkves. Helimişi Xasanişi noçalişepek muşi xçetomanoba moʒ̆irapan.
Sanati do xalk̆uri k̆ult̆uri muşi şeni xvala- xvala diçalişu Helimişi Xasanik.
Emuşeniti skidalas umuteli do umiteli doskidu. Aya rt̆u noçalişepe muşişi bedeli.
Mara noçalişepe muşi muşi xçetomanobaşen yeçkindu. Helimişi
Xasanişi felsefe eşo rt̆u: “Skidalaşen ma namanç̆en kaebzdi/ Ma am dunyas em
dunyaşi derdi va bzdi!” Helimişi Xasanik emus naanç̆en dulya doqu.
Emuşeniti nažiru didi ç̆vinapetenti çkar va dipişmanu. Noçalişepe muşi va
gondinasunt̆u, Helimişi Xasanak noçalişepe muşi mteli k̆oçinobas mağali
sersiten kognapu.
Mara Helimişi Xasani, xvala Lazuri nena nağarğalapt̆u
k̆oçi va rt̆u; resimepeti ğarupt̆u, şiirepeti ç̆arupt̆u, musik̆ati ikipt̆u,
p̆olit̆ik̆ati ikipt̆u; amk̆ata faaliyet̆epeti ikipt̆u. Xvala Lazi xalk̆işi
musik̆a do k̆ult̆uraşi doloxe tesadufuri ar miti va rt̆u Helimişi Xasani.
Meçamura ç̆k̆oni steri rt̆u. Helimişi Xasanişi gayret̆i do noçalişepe va
rt̆uk̆onna, akonuri Lazi gamantanerepek mu
qvasunt̆es? Ti- mutepeşis aya k̆aixeşa k̆itxan, aya minon ma.
Andğaneri ndğas didi noğaşi k̆ult̆urişi doloxe
pskidurt. Emuşeniti otant̆uri Lazuri birapa oxvenuşi ixtimali ma miğunan. Aya
komiçkin mara Lazuri nenaşi telaffuzi, tkvala do esp̆repe oxoʒ̆onu do
musik̆aluri zimaten antepe gamognapu şeni oxoşkvinero eserepe oç̆aru ren çkimi
hak̆i. Nagondunun k̆ult̆uruli k̆imet̆epe oskedinuşi gzas noçalişepe naikips
maemeğe k̆oçepeşen dido viçini. Andğaneri lamtinalas didopeten xvala xazireli
şeyepe oxmaruşa toli kuğunan mara goşogoru do ok̆itxuşati çkar toli çkar va
uğunan; maalesefi aşo renki, ağani mutuksani va ikipan. Aya dulya aşo ren, aşo
vizmon. Didopeten şiiri do amusteri edeburi eserepe naç̆arups Lazi
gamantanerepeşi emeğepe xvala ketabepes mo doloskidas yado şurdoguriten udodginu ağani eserepe
oç̆aru, kaydepe do melodepe oxvenu ren irişen mtini dulya, ma aşo
visimadep.
K̆oçepes noçalişepe çkimi moʒ̆ondunan, vana va
moʒ̆ondunan, ma eya va maçkinen. Mara çkimi coxoten nap̆ç̆arup eserepe
universaluri zimaten iqvan, amk̆ata mizani komiğun ma. Dunyaşi k̆arta
ork̆est̆ras naabirasunon, sersişi spero mçire do k̆arta enst̆rumaniten naibiren
eserepe oç̆aru şeni şurdoguriten viçalişep. Ho, moro, muk̆o imkyani miğun,
ek̆onari dolop̆ç̆arup do majurapes vognapap, amusteri dulyapa vikip. Xoloti eşo
oxvenu minon. Ho, moro, muk̆o ora miğun, muk̆o madduri menceli, muk̆o emeği
miğun, ek̆onari.
Ali İhsan Aksamazi: Ho, komiçkin, Turkuaz
Sanatişi Derneğişi emektari ret. Turkuaz Sanatişi Derneği mundes, so geidginu?
