“Didi coxopeşi vardo, didi davapeşi k̆oçi iqvit!”
(Goʒ̆otkvala: Aʒ̆ineri sumari/ musafiri çkimi ren Nevzat K̆aya. Nevzat
K̆aya ren çkimi manebrapeşen arteri. Ma emu 2010 ʒ̆anaşen doni viçinop;
(GK̆M-s) Gurculi K̆ult̆uruli Şkaguronis viçineret̆i. Emindroşen doni,
k̆ult̆uruli cumaloba komiğunan. Nevzat K̆aya ren samimi do namusoni k̆oçepe
çkinişen arteri. Emuk GK̆M-şi ucoxoni ç̆k̆onepeşen art-arti rt̆u. Emindros,
muşi k̆ala ar-jur beciti dulyas mxuci komepçit. Entepeşen arteri rt̆u Xayri
Xayrioğlu Malaqmaže do Ahmet Ozk̆an Melaşvili oşinu noğa İnegolis do oput̆e
Hayriyes, noğa Bursas. Aya rt̆u 3 Xʒala 2011 ʒ̆anas; aʒ̆i eşo komşuns. Uk̆ule
Ar Mayisisti artot vort̆it Taksimişi Meydanis, 2012 ʒ̆anas. Masumani oşkaruli
noxvene çkini rt̆u Galatasayiş Liseşi ʒ̆oxle. Aya rt̆u xolo 2012 ʒ̆anas; eşo
komşuns. Gazeta Milliyetis Batumi şeni ar p̆at̆i ambari gamiçkvineret̆u; eya
ambari p̆rot̆est̆o oxvenu şeni ek vort̆it. Çerkesepeşi mitingisti do entepeşi
ok̆oxtalasti mxuci komepçit. Lazepe-Gurcepe- Çerkepeşi demok̆rat̆iuli
p̆lat̆formi oʒ̆opxu şeniti şurdoguriten viçalişit çkin. Amk̆ata k̆ap̆et̆i
cumak̆oçi ren Nevzat K̆aya. Ma emu k̆ala ar int̆erviu dop̆i çkvadoçkva
çkineburi temapeşen. P̆olit̆ik̆uri var, k̆ult̆uruli, lingvist̆uri rt̆u çkini
tema. Aya ren noğarğale çkinişi t̆ekst̆i. Ali İhsan Aksamazi; 4 XII
2018)
+
Ali İhsan Aksamazi: Nevzat Bey; Tkvan
ret çkineburi gamantanerepeşen arteri. İpti tkvani biyografişen molamişinit,
iqveni? Ma miçkin, Tkvan Batumişen moxtimeri do noğa Giresunişa dobargeri
mohaciri çkineburepeşen ret. Nak̆otxani diʒxirişen mohaciri ret? Mundes
yeçkindit, dibadit? So dibadit, yeçkindit? Oput̆e tkvanis mu coxons mcveşi do
ağani coxoten?! Namu nʒ̆opulapes igurit? Aʒ̆i noğa İst̆anbolis skidurt. Çileri
reti?
Nevzat
K̆aya: İrişen ʒ̆oxle ma dido şukuri
giʒ̆umert, amk̆ata fursat̆i momçapt do emuşeni. (5.) maxutani diʒxirişen
mohaciri vore ma. Batumişi muxuri Kedaşi (ქედა) Bzubzu ( ბზუბზუ) coxoni oput̆eşi maxale Şotižeşen ren p̆ap̆u çkimişi
p̆ap̆u Mehmet Ali Selimoğli. Muslimani iqu şk̆ule, Selimoğlepe yado içkinen aya
sulale. Edo andğaneri ndğas, sulale çkini içkinen aya coxoten.
Muslimanobaşen ʒ̆oxleni orapes, gvari çkini t̆eren Şotiže; aya ambari çkin
magures matarixe-mç̆aru Murat̆ K̆asap̆ Begişi “Batumişi Mohacepe coxoni
ketabişen. Mtelo mtini va ren tina, emindroneri maxalepeşi coxope do
ekoni sulalepeşi gvarepe artneri t̆eren; Murat̆ K̆asap̆ Begik eşo miʒ̆ves. Nana
çkimişi sulaleti ren muxuri Kedaşi oput̆e Namlisevişen (ნამლისევი), mohaciri gamaxteren.
Cuma çkimik idu muxuri Kedaşa do kožiru nana çkimişi ekoni
sulale. Mara emus va ažiru baba çkimişi ekoni sulale, emdğaneri
ç̆ima do oraşi gurine. Arndğas, ora miğut̆aşi, mati meptaminon ekoni sulale
çkinişi oput̆eşa do mažirasunon ekoni sulale çkinişen genomskide k̆oçepe; eşo
mepşven ma. Osmanli-Rusuli Harbi şk̆uleni ar oras, p̆ap̆u çkimişi p̆ap̆u t̆eren
cixas molaxuneri vendet̆aş gurine. Harbiş gurine ixarsuvineren do
vendet̆aş gurine moxaciri gamaxteren p̆ap̆u çkimişi p̆ap̆u. P̆ap̆u çkimişi
p̆ap̆u em mohacirepeşen ren yado guris meşamilaps. Emindroneri noğa Giresunişi
şkagurişa xolos Kestendere coxoni oput̆eşa dibargeren p̆ap̆u çkimişi p̆ap̆u.
K̆araviten komoxteren Osmanlişi dixaşa. Edo emindroneri K̆eşap̆i do Giresunişi
limanepe rt̆eren mohacirepeşi iptineri sva Osmanlişi dixas. Uk̆açxe çaçxuriş
gurine ekolen oxtimu unt̆eren p̆ap̆u çkimişi p̆ap̆us. Edo hukumetik emus majura
svalepeti oʒ̆ireren. Aya svalepeşi doloxe K̆urbanp̆inari coxoni oput̆e
moʒ̆onderen p̆ap̆u çkimişi p̆ap̆us. Aya oput̆es kuğun (10) vit k̆ilomet̆re
mendranoba K̆eşap̆işa. Megerem ʒ̆oxleşen Apxazi mohacirepeti doskiderenan aya
oput̆es mk̆ule oras. P̆ap̆u çkimişi p̆ap̆us moʒ̆onderen K̆urbanp̆inari coxoni
oput̆e. Edo eşoten K̆urbanp̆inarişa dibargeren. Ekoni oput̆e Bzubzus do akoni
oput̆e K̆urbanp̆inaris mengaperi hava- dixa kuğut̆eren. Emuşeniti oput̆e
K̆urbanp̆inarişa dibargeren p̆ap̆u çkimişi p̆ap̆uk. Eşo itkven; mati eşo miçkin.
Nufuskağaldişi ambariten, ma dovibadere,
yepçkindere 13 İgrik̆as 1968-s, K̆eşap̆işi oput̆e K̆urbanp̆inaris. Mtini
dobadaştariği çkimi, nana çkimişi nenaten, 10 Maisi 1967 ren; eşo matkven ma.
Nana çkimis aʒ̆i p̆k̆itxaşi, eya tariğiti va gvaşinen; eşo matkven. Emindropes,
artneri ʒ̆anas dobadineri k̆arta bereşi dobadaşdğa eşo iç̆arineren; adeti eşo
t̆eren. Ma (6) anşi tuteri vort̆işi, ocaği çkimi dibargeren noğa
İst̆anbolişa, baba çkimi içalişept̆eren noğa İst̆anbolis do emuşeni.