Nageidginu oraşen aʒ̆işa Turkuaz Sanatişi Derneğişi noçalişepeşen molamişinit,
mu iqven! Turkuaz Sanatişi Derneğik musik̆aşi namu speropes içalişeps? Turkuaz
Sanatişi Derneğişi mamgurepe namu ʒ̆anaş kat̆egoris renan? Turkuaz Sanatişi
Derneğişi solo, k̆oro do enst̆rumanuri noçalişepeşenti molamişinit, mu iqven!
Cihangir Bilgini: K̆ult̆uruli do
sanaturi noçalişepe, resmuri muessesepeşi varna resmuri zimaşi
doloxe udobağine varna sansuroni iqven; aya dulya p̆anda aşo ren. Xvala tkvani
k̆arariten dulya ikipt na, xvala tkvani svas dulya ikipt na, emoras
ti-moşletinero ti- tkvani oxoʒ̆onapu imkyani gaqven, maanoni narenti aya ren.
Emuşeni derneğişi st̆at̆ut̆iten sumeneçi (60) mak̆ature nauqonun Turkuaz
K̆ult̆ur- Sanatişi Ansambli gebdgi. K̆arta fik̆irişen k̆oçepe voret; kok̆ovibğit,
dopxedit do xvala musik̆aşi noçalişepe vikip. Çkimi felsefe eşo ren: “Skidala
turku ren do turkuti skidala”.
Dixape muşişi jin napskidut Turkiyes, Anadolis kuğun
dido-k̆ult̆uroni xazina. Çkinti aya dido- k̆ult̆uroni xampoba pskidut. Edo
k̆arta telişen do k̆arta semtişen mot̆ifepe, moledepeten vibirt. Edo
k̆oçepeşi şkas mskva xinciti, aya musik̆aluri noçalişepe çkiniten irden do
imencelen. Mtini giʒ̆vat na, sanati ren k̆oçepeşi cumalobaşi xinci.
Ali İhsan Aksamazi: Komiçkin, oşkaruli
nena çkini Turkuliti, semturi nena tkvani Lazuriti dido k̆ai gaʒ̆onenan,
juristi mancoba ikipt. Turkiyeşi çkvadoçkva semtepeşen Turkuli turkupe ibirt.
Eşo miçkin. Turkuli turkupe do birapapeti ibirt. Lazuri birapapeti ibirt. Aşik̆
Veyselişi şiirepe ibirt, komiçkin. Majura aşik̆epeşenti ibirti? Aʒ̆ineri
rep̆ert̆uari tkvanis çkvadoçkva nenapeşen varna çkvadoçkva
semtepeşen, çkvadoçkva dobadonapeşenti birapape do turkupeti giğunani?
Cihangir Bilgini: Anadoli ren ozani do
aşik̆epeşi diyari; aya adeturi musik̆a, cera, felsefeşen yeçkinderen. Mevlana,
Yunusi, Pir Sultani, K̆aracaoğlan, Şkvit Didi Ozani, Anadolişi Erenepe, amk̆ata
mteli aşik̆epe, aya dixapeşi mtini mancepe renan. Veyseli, Davud Sulari, Aşik̆
Daimi, Mahzuni, Neşeti steri aşik̆epe dido k̆oçis va ažiru mara xoloti
andğaneri dido k̆oçis am aşik̆epeşi musik̆aşen şurdoguriten k̆ai uʒ̆onon.
Bağlamaten am ustapeşi turkupe vibiratşi; ç̆vina, xela, qoropa, cumaloba,
k̆oçepeşi misoba oxovoʒ̆onapapt.
Musik̆a ren dido k̆apet̆i unsuri. Farsuli, Kyurduri,
Somexuri, mcveşi P̆ont̆osuri adeturi birapape
osiminu k̆ai maʒ̆onen. Mtini giʒ̆vat na, nena, cera, rasi
do amusteri şeyepek sinori va içinops, ma aşo visimadep. Enst̆rumanepes ar
aidiyet̆i va uğunan, aşo vizmon ma. Enst̆rumanepe k̆aixeşa nagelaçaps k̆arta
k̆oçis hurmet̆iten osimadu dobağine ren, ma aşo visimadep.
Ali İhsan Aksamazi: Lazuri kaydepe
tkvanişen k̆aixeşa ambai komiğun. Turkuli şiirepeşa kaydepeti
giğunani? Tkvanti Turkuli, Lazuri şiirepe, dest̆anepe ç̆arupti?
Cihangir Bilgini: Şiiri, mç̆araloba do
musik̆ak k̆oçepes mtini skidala k̆aixeşa oguraps do entepe mskvaşa omordinaps.
Şiiri, mç̆araloba do musik̆ak k̆oçi, çkinapaşi mance ikips; aya ren irişen
mskva spero. Ak̆ademuri gamantana- gurapaşk̆ule, musik̆a t̆eknik̆uro nadoviguri
k̆aixeşa mevagni. Uk̆oleni vit ʒ̆anas çkar eseri va maqu. Mtini giʒ̆vat na,
oç̆aru mint̆u mara çkar mutu va maç̆aru. Ar eseri oç̆aru do imza skaniten
xalk̆is ognapu ren didi curetkyaroba. Çkar mutu va ik̆itxup, çkar mutu va
igurap, çkinapa va giğun, tecrube va giğun mara xoloti eserepe ç̆arup, milletis
ti- t̆ani oʒ̆irop; aya ren cahilişi cesareti, ma aşo komiçkin.
MESAM-şk̆elen t̆esdik̆ineri oşidoeçi (120) k̆onari
eseri komiğun. Eserepe p̆ç̆arup; namtinepe şiiri ren, namtinepeti nena do
musik̆a ren. K̆aracoğlanişen anşoşidoeçidoşkvit (627) şiiri tişen k̆udelişa
dovik̆itxi, k̆aixeşa goşobgori. Melodi navauğun eçi (20) k̆onari
turku şeni eseri dop̆ç̆ari. İran- Acemuri şairi Şehriyarişi jur
şiiri (“Heyder Babas Selami” do “Yar” coxoni kaside
muşi) şeni melodepe dopç̆ari. Omer Hayyamişen otxo rubai, temat̆uri
do şiiruli zimaten analizepe dop̆i do birapa dop̆ç̆ari. Mtini
giʒ̆vat na, ma aya dop̆i, ma eya dop̆i yado oğarğalu uraxat̆oba momçaps.
Eserepe tkvani mitis va meçit yado mk̆itxat na, namtini eserepe çkimi namtini
gemabirepes meçamu mint̆u. Mara k̆arta gemabires muşi eseriten ti- t̆ani oʒ̆iru
unon.
Ali İhsan Aksamazi: Xvala Turkiyeşen var,
Gurcistanişenti Lazuri şiirepe- birapape dok̆orobit, aya komiçkin. Ekolenti,
Gurcistanişenti Lazuri şiiri do birapape dok̆orobit; ekoni Lazepe k̆ala ğarğalit,
k̆ameraşa eşiğit. Gurcistanişa irişen ʒ̆oxle mundes idit? Komiçkin,
dido xampa arşiviti kogiğunan. Sarpis do Tiflisis Lazuri şiirepe-
birapape dok̆orobit. Ekoni noçalişepe tkvanişenti çkinda ambaepe megaçenani?
Gurcistanis p̆olifoniuri Lazuri musik̆a do Turkiyes monofoniuri
Lazuri musik̆aşen muepe gatkvenan; aya dulya muşeni aşo ren? Tkvan mu izmont
aya goçkvanerobaşen? Turkiyeşi eçi ʒ̆ana ʒ̆oxleni do andğaneri Lazuri musik̆a
şeni muepe gatkvenan?