İptineri mohacirobaşi ʒ̆anapesti, ʒ̆oxleşenti
oput̆e çkinis coxont̆eren K̆urbanp̆inari, aʒ̆iti eşo. Çkin komiğunan ar
ʒ̆k̆artoli oput̆e çkinişi oşkendas; aya ʒ̆k̆ari ren qini do nostoneri. Ar
orapes, aya ʒ̆k̆ari va gamaxteren, miletik k̆urbani noç̆k̆ireren; ok̆açxe
xolo gamaxteren aya ʒ̆k̆ari. Oput̆eşi coxo, aya ambarişen mulun yado miletik
molaşinaps. Geç̆k̆apuroni nʒ̆opulaşi majurani sinifişakis oput̆e çkimis,
geç̆k̆apuroni nʒ̆opulaşi uk̆açxeni sinifepeti noğa İst̆anbolişi K̆ocasinaniş
Geç̆k̆apuroni nʒ̆opulas dovik̆itxi, doviguri ma.
Oşkenani nʒ̆opulaşi maartani sinifişi maartani devre
dovik̆itxi Şirinevleriş Oşkenani nʒ̆opulas. Uk̆ule upareli- oncironi oşkenani
nʒ̆opulaşi imtianis kamapti. Mara aya imtianişi ambari va ignapinu ora muşis;
eqo iquşiti, ma vik̆itxi oşkenani nʒ̆opulaşi maartani sinifişi majurani devre
Vefaş Lises. 12 St̆aroşinaşi Askeruli darbeten, Vefaş Liseşi oncironi burme
geink̆iluşi, ma vik̆itxi Buyuk̆çek̆meceş Liseşi oşkenani nʒ̆opulaşi burmes ar
do gverdi ʒ̆anaş morgvalis. Oşkenani nʒ̆opulaşi masumani sinifis vort̆i,
emindros ma vik̆abği mamgurapale çkimi k̆ala. Emuşeniti açkva eya
nʒ̆opulas oguruşi menceli va maqu. Eşo iquşiti, eya nʒ̆opula
mevaşkvi; ma vik̆itxi masumani sinifi K̆ocasinaniş Oşkenani
nʒ̆opulas. Uk̆ule Bak̆irkoyiş Endust̆ruli Meslek̆işi Liseşi Elekt̆ronik̆işi
burmeşen dovimezuni ma. Marmaraş Universit̆et̆işi İktisaduri do İdaruli
Çkinapapeşi Fak̆ult̆et̆işi Xalk̆uri Oktalaşi burmes dovik̆itxi sum ʒ̆anaş
morgvalis. Mara ma mevaşkvi eya nʒ̆opula. Uk̆ule İst̆anbolişi Universit̆et̆işi İktisat̆işi
Fak̆ult̆et̆işi Ek̆onomet̆rişi burmes vik̆itxi ma jur ʒ̆anaş morgvalis. Afişi
k̆anoniten, xolo govikti Marmaraşi Universit̆et̆işa. Edo dovimezuni eya
universit̆et̆işen. İnglisuri nena komiçkin; oşke seviyes. Tkvanti giçkinan, si
ğarğalaşi, irden nena skani. Va ğarğalaşi, nena gogoç̆k̆ondun; mati eşo.
Gurculi nenati komiçkin; oxomaʒ̆onen. 1980 ʒ̆anaşakis, k̆arta ʒ̆anas monç̆inora
moxtuşi, çkin oput̆e çkinişa mevulurt̆it. 3-4 tutas oput̆es pxet̆it. Oput̆eşi
mteli berepes Turkuli va uçkit̆es. Berepe k̆ala mağarğalet̆es; Gurculi
mağarğalet̆es. Uk̆ule nʒ̆opulaşi skidalak gza memik̆vates oput̆eşa. Oput̆e
çkinişi va memales. Baba çkimişi nana Turki rt̆u. P̆ap̆u çkimik omt̆ineren emu;
emuşeniti k̆ulanik oxoç̆k̆oderen do çkar va ğarğaleren Gurculi. Nop̆rani oxorca
rt̆u nandidi çkimi. Çkinti va mağarğales Gurculi ocağişi doloxe. Çili çkimi ren
Zaza. Yano doviçili ma, 43 ʒ̆aneri vort̆i do emindros doviçili. Bere
va miqonun ma. Çili çkimik gonk̆vatasunon. Bereş oqopumu çili çkimis uçkin. Edo
amk̆ata kianas ar bereşi baba oqopimu şeniti uk̆arare vore ma; ayati k̆aixeşa
giçkit̆an.
Ali İhsan Aksamazi: Nevzat Begi; ma
tkvan 2010 ʒ̆anaşen doni giçinopt. Emindros, (GK̆M-s) Gurculi K̆ult̆uruli
Şkaguris mxuci meçapt̆it. Muperi dulyape qvit aya k̆ult̆uruli derneğis? Pelaperi
noxvenepe tkvanişen ambari komiğun mara, andğaneri ndğas GK̆M-şi doloxe va ret;
muşeni?!
Nevzat
K̆aya: Ocaği çkini p̆anda k̆vazaluri
p̆olit̆ik̆aşi doloxe rt̆u; aʒ̆iti eşo. Emuşeniti aya dulyaşi bedeli dido monk̆a
rt̆u ocaği çkinişa. Baba çkimik numxvacu madulyepeşi mteli
nodgitobas 1970-oni ʒ̆anapes. Baba çkimik Derby coxoni fabrik̆as içalişept̆u.
Eya fabrik̆as xe geidvinu madulyepeşk̆elen emindros. Baba çkimikti numxvacu eya
nodgitobas. Yank̆işi 6-a Filoşi askerepeşa nodgitu; 15-16 Mbuloras,
Diʒxironi 1-a Maisi 1977-s do amk̆ata majura nodgitobapesti numxvacu baba
çkimik. 1996 ʒ̆anaşi Kadıkoyi 1-a Maisişi orasti, guriş k̆rizi aqu
baba çkimi; aya dulyaşi gurineti ameliyati aqu emus. Baba domiğures 2016
ʒ̆anas. Çkin dovirdit baba çkinişi amk̆ata noçalişepe do ambarepeten.
K̆vazaluri p̆olit̆ik̆a do amk̆ata dulyapeten dovicumadit,
dovibadit. Çkvadoçkva dulyapeş gurine, açkva k̆vazaluri
p̆olit̆ik̆aşi doloxe va voret; aʒ̆i aya ambarapeşen molaşinu guris va
mek̆amilaps. Ayati aşo otkvalu domaç̆irs; tkvanti aya aşo giçkit̆an.
Gurculi K̆ult̆uruli Derneği (GK̆M) geidginu 2008
ʒ̆anas. Umçane cuma çkimi Fazli K̆aya rt̆u magedginale mak̆ature do iptineri
idareheyetişi mak̆ature. Eşo ptkvat na, aşo ptkvat na, iptineri dğaşen doni,
umçane cuma çkimik numxvacu GK̆M-s. Ma ipti aya dulyaşa toli va miğut̆u. Siti
komoxti do GK̆M-s mxuci komeçi yado umçane çkimik komemaçkinu. Ar fara var,
dido fara eşo komemaçkinu umçane cuma çkimik. Çkinti mşkurinace k̆oçepeşen va
voret. Skidala çkinişi, ocaği çkinişi tarixi ren k̆ap̆et̆i. Eşo iquşiti, mati
mxuci komepçi GK̆M-s. Edo mak̆ature doviqvi ma GK̆M-şa; aya rt̆u 2008 ʒ̆anas.