Cihangir Bilgini: 2005 -2009-oni
ʒ̆anapes Gurcistanis şiirepe- birapape dop̆k̆obi. Oput̆e Sarpis ʒ̆opxineri
K̆olxobaşi Fest̆ivalepes elavik̆ati. Oput̆e Sarpi, Batumi, Tiflisi, Rustavi
steri noğapes şiirepe- birapape dop̆k̆obi do arşivişi noçalişepe dop̆i. Ekonuri
k̆oçepe oxorepe mutepeşis ožiru şeni, somest̆rişi tadilepes, qinoraşi şkas
Gurcistanişa mevulurt̆i. Çkva çare va miğut̆u, mu p̆a! (Ansamblişi musik̆aluri
k̆onsult̆ant̆i) Nazi Memişişi davetiten, noğa Rustavis Tutarçela coxoni
p̆olifoniur musik̆aluri ansamblişi iptineri musik̆aluri noçalişepes vusimini.
Yaşa Tandilava, Cemal Vanilişi, Yaşar Bakraže, Mehmet Kazancioğli do
Gurcistanuri Lazi majura gamantanerepe k̆ala mskvaşa bğarğali.
Dido ʒ̆oxleni oşʒ̆anurepeşen andğaleri dğalepeşa
Gurcistani do Samargaloşi p̆olifoniuri k̆oro do solo musik̆aluri xalik ceraluri
do edeburi zimaten adeturi magzaloba muşis naqonups; k̆oçepeşi sersepeşi
armoniten, milyonepeten k̆oçis ti- muşi ognapaps. Aya k̆ult̆uruli xaliten, ar
k̆ele musik̆aluri gagnapa mutepeşiten majura k̆eleti lamtinaluri cumaloba
mutepeşiten p̆olifoniuri musik̆aşi aʒ̆ineri mancepes dido didi roli kuğunan.
Lazepekti Muslimanobaşen ʒ̆oxleni oşʒ̆anurepes p̆olifoniuri musik̆aşi zimaten
ibirt̆es yado visimadep ma. Andğaneri ndğas Lazi xalk̆ik birapape muşi
monofoniuri musik̆aşi zimaten; kemençe, guda, ak̆ordiyoni do p̆ilili
steri xalk̆uri ent̆rumanepeten ibirs. Andğaneri ndğas Lazuri xalk̆uri musik̆ak
gza muşis monofoniuri zimaten naqonups.
Lazuri musik̆aşi albumişi k̆onsept̆i ipti Kazim
Koyunci do Birol Topaloğlişi noçalişepeten yeçkindu. Edo Andğaneri ndğas Lazuri
musik̆aşi noçalişepek didopeten sosyaluri medyas naqonups, aya mtelis miçkinan.
Lazuri musik̆a naikips ansamblepek andğaneri t̆eknolojişi sosyaluri medyaşi
darbepesti nodgitinu şeni mucadele meçapan. Axiris eşo giʒ̆vat; Lazuri musik̆a
naikipanpek majurape k̆ala artot vardo, tito-tito içalişepan do eserepe
mutepeşi eşo masiminalepe mutepeşis ognapuşi gzas renan. P̆andemişi ndğalepes,
amat̆oruli st̆udyos doloç̆areli ar-jur birapa pxaziri do gamavoçkvi. Lazuri
mç̆aralobaşi şairepeşi noçalişepe, coxope do mucadelepe ognapu mint̆u ma, aya
rt̆u çkimi mizani.
Ali İhsan Aksamaz: Aʒ̆işa Mtanebiva
Fexri, Abaşişi Nurdoğani, Aşik̆xasanişi Munir Yilmaz Avci, K̆lemurişi Ramazani,
Helimişi Xasani, Memişişi Nazi do Tandilava Yaşaşi Lazuri şiirepeşen kaydepe
qvit, dido mskva Lazuri birapape qvit; mskvaşati ibirt. Aya noçalişepe tkvani,
ar k̆ele Turkiyes majura k̆ele Gurcistanis dido inç̆elinu. Eşo miçkin
ma. Mcveşi do ağani Lazuri şiirepeten xolo ağani kaydepe-
birapape-melodepe qvatginonani, xolo entepe ibiratginonani? Pukironi ambaepe
giğunani çkinda?