GK̆M-şi iptineri k̆ongreşi ora rt̆u, miletik ma domʒ̆ipxu yedek̆uri mak̆ature
idareşheyetişa.
Aya ambari tişen k̆udelişa otkvalu domaç̆irs. Aya xvala
ar derneğişi ambari va ren do emuşeni. Turkiyeşi Gurci Xalk̆işi aʒ̆ineri xali,
muşi aʒ̆ineri goʒ̆ocğonerepe do derneğepeşen molapşinaminon ma. Emuşeniti aya
ambari çkimi ren dido beciti. Emuşeniti mskvaşa misiminit do memiqucit, mu
iqven.
GK̆M-s tolepe çkimiten muepe kobžiri, qucepe
çkimiten muepe kovogni; vay ti çkimis! Entepeşen ambari komekçat:
Derneğis asgaruli p̆rensip̆epe va uğut̆u. Derneğişi miletisti oçalişuşi
p̆lan-p̆rogramiti çkar va uğut̆u. Derneğişi iptineri organizat̆or-k̆oçi va ižirinet̆u meydanis. Namtini
dulyaşk̆oçepek nena meçerenan, mara entepekti va numxvacerenan GK̆M-s. Eşo
iquşiti, GK̆M-s kiraşi para meçamuşi menceli va aqveren. Dido borci
kuğut̆u GK̆M-s. Manebrapek sitemiten molaşinapt̆es gondineri em
organizat̆or-k̆oçişen k̆arta ok̆oxtalas. Ma eşo ptkvi ipto: “Jur gza
komiğunan. Maartani ren em k̆oçi mak̆aturobaşen get̆k̆oçu; majuraniti ren am
k̆oçişen molaşinu meşkvinu. Çkin dulya çkinis voʒ̆k̆edat!”. Ok̆oxtalaşi miletis
gaak̆viru do “eşo dulya va iqvenya” tkves. “Muşeniya?” mati p̆k̆itxi
miletis, “Am k̆oçi ilaxi reni?! Aya p̆roblemepe mojilu şeni, çkin
menceli va miğunani, çkini nositen çkar mutu va maxvenenani?” Jur faras
çkineburi k̆oçepes para ok̆vandu şeni gzas gebdgiti umçane cuma çkimi k̆ala.
Derneğis kiraş borci kuğut̆u. Eya mağali kiraten, derneğis oskiduşi şansi va
uğut̆u. Amʒika ç̆it̆a binaşa obargu k̆ai iqvasunt̆u. Eşoti ptkvit
çkin. “Mk̆ule oraten, tadili aqvas derneğisya” tkves namtinepek. Aya rt̆u
derneği genk̆ilu; çkin eşo miçkit̆es. Mk̆ule oraten, tadili va govonk̆vatit
çkin. “Gzalepe dobgorat do aya p̆roblemi voçodinat; ar p̆lani-p̆rogramiten gzas
gebdgitat. Eşotenti aya finansuri p̆roblemi mojiluşi menceli maqvasunonanya”
ptkvit çkin. Muperi derneği rt̆u aya, giçkinani?! Tito-tito giʒ̆vat: Derneğis
kiraş borci kuğut̆u. Xvala borci muşi meçamuşi menceli va uğut̆u derneğis,
ʒ̆oxleni ti-mçxupek k̆iraş st̆op̆ajişi rabisk̆apeti va meçerenan maliyes.
Derneğis mak̆ature dido va uqonut̆u. Mak̆aturepeşen aidat̆iş para va uğut̆u.
Derneğis xvala Gurculi nenaşi k̆ursu kuğut̆u; amuşen met̆ati faaliyet̆i va
uğut̆u. Mara derneğis 1.500 TL-oni xarci kuğun k̆arta tutas. Muç̆oşi skidasunon
aya derneğik?!
Jur faras çkineburi miletis para vak̆vandit.
Amʒika ç̆it̆a binaşa obagu şeni gzalepe bgorit. Derneğişa ağani mak̆aterepe
ožiru şeni gzas gebdgitit. Mtini giʒ̆vat; aya dulyape umçane cuma çkimi Fazli
K̆aya k̆ala dop̆i ma. 2009 ʒ̆ana rt̆u, çkin para mažires do aya paratenti ağani
binaşa obarguşi gzalepe bgorupt̆it. Emindrosti idareşheyetişi k̆oçepek niza
ikipt̆es. Hemi idareheyetişi mak̆aturepes, hemiti ilkineri binaşi
mances idareheyetişi ok̆oxtala vak̆vandit. İsimadit; otxo idareheyetişi
mak̆aturek, ar doloniş çodinas, t̆ilifoniten aya dulyaşen molaşinapan saat̆epeş
morgvalis. Entepeşen arteri ren umçane cuma çkimi Fazli K̆aya. Mara am otxo
k̆oçiş met̆a, majura çkar mitis aya dulyaşen ambari va uğun. Umçane cuma
çkimişi t̆ilifoniş fat̆ura rt̆u 800 TL eya tutaşi çodinas. Aya dulyaşen uk̆ule
ambari maqu, Tutaçxa rt̆u. Çkin am otxo k̆oçepeşi xalis otxoni çete
vuʒ̆umert̆it. Artikartişa va acginerenan am otxo k̆oçis do jurişa juri
doskiderenanşi, armenceloni doskiderenanşi, uk̆arare doskiderenan. Majura
mak̆aturepes am otxo k̆oçişi p̆olemik̆epeşen ambari va uğunan. Majura
mak̆aturepe k̆oçi va işineren idareheyetişi am otxo mak̆atureşk̆elen.
Ok̆otkvalu do gonk̆vatuşen majura mak̆aturepes ambari va uğunan. Xolo
k̆ursiyerepeti k̆oçi va işineren. Entepesti ok̆otkvalu do gonk̆vatuşi
p̆rosesişen ambari va uğunan. Demok̆rat̆iuli gagnapa va uğunan idareheyetişi
mak̆aturepes: Aya dulyas eşo itkven do mati aşo matkven. Ma şur do guriten
viçalişi do gzalepe bgoru amk̆ata p̆roblemepe oçodinu şeni. Dulya eşo va
iqvasunt̆u. Emindros amk̆ata p̆roblemepe oçodinu şeni, ma mileti ok̆otalaşa
vuç̆andi. Edo ma sum gza voʒ̆iri miletis; sum teklifi voʒ̆iri. İpti
“çkin va maxvenenan, çkin va mabecerenanya” tkves. Mara miletis vocerapit
çkin. Teklifi çkini rt̆u oʒ̆opxu ar ok̆omxvacuşi k̆onseri.
Ok̆omxvacuşi k̆onserişi mogapaten, borcepe çkini opağu do moxva biucet̆itenti
faaliyet̆epe çkini odidanuten oxvenu rt̆u aya teklifi çkini. Ok̆omxvacuşi
k̆onseri gecgineri iqu. Derneğişi mteli borcepe ipağinu. Uk̆ule majura
manebrapeşi omxvacutenti, GK̆M-k qu ardido faaliyet̆i jur-sum ʒ̆anaş morgvalis.
K̆ult̆uriş Doloni iʒ̆opxinu. Gurcistanis K̆ult̆uruli Golva iʒ̆opxinu, Gurcistanişen
moxtimeri otxo-xut k̆oçi k̆ala. Şair P̆ridon Xalvaşiti entepeşi
doloxe rt̆u. Derneğis aqu ar int̆ernet̆uri but̆k̆a. Lazi, Çerkesi do Xemşili
manebrape k̆ala “K̆afkas- Uçamzoğaş P̆lat̆formişi İnisiyat̆ifi” ixorʒelinu.
GK̆M rt̆u aya p̆lat̆formişi goʒ̆oncğoneri. Aya p̆lat̆formik ar p̆aneli qu. Ar
ʒ̆anas sum- otxo fara oç̆k̆omaloni ok̆oxtala iʒ̆opxinu. 70 k̆oçişi omxvacuten,
Gurci Ağanmordalepeşi ok̆oxtala ixorʒelinu. 1-a Maisis GK̆M-şen 40- 50 k̆oçi
k̆ala mxuci mepçit. K̆arta ʒ̆anas ar oç̆k̆omaloni ok̆oxtala; nenaşi do xalk̆uri
dansepeşi k̆ursepe; ar dolonis minimo ar faaliyet̆i dopit çkin. Filimişi
faaliyet̆epe, ok̆otkvalepe, Oçinapupe; majura faaliyet̆epeti dop̆it
çkin. Rusyaşi K̆afk̆asyas işgalepe ip̆rot̆est̆inu 50- 60 k̆oçoni
grubiten Rusyaşi Federasyonişi İst̆anbolişi Dudk̆onsolosobaşi ʒ̆oxle.
Faaliyet̆epe çkini ar-jur vardo, dido rt̆u, emuşeniti astaxolo mtelo va
gomaşinen aʒ̆i. Gurculi Çaliştayi iʒ̆opxinu; Maartani çaliştayişi
tertipiş k̆omit̆et̆is vort̆i ma. Mara majurani çaliştayişen ʒ̆oxle p̆ost̆i
çkimi mevaşkvi. Mak̆aturepeşi muk̆onoba ididanu dğaşen dğaşa. Faaliyet̆epe
çkini ididanu. GK̆M şeni onç̆elu manžinu. Mara aya pelaperi noçalişepeş gurine,
namtinepes gaak̆vires do cidduro ižabunes. Edo raxat̆i va doxodes. Am k̆oçepes
Gurculi minoba oskedinu şeni, çkar mutu va axvenes ginže ʒ̆anapaş morgvalis.
Muessesuri cidduri çkar mutu va qves am k̆oçepek. Ti-mutepeşis inisiyat̆ifi
gundunasunon, aya k̆aixeşa k̆ozires am k̆oçepek. Edo aya endişetenti, am
k̆oçepek k̆ump̆asişi gzalepe gores. Fahrettin Çiloğli rt̆u amk̆ata k̆oçepeşi
ʒ̆oxlemxtimu. Uk̆uleti majurape.
Entepeşi nositen va visimadept̆it çkin. Gurcistanişi
resmuri t̆ezepeten va viçalişept̆it. Eşo iquşiti, çkinden guri moxtimeri rt̆es
em k̆oçepe. İpti derneğişi galendo, uk̆açxeti derneğişi doloxendo reaksiyonepe
komomçes am k̆oçepek. Xolo am k̆oçepek dubaraten niza yoçkindes derneğişi
doloxe. Uk̆uleti ç̆it̆a- ç̆it̆a derneğişi noçalişepe osap̆arinu do uk̆açxeti
derneği mek̆arbu şeni ar gzas gedgites. Edo axiristi dubaraten gecgineri iqves em
k̆oçepe. Komiçkin, aʒ̆i mk̆itxaginonan; “Si mu qvi?” Ma mevodgiti aya
p̆rovok̆asyonepeşa. İptineri dğaşen aya dubarapeşen ambari komiğut̆u do
emuşeni. Edo derneği moşletinu şeni çkvadodoçkva gzalepe dobgori ma. Mara
cumak̆oçepekti va iceres çkimi nenapes. Ar fara var, oşi fara entepes vuʒ̆vi
ma, aya oşkurnoni xali va oxvaʒ̆ones. Hemi galeni dubara, hemiti
doloxeni çaçkveri nositen, derneğik isap̆aru do mencelişen melu. Uk̆uleti
tito-tito miletik GK̆M naşku. Am k̆oçepek gedges sum-otxo ağani derneği. Xut
ʒ̆anaş morgvalis GK̆M-şi doloxe vort̆i ma. Mara jileni xilafi dulyapeş gurine,
ma mevaşkvi p̆ost̆i çkimi GK̆M-s do istifa çkimi mepçi. Turkiyeşi Gurcepeşi
minoburi, nenaluri do k̆ult̆uruli p̆roblemepe oçodinuşi menceli açkva va uğut̆u
GK̆M-s do emuşeni. K̆ongreşi ora rt̆u, çkin hemi menceli komiğut̆es hemiti
idareheyetişi doloxe vort̆it; emindros ma otxo maddeloni ar oçalişuşi p̆lani
mepçi. Muxalefetik ayati k̆abuli va qu. Otxo maddeloni ar oçalişuşi p̆lani
çkimişa xavesoba va uğut̆es entepes. Eşo iquşiti, amk̆ata k̆oçepe k̆ala oçalişu
pelaperi va iqvasunt̆u:
1-GK̆M ren timoşletineri demok̆rat̆iuli derneği.
Edo derneğişi aya simadaten, derneğişi k̆arta idareheyetis majura derneği do
muessesepe k̆ala irtibati axvenen.
2- Muk̆onobaten gecgineri oktalak muk̆onobaten
ç̆it̆aşi hak̆-huk̆uk̆i do renoba içinasunon. Xolo muk̆onobaten gecginerepek
majurepes demok̆rat̆iulo oğarğaluşi hak̆i meçasunonan.
3-Muk̆onobaten didopeşi k̆arari mek̆ilaps.
Muk̆onobaten ç̆it̆apesti otenk̆iduşi hak̆i kuğunan. Mara muk̆onobaten didopeşi
k̆ararişa nodgituşi hak̆i va uğunan muk̆onobaten ç̆it̆apes; anksi oçalişuşi
hak̆i va uğunan.
4-Muk̆onobaten didopeşi k̆ararişa nodgituten
oçalişuşi hak̆i va uğun çkar mitis do grubis.
Derneğişi doloxe “diasp̆orist̆epeti” kort̆u. Ma
entepes “diasp̆orist̆i” vuʒ̆umer, entepekti timutepeşis “diasp̆orist̆i”
uʒ̆umernan do emuşeni. Timutepeşiş met̆a çkar mitis derneğişi doloxe
oskiduşi hak̆i va meçasunt̆es am “diasp̆orist̆epek”. Ma aya ambari
vogneret̆i ar cumak̆oçişen dulyaşi geç̆k̆alas. Eşoti gamaxtu do mati aya
oxovoʒ̆oni mk̆ule oraş k̆ule.