Cihangir Bilgini: Lazuri şiiri naç̆arups
k̆oçepe çkimi şeni dido k̆imet̆oni ren. Oğarğalu do oç̆aru ren sanaturi
oğodaba. Lazuri nena dido k̆ai nauçkin k̆oçepe k̆ala manebroba komiğun do
şurdoguriten noçalişepe çkimis xolo mevaqonop. K̆ai dereceten va miçkin nati,
şurdoguriten Lazuri nena vigurap. Amʒika iddialoni ar notkvame iqvasunon mara
xvala ma mo miçkit̆as: Aʒ̆işakis naibirinu, gamoçkvineri Lazuri birapapeşi
mtelişen çkva dido nok̆orobe do kaydeşi noçalişepe komiğun, aya otkvalu
minon. Lazuri nenaten ç̆areli şiiruli noçalişepe çkimik andğaneri
Lazuri musik̆aşi k̆ult̆uris cidduro numxvacasunon, eşo vicer ma. Şiirik
lamtinala gok̆uʒxinaps. Emuşeniti musik̆a ren dido k̆ap̆et̆i unsuri yado
vizmon.
Lazuri şiiri naç̆arups Lazi gamantanerepeşi emeğepes
guri çkimişen hurmet̆i mevumçinap. Selma K̆oçiva, M. Recai Ozguni, Osman
Buyuklu, Kamil Aksoylu, İnci Derya Turna, Ozer Ertaşi, Timur
Cumhuri, Musa Cedeşi do aʒ̆i coxope mutepeşi navagomaşinen dido
k̆oçik Lazuri şiirepe doç̆aru. Mati entepeşi gurepeşen gamaxtimeri eya şiirepe
universaluri zimaten musik̆aluri eserepe dop̆i.
Ali İhsan Aksamaz: Aʒ̆işa Turkiye do
Turkiyeş gale namu semtepes k̆onserepe meçit? Xoş aʒ̆i k̆orona virusişi
ndğalepes voret mara xoloti gk̆itxat: Ağani k̆onserepeş p̆rojepe giğunani?
Guris ağani muepe dologižinan?
Cihangir Bilgini: Aʒ̆işa Turkiyeşi gale
çkar k̆onseri va mepçi. Turkiyeşi namtini fest̆ivalepes k̆onserepe komepçi.
Resmuri dulya çkimişi sebebiten, napxer noğas k̆onserepe meçamus mevaqonop
Ali İhsan Aksamaz: Ağani noçalişepe
giğunani? Pukironi ambarepe giğunani çkinda?
Cihangir Bilgini: “Margaluri nena do
Lazuri nena artimajuraşa xolos cuma nenape renan, ar ncaşi t̆ot̆epe
renan”, amusteri notkvamepe aʒ̆işa p̆anda mignapunan. Margaluri nena,
cinci do tkvala muşiten Lazuri nenaşa dido xolos ren, mara Margalepe k̆ala
oğarğaluşi şanşi xvala sosyaluri medyadaşi gzaten
komiğunan. “Cumalepe boret” otkvaluşen do amusteri notkvamepeşen
mtini cumaloba va yeçkindun. Aya gagnapaten ma çkimebura ar k̆arari komepçi; ar
p̆roje pxaziri do voçodini. Samargalo do Samargaloşi gale naskidunan Margali
cumalepe k̆ala viçini. Entepe k̆ala dialogepe çkimişk̆ule, Margaluri nenaten
şiiri naç̆arups şairepe k̆ala viçini. Am şairepeşi şiirepe temat̆uro tercume
dop̆i. Edo vit Margali şairişi şiirepeten vit birapa dop̆ç̆ari. Margaluri nena
do Lazuri nena ren jur cuma nena, eşo ptkumert. Aşotenti aya
birapapeten naik̆idasunon xincik oşʒ̆anurepeşen doni artimajuraşen mendraneri
jur cuma nena artimajuraşa oxolosus nuşvelasunon, aşo mepşven ma.