GK̆M-şi doloxe vort̆i ma 4-5 ʒ̆anaş morgvalis.
Emindros hemi mak̆ature vort̆i, hemiti idareheyetişi mak̆ature
vort̆i. Derneğişi k̆arta dulya dop̆i, Turkiyeşi Gurcepeşi minoba
oskedinu şeni. Ağani simada do noçalişepeten gzas gebdgitit çkin. Ardido ağani
dulya ixvenu; dido tecrubeti maqves. Çkin ağani vort̆it aya dulyapeşi doloxe,
mara muxalefepe çkini rt̆u k̆et̆umi do orgazine-xveneri. Amk̆ata menceloni
endoli komiğut̆es çkin
Aya menceli eyonçxalu uimkyane rt̆ui?! Var, uimkyane
va rt̆u. Mara aya menceli eyonçxalu şeni, Turkiyeşi Gurcepeşi minobaşi
oskedinuşen ambaroni Gamantanerepe domaç̆irt̆es; amk̆ata k̆ap̆et̆i
Gamantanerepeşi menceliten eya endoli eyonçxalu mumkyuni rt̆u. Miletis amk̆ata
zmona do gagnapa va uğut̆u; eşo domaʒ̆onen. Emuşeniti ma mevaşkvi p̆ost̆i çkimi
GK̆M-s do istifa çkimi mepçi. Açkva GK̆M-s fonk̆siyoni va uğut̆u do emuşeni.
Amuş k̆uleni GK̆M-şen çkar mutu va molapşinap. Ma va monç̆els do
pelaperi va ren lamtinala çkinişa do emuşeni. Ma aşo vizmon do mutu
var. Aya dulyaşen ak̆onari molaşinu domibağun. Mtini giʒ̆vat;
otkvaluşi dido komiğun ma.
Ali İhsan Aksamazi: (1960) vit̆on
çxoro oşi do sume neçi ʒ̆anaşi majura gverdişen doni, Gurci gamantanerepek
Turkiyes içalişepan k̆ult̆uruli speros. Ma otkvalu domaç̆irs. Ahmet Ozk̆an Melaşvili rt̆u çkineburi k̆apet̆i guramepeşen
arteri. Uk̆ule Hayri Hayrioğli Malaqmažeti eşo, namusoni k̆oçepeşen arteri
rt̆u. Emindroneri orape, aʒ̆ineri steri va rt̆u; dido meç̆ireli ʒ̆anepe rt̆u.
Oşkurnoni ʒ̆anepe rt̆u k̆ult̆uruli speros oçalişu şeni. Ahmet Ozk̆an Melaşvili
domiqviles duşmanepek. Aya rt̆u didi t̆ravma. Edo aya t̆ravma didi monk̆a aqves
Gurci Gamantanerepes. Emindros Gurci Gamantaneri dido va rt̆es. Ar-jur k̆oçi
rt̆es. Ahmet Özk̆an Melaşvilişi ğuraten, am ar-jur k̆oçiti goşibğu. Mtini
giʒ̆vat, am ar-jur k̆oçi Gamantaneri rt̆es mara, dido dulyapeşen ambari va
uğut̆es. Xolo giçkit̆an ki, aya entepeşi k̆abaeti do k̆usuri va rt̆u.
Emindroneri Turkiyeşi demok̆rat̆iuli ik̆limi moxva va rt̆u amk̆ata k̆ult̆uruli
dulyapeşa. Ahmet Ozk̆an Melaşvilişi ğuraşen, 3 Xʒala 1980 ʒ̆anaşen 1992
ʒ̆anaşa, Gurci Gamantanerepes çkar k̆ult̆uruli mutu va axvenes. Ma otkvalu
minon ki, ar-jur k̆oçi kort̆u, entepesti şkurina kuğut̆es guris mara, xoloti va
naşkves k̆ult̆uruli noçalişepe. Ahmet Ozk̆an Melaşvili do Hayri Hayrioğli
Malaqmažeşi noxvenepeşi pasi, aʒ̆i k̆aixeşa oxoiʒ̆onen. Mara aʒ̆ineri maanaten
Gurci Gamantaneri va rt̆u ort̆aluğis. 1992 ʒ̆ana şk̆uleni Gamantanerepesti va
uğut̆es k̆ap̆et̆i mirasi genomskide 1992 ʒ̆anaşa moxtimeri. Ma solen miçkin?!
Rametli Hayri Hayrioğli Malaqmažek mteli ambarepe miʒ̆veret̆u do ekolen
k̆aixeşa miçkin. Emindroneri Gurci Gamantanerepe ç̆iç̆it̆a rt̆u mara, entepeşi
doloxeti p̆roblemepe kuğut̆es. Mu sebebiten rt̆u, k̆aixeşa komiçkin, mara va matkven.
Tkvan Gurci Gamantanerepe amk̆ata mirasi giğut̆es do giğunan. İpti aya oçkinu
dogaç̆irnan. Çkar mirasi va dogiskidu.
Aya ren t̆et̆eli mʒxade tkvani. Aʒ̆i gk̆itxat, muepe izmont Gurci
Gamantanerepeşi aya xali şeni?
Nevzat
K̆aya: Aya k̆itxala tkvani ren dido
beciti. Andğaneri ndğas Gamantaneri oqopimu hemi perpu hemiti dido meç̆ireli
ren. Perpu ren, “Gamantaneri” dido koren; meç̆ireli ren, Gamantaneri oqopimuşi
anank̆eniten Gamantanerepes pelaperi dulyape va axvenenan do emuşeni. Emuşeniti
ma Gamantaneri vorei, ho va matkven ma. Mtini giʒ̆vat; Gamantanerişi dulya
monk̆a ren. Mara aʒ̆ineri xaliten, “Gamantaneris” va uğun
Gamantanerişi anank̆eni. Aʒ̆iti k̆itxalaşa komoptat. Turkiyes Gurci
Gamantanerepe reni, ren na, amtepek Turkiyeşi Gurcoba oskedinu şeni muepe
ikipan? Amtepek muepe ç̆arupan? Amtepek muepe ğarğalapan? Amtepek muepeşen
molaşinapan? Aya k̆itxalepes coğabepe va uğunan. Gamantanerik ipti mtinobas
numxvacasunon. Anank̆eniten oçalişu, moxtanoraşi analizepe oxvenu do
lamtinalas goʒ̆oncğunu ren Gamantaneri oqopimu. Amk̆ata Gurci
Gamantaneri žiropt tkvan? Var, va gažirenan, mati va mažiren. Dido meç̆ireli
xalepes, ç̆iç̆it̆a imkyani, ç̆iç̆it̆a ambari do ç̆iç̆it̆a tecrubeten oçalişuşi
gzalepe gores Ahmet Ozk̆an Melaşvili, Hayri Hayrioğlik; şur do şuriten
içalişes. Mara otkvalu domaç̆irs ma; am k̆oçepe samimi rt̆es. Gurişmeç̆voni ar
xali ren; mara otkvalu domaç̆irs; andğaneri Gurci “Gamantanerepe” samimi va renan.