Ali İhsan Aksamazi: Lazuri K̆ult̆urişi
Derneğişi emektari ret. Aya derneği mundes, so geidginu? Amʒikata
aya derneğişenti molamişinit, mu iqven!
Cihangir Bilgini: Noğa K̆aradeniz
Ereğlis jur vit̆oşi (2000) Lazi dobadonamşine çkini skidun yado guris
goşamilaps. Semturi derneğepe komiğunan; aʒ̆ineri aya xalis
Lazepekti artimajura k̆ala içinan, k̆ult̆uruli do sosyaluri gagnapaten
artimajuraşen ambai uğut̆an yado K̆aradeniz- Ereğlişi Lazuri
K̆ult̆urişi Derneği coxoni derneği çkini 2015 ʒ̆anas dop̆k̆idit. P̆aneli,
k̆onseri, fest̆ivali, goxtimupe, arşivi do cumalobaşi faaliyet̆epes mevaqonopt.
Ali İhsan Aksamazi: Udodginu, udoxunuten
içalişept. Komiçkin, mʒudişi oçodinuşi ora çkar va giğunan. Mara xoloti ora
tkvani oçodinit do k̆itxalepes mskvaşa nena gemiktirit. Aya int̆erviu şeni
tkvan şukuri goğodapt. Çkva k̆itxala va miğun tkvanda. Mara tkvan otkvaluşi
çkva nenape varna mesajepe giğunan na, entepe miʒ̆vit mu iqven! Pimpili
dixaşa!
Cihangir Bilgini: Lazuri nenaşi
omordinu, opukiru do ç̆areli odudepeşi omanžinu şeni Lazi oxorcalepek Lazuri
mutu va ç̆arupan, aya ren dvark̆inoba. Ak̆ademiuri gamantana- gurapaşen
gamaxtimeri dido Lazi k̆oçi skidun dobadona çkinis, mara namtini Lazi
oxorcalepek Lazuri alboni va igurapan. Aya ren entepeşi oncğore. Nananena!
P̆anda eşo va ptkumerti? Ena nananena ren, aya mucadeleşi doloxe Lazi
oxorcalepe muşeni va renan? Muşeni va ç̆arupan?!
Aya rop̆ort̆aji şeni ma tkvan şukuri goğodapt. Lazuri
nenaşi mjorakti tanaşakis, Lazuri nena do k̆ult̆uris emeği nameçaps majura
k̆oçepe steri, çkinti mucadele çkinis mevaqonatminonan. Hurmet̆i
do cumaloni qoropaten. K̆ai guriten vižirat.
http://www.circassiancenter.com/tr/cihangir-bilgin-ile-soylesi/
https://sonhaber.ch/cihangir-bilgin-anadoluda-yasamis-ozan-ve-asiklarin-divanini-okudumbolum-1/
http://www.gurcuhaber.com/2021/12/11/cihangir-bilgin-soylesi-ali-ihsan-aksamaz/
http://www.gurcuhaber.com/2021/12/12/cihangir-bilgin-soylesi-2-ali-ihsan-aksamaz/
http://www.gurcuhaber.com/2021/12/13/cihangir-bilgin-soylesi-3-bolum-ali-ihsan-aksamaz/
https://sonhaber.ch/cihangir-bilgin-batum-tiflis-rustavide-arsiv-calismalari-yaptim-bolum-3/
https://sonhaber.ch/cihangir-bilgin-lazca-mucadelemize-devam-edecegiz-bolum-4/