Aʒ̆i Gurci “Gamantanerepeşi” meseleşen molaşinu
domaç̆irs; Şalva Tevzaže (Şanver Ak̆ini) ren emk̆ata “Gamantanerepeşen”. Edo
Şalva Tevzažeşi xalik goʒ̆irasunonan emk̆ata “Gamantanerepeşi” xaliti. Şalva
Tevzaže ren Ahmet Ozk̆ani ve Hayri Hayrioğlişi manebra. Edo Noğa St̆ok̆holmis
Çveneburi coxoni dergişi gamaçkvinus numxvaceren Şalva Tevzažek. Am k̆oçik
gamoçku “Gurci Xalk̆işi Tarixi” coxoni ar ketabi. Ketabişi aya coxo şeni çkin
emus nosi komepçit; emukti k̆abuli qu. Ketabik Lazepeşenti molaşinapt̆u, mara
Lazepeşen ambaroni noʒ̆ilepe mtini va rt̆u; aya xaliti emus vuʒ̆vit çkin. Emindros
Şalva Tevzažek eşo miʒ̆ves: “Mara Gurcistanisti eşo iç̆arinen do içkinenya.”
Žiropti; muperi “Gamantaneri” ren am k̆oçi?! Gurcistanişi resmuri ideolojiten
skidun do eya ideolojişi landeten ç̆arups Şalva Tevzažek. Çkin xolo emus nosi
komepçit do axiristi Lazepeşen ambaroni gagnapa do noç̆are muşi onʒ̆uranu am
k̆oçik. Şalva Tevzažek p̆anda mxuci momçapt̆es do p̆anda “tkvani k̆ala voreya”
miʒ̆umert̆es. Xolo artneri k̆oçik arşvacis çkin duşmani mşines; memank̆apes,
k̆ap̆ulas k̆abaeti komomok̆ides. Ar mak̆ale doç̆aru emuk. Mak̆ale muşik tişen
k̆udelişa mʒudi tkumert̆u do k̆ap̆ulas mʒudi komomok̆idupt̆es. Am k̆oçişi
ʒ̆oxleni do uk̆açxeni xali onç̆eloni ren. İnt̆ernet̆işen irtibati komiğut̆u am
k̆oçi k̆ala. Ek̆uleni orapes emuk mesaji momincğonu, ma emus mesaji mevuncğoni
do irtibati maqves çkin. Aʒ̆i Şalva Tevzažeşi mesaji ognapu guris mek̆amilaps,
tarixuri becitoba kuğun mesaji muşis do emuşeni. Aya ambarepe şk̆ule; eşo
ptkvat na, aşo ptkvat na, ar ʒ̆ana şk̆ule, Şalva Tevzažek
umçane cuma çkimi Fazli K̆aya t̆ilifoniten goreren do mati selami miʒ̆veren;
lai k̆oçik p̆ati mutu va qu! Umçane cuma çkimik k̆oçişi p̆at̆inobaşen ti-muşis
molaşinuşi, “tkvan xolo ek reti?” yado k̆itxeren umçane cuma çkimis.
Aʒ̆iti 16 X 2013 tariğoni mesaji mekçat; aya
mesajik eya ambarişen molaşinaps:
------ Nevzat K̆aya, vay ti çkimis! Tkvan
oncğore va giçkinani?! Derdi mo zdipt; astaxolo nena gegiktiraminonan! Mʒudi
tkvanis do çaçkveri idiape tkvanis nena gegiktiraminonan.
Mʒudi 1:”Gurcepeşi Sersi” coxoni int̆ernet̆iş
sait̆işi umçane vore ma; hoi?! Tkvan eşo tkumert; aya ren mʒudi.
Mʒudi 2: Ma sosyalist̆i vore do eşo ptkumer;
hoi?! Ma eşo va ptkumer, xvala ubecitoni demok̆rat̆i oqopimuşa xavesoba komiğun
ma. Ayati ma mabeceren na. K̆aixeşa giçkit̆an; p̆olit̆ik̆uri ar zmona do gagnapaten
Gurcobaşi gzas çkar va gebdgiti ma; iraduro aşo dop̆i ma.
Mʒudi 3: Gurculi K̆ult̆uruli Şkaguri şeni p̆at̆i
mutu va ptkvi ma. Gurcoba şeni xveneri xilafi dulyape otenk̆idu ren k̆arta
samimi Gurcişi dulya. Ma tkvan nena gegiktiraminonan tişen k̆udelişa. Aya
samimi nenapeşi mances
GK̆M şeni p̆at̆i mutu atkveni?!
Mʒudi do ugagnaponi idia 4:
“1 Gurci xalk̆işi duşmanepeşen ambari:
Gurci xalk̆işi duşmani Ali İhsan Aksamazi do
majura Lazi Nasyonalist̆epe k̆ala dulya giğunan. Am k̆oçepe ʒ̆oxleşen GK̆M-şi doloxe
rt̆es, mara amtepek aʒ̆i p̆anda p̆at̆i nena tkumernan GK̆M şeni.-----
1 şeni çkinti otkvaluşi nena komiğunan. Moro mu, Ali
İhsan Begisti do majura Lazepesti otkvaluşi nena kuğunan; eşo komiçkin ma. Aya
ren maartani k̆itxala; Gurci xalk̆işi duşmani yado molaşinapt am Lazepeşen,
mara namu mtini ambareten aşo ğarğalapt? K̆onk̆ret̆uli rabisk̆a do delili
giğunani xes?! Aya dulyaşi isp̆ati oxvenu dogaç̆irnan. Edoxolo am jur k̆oçis
Lazepe k̆ala manebroba uğut̆aşi varna entepe k̆ala ar zeminis oçalişuşen p̆at̆inoba
va yeçkindun. Gurcistanişi eya varna aya palanç̆inala k̆ala tkvanti irtibati
kogiğunan varna majura k̆oçepesti irtibati kuğunan Gurcistanişi eya varna aya
palanç̆inala k̆ala; Lazepe k̆ala çkini irtibatiti eşo ren.
Fahrettin Çiloğli ren Saak̆aşvilist̆i; tkvan
emus mesaji nuncğonatşi, emus şvela ak̆vandatşi, tkvanti Saak̆aşvilist̆i va
iqvert; eşo. Varna zamanuri varna aʒ̆ineri Gurcistanişi palanç̆inalaşi varna
oxenʒaleşi matemsiloba oxvenuk tkvanti entepe k̆ala arteri va k̆ʒ̆opxupan; eşo.
Lamtinaluro amusteri nena gegiktiraminonan;
ayati aşo oçkinu dogaç̆irnan.
- Şalva Tevdaže: Nevzat Begi; amtepe renan çkimi
doxmeli tespit̆epe. Ma mi vore, aya k̆aixeşa komiçkin. Mu ginon na, eya
gaxvenenan; serbest̆i ret. Cuma tkvani Fazli ren çkimi şaxidi. Maisi 2010
ʒ̆anaşi diasp̆oraşi ok̆oxtalas mati kovort̆i. Eya ok̆oxtalaşi ora rt̆u, ma pçvi
Sosyalist̆uri dava. Palanç̆inala ren Geulva do Yank̆işi k̆udeli. Ok̆oxtalas eşo
ptkvi. Emuşeniti ek̆uleni ok̆oxtala şeni Gurcistanişa gza
gemiğobes. Va monç̆els! Çkar mitişi maddur-
manevuri k̆udeli va vort̆i ma, emuşeniti p̆anda pçvi obiek̆t̆uri mtinoba.
Gamarcoba.comi do majura int̆ernet̆iş sait̆epeşa amaxtatşi, Ali İhsanişi
ambari gažirenan do gak̆itxenan.
- Nevzat K̆aya: Si mişi k̆oçi ret? Mişi coxoten
içalişept? Hele, miʒ̆vit! Oki çkimi şeni aşo ğarğalapt, mati nena
gegiktiraminonan.
- Şalva Tevzaže: Ma mi vore, eya k̆aixeşa komiçkin.
Tkvani nosi va domaç̆irs.
-Nevzat K̆aya: Namtini Gurci Gamantanerepe
ʒ̆urak̆a renan; emuşeniti Turkiyeşi Gurcepe renan aya p̆at̆i xalis. Tkvanti
ilmiuri exlak̆i va giğunan, emuşeniti k̆ap̆ulas xainuri iftira komomok̆idit;
aya gagnapa tkvanişenti k̆aixeşa oxoiʒ̆onen; tkvanti entepe steri ret do mutu
var. Mtini otkvalu domaç̆irs; Gurci xalk̆işi duşmani ipti tkvani steri k̆oçepe
renan. Tkvani nosi va domaç̆irnan. Muk̆o ʒ̆aneri ret, ma va miçkin. Mara
badobasti gagurenan tkvan; ogurus ʒ̆ana tkvani va noğun.
- Şalva Tevzaže- Aʒ̆i gk̆itxat? Tkvan p̆anda
Gurci miletis mʒudi mok̆idapt do amuş met̆a mutu va ikipt!
Mteli miletis mʒudi mok̆idit! Sanki mutxani
giçkinan; hoi?! Tkvan mi ret?! Gurci Miletişi tarixişen mu ambari giğunan?!
Gurci Miletişi tarixi ik̆itxiti; hoi?! Galeni namu nenape giçkinan?! Tkvan
yangazi ret, mʒudela ret, megalomani ret. Umk̆ilaşen, umçaneşen, malamtureşen
ambari va giğunan. Umçanes hurmet̆i oxvenuşen do umk̆ilas oqoropuşenti çkar
ambari va giğunan; oncğore va giçkinan.
- Nevzat K̆aya: Eya dulyaşi mtini ambarişen
molamişinit; mundes miletis mʒudi movok̆idere ma! Tkvan mʒudela ret, aya
giçkit̆an!''
Aya noğarğale çkini şk̆ule, k̆oçik imt̆u, igzalu
do gondunu. Am k̆oçi ren Gurci “Gamantanerepeşi” “umçane”! Majura
“Gamantanerepeşen” mutu va molapşinaminon.
2011 ʒ̆anas rt̆u; Demok̆rat̆i
Gurcepeş P̆lat̆formişi coxoten, Turkiyeşi xalk̆epeşi ʒ̆oxlemxtimu k̆oçepe k̆ala
mexole vitoxut rop̆ort̆aji oxvenu guris mek̆amilapt̆es. Ok̆uleti aya
rop̆ort̆ajepe, “Xalk̆apek Ğarğalapan” coxoten ketabi oxvenu mint̆es çkin. Çkin
ipti tkvanda ambari mekçit aya p̆rojeşen. Edo “ipti çkimi k̆ala rop̆ort̆aji
qvitya,” tkvit. Çkinti tkvani k̆ala mskva do pelaperi ar rop̆ort̆aji dop̆it.
Axiristi otxo rop̆ort̆aji şk̆ule, aya noçalişe çkini nik̆vatinu. Eşo içkinen;
jur Gurci Gamantaneri k̆ala rop̆ort̆ajepe dop̆it. Rop̆ort̆ajepe ixvenu
Demok̆rat̆i Gurcepeş P̆lat̆formişi coxoten. Rop̆ort̆ajepeşi k̆itxalepeti
Demok̆rat̆i Gurcepeş P̆lat̆formişi int̆ernet̆iş xesap̆işen mevuncğonit em jur
Gurci Gamantaneris. Rop̆ort̆ajiş k̆itxalepeşi geç̆k̆alasti, axiristi aya
xalişen molapşinit çkin. Rop̆ort̆aji gežit̆u Gurculi K̆ult̆uruli Şkagurişi
int̆ernet̆iş sait̆isti. Emindros aya rop̆ort̆aji nixirinu do mitam aya noçalişe
GK̆M-şi ren, eşo xe gedves çkini noçalişes. Aya dulyaşi nena-gemktirupeşen arteriti rt̆u Eşref Yilmazi. Eşref Yilmazi k̆ala
rop̆ort̆aji p̆eret̆it. Aya xalişen tişen k̆udelişa ambari kuğut̆u Eşref
Yilmazis, mara p̆anda dostibu do mtini ambarişen va
molaşinu. Huseyin Uyguni k̆ala ar rop̆ort̆aji p̆eret̆it; am k̆oçikti
mtini ambarişen molaşinapt̆u. Rabisk̆a do delilipeten, miletis mtini ambari
vognapit çkin. Entepesti ʒ̆ori xalişen ambari kuğut̆es, mara xoloti çkar mutu
va tkves.
Mitxanepeşa omxvacu şeni, amk̆ata qalbi dulyape qves
do mututen va naşkves aya tavri mutepeşi. Amk̆ata Gamantanerepe miqonunan çkin!
Nenaten Gurci Gamantaneri Şalva Tevzažek do Hasan Midillioğlik goktires grubi
mutepeşi coxo Demok̆rat̆i Gurcepeş P̆lat̆formişa ar ʒ̆ana
ʒ̆oxle, hemiti Demok̆rat̆i Gurcepeş P̆lat̆formi coxoni ar grubi
ʒ̆oxleşen int̆ernet̆is kort̆unati. Amk̆ata Gamantanerepe miqonunan çkin; aya
k̆aixeşa miçkit̆an!
Ali İhsan Aksamazi: Mtini maanaten
Gurci gamantaneri va rt̆u mara, ar-jur Gurci k̆oçik ç̆arupt̆es do ketabepe
gamoçkumert̆es. Noç̆arepe mutepeşiten,
ketabepe muşiten Gurcepeşi didi tarixişen ambarepe meçapt̆es. Didopeten didi
dulyape ikipt̆es mara; noç̆arepe mutepeşiten, ketabepe mutepeşiten, Muslimani
Gurcepek muşeni Batumişen mohaciri gamaxtes, muşeni p̆ap̆uşp̆ap̆upeşi dixape
naşkves do Osmanlişa imt̆es, amk̆ata ambarepe va meçapt̆es. Murenki udodginu
“Lazepe Gurci renan. Lazuri ren Gurculi nenaşi diyalekt̆i.”-yado ç̆arupt̆es do
tkumert̆es. Aya va rt̆u cumalobaşi nena, aya rt̆u duşmanişi nena. Aya rt̆u
emindroneri K̆remlinişi p̆rop̆aganda. Mara Gurculi gamantanerepeti aya
duşmanuri gzas gedgiteret̆es. Lazepe do Gurcepe, ar ocağişi jur cuma rt̆es
mara, xvala cuma rt̆es. Gurci, Gurci rt̆u; Laziti Lazi. Gurculi nena rt̆u
Gurculi nena; Lazuri nena rt̆u nena, Gurculi nenaşi dialekt̆i var. Aʒ̆i
gk̆itxat; Lazepe Gurci reni, Lazi reni? Lazepe do Gurcepe Turki renani, Gurci
renani?
Nevzat
K̆aya: Lazepe Lazi renan, Gurcepe
Gurci renan, Zazapeti Zaza renan. 2010 ʒ̆anas rt̆u. K̆afk̆as-Uçamzoğaş
P̆lat̆formişi inisiyat̆ifişi maartani ok̆oxtala p̆ʒ̆opxit çkin. Lazi
K̆ult̆uruli Derneğişi coxoten, İsmail Bucak̆lişi Begiti aya ok̆oxtalas rt̆u.
İsmail Bucak̆lişi Begik eşo mk̆itxes: “Gurculi camiak udodginu “Lazepe Gurci
renanya “ tkumers. Tkvan aya dulya şeni mu izmontya”. Eşo mk̆itxeret̆es. Çkinti
emus eşo nena gevuktirit: “Eşo dulya iqveni?! Çkin eşo va vizmont.
Ar xalk̆is majura xalk̆işi minoba emp̆oze oxvenu mtini va ren do çkin amk̆ata
xilafi dulyas mxuci va mepçapt; aya ren çkini nena. Aya nena ren mtini çkini
şeni. Çkin entepe k̆ala ar va voret.” Eşo ptkvit çkin. Aʒ̆iti mtini meselaşa
komoptat: Namusoni ak̆ademisyenepeşi nenaten, ar xalk̆işi minoba xolo eya
xalk̆is kuçkin, majurapes var. Aya ren mʒxade do eşoti ik̆abulinen. Ar xalk̆işi
st̆at̆u xolo eya xalk̆ik gonk̆vatups yado tkumernan aya speroşi
ak̆ademisyenepek. Amk̆ata ak̆ademisyenepe koren. Aya mesele şeni niza oxvenuşi
şansi va miğunan çkin.
Ali İhsan Aksamazi: Andğaneri oşʒ̆anura
va ren (20) maeçani oşʒ̆anura. Aya ren (21.) eçi do maeçani oşʒ̆anura.
Andğaneri ndğas ğomaneri ofiʒialuri/ resmuri ideolojepeten, çkar mitis mutu va
axvenen. Emuşeni ki, finansuri kianak va içinops sinori. İnt̆ernet̆uri kianak
va içinops sinori. K̆ap̆it̆alist̆uri sist̆emik va içinops sinori. Turkiyeşen
(30) eçi do xut ʒ̆ana ʒ̆oxleşen ar ambari mekçat: “Turkiyes Kurdi va skidun,
Kurdepe renan k̆art̆k̆urt̆uri Turkepe. Kurdepe, Germaşi Turkepe renanya”
tkumert̆u oxenʒalek. “Kurduli, nena va ren; gverdi Turkuli, gverdi Arabuli,
gverdi Farsuli, gverdi çkva muturi ğarğaluşi nena renya,” zop̆ont̆es namtini
çkinerk̆oçepek. Murenki andğaneri ndğas, TRT̆-k 7/24 Kurduli nenaten
ç̆andinaps. Andğaneri devletadamapek, “Çkin ar milleti voret. Çkvaçkva
cincepeşen voret mara, ar milleti voret. Çkvadoçkva nananenapeti komiğunanya,”
zop̆onan xolo oxenʒale-siyasetadamapek. Tkvanti giçkinan, Lazuri nena, Gurculi
nena, Apxazuri nena, Kurduli nena, Çerkesuli nena, Zazuri nena ren menoʒxune
dersi oxenʒaleşi nʒ̆opulapes. Aya ren aʒ̆ineri Turkiyeşi mʒxade. Aʒ̆i Lazepe
Gurci renani, Turki renani; Lazepe do Gurcepe Turki renani?!
Nevzat
K̆aya: Resmuri ideoloji muşi oşenu do ak̆ademiuri
cambazobaten mileti moğerdinu şeni gzalepe gorups çinoberi “Kartvelogi” T̆ariel
P̆utk̆aražekti. Jileni nizapeşen ambari kuğun do meç̆irderi ren do emuşeni.
Edo T̆ariel P̆ut̆k̆aražek ketabi muşis eşo ç̆arups:
“Xali eşo iquşiti, P̆rot̆o -
Kartveluri varna İberuli-K̆afk̆asuri - p̆rot̆o Asyuri k̆ebilepe gamagisvarat.
Entepeşi didi noʒ̆ilepe renan Gurcepeşi/ Kartvelepeşi babape;
eşo mak̆oreʒxenan çkin: Muşkepe / Moşepe / Mesxepe (Hek̆atios
Milet̆elişi nenaten, Mosxurepe renan K̆olxuri k̆ebile), Daianurupe / Diauhurepe
/ T̆aohurepe, K̆olaelurepe, Xaldurepe, T̆abaurepe / Tibarenurepe / İberulep/
Sasp̆irulepe/ Sasp̆urepe, K̆oit̆urepe/ K̆vit̆urepe, K̆orak̆surepe, Marulepe,
Bek̆irulepe, Xalizonurepe/ Xaliburepe, Xaldurepe / K̆aldurepe, Mosinoik̆urepe /
Xep̆t̆ak̆omet̆urepe, Dižerulepe, Bižurepe, Židrit̆urepe, Mak̆ronepe /
Mak̆rok̆efalurepe, P̆asurepe, Melank̆urepe, Ek̆rik̆tiurepe, Ek̆ek̆eirupe,
Xenioxurpe, Sanepe / Ç̆anepe, Sanigepe / Sanşk̆urepe, Lazepe, Abxazepe /
Abask̆epe, Svanepe / Misimiurepe, Svani-K̆olxepe, Amarant̆urepelar (K̆olxuri
k̆ebilepe), Tuşepe, K̆axurepe, P̆ovulepe, Xerepe...''
“Qoropeli mak̆itxalepe çkimi;
Kartvelepeşi (Lazi-Margalepeşi, Aç̆arulepeşi,
Mesxurepeşi, K̆axet̆urepeşi, Kartlurepeşi do majurapeşi) nena do
etno-k̆ult̆urişen molaşinaps ketabi çkimik. Çkimi
simadaten; mak̆itxalepes delilepe, rabisk̆ape, simadape do
zmonapeten Gurcepeşi Tarixişen ambarepe meçaps ketabik. Gurcepeşi Tarixi
mskvaşa iguraginonan; Gurcistanişi sva so ren modernuli kianas, ayati k̆aixeşa
žiraginonan; muşi p̆ersp̆ekt̆ifepeti oxoʒ̆onaginonan ketabi çkimişi teten;
ketabi çkimik megişvilasunonan. ''(T̆ariel P̆ut̆k̆areže, “Gurcepe -1” coxoni
ketabiş k̆ap̆ulaşi but̆k̆aşen. Ketabi Gurculi Nenaşen Turkuli Nenaşa goktireren
Abdullah Zorlu do Giga K̆amuşažek)
Tkvanti k̆aixeşa žiropt; resmuri ideoloji muşi
oşenu şeni, vitoşepeten ʒ̆anape ʒ̆oxleni K̆afk̆asuri k̆ebilebepeti Kartvelepeşi
baba şinaps T̆ariel P̆ut̆k̆arežek. Aşotenti resmuri ideoloji muşi ok̆ap̆etanuşi
gzalepe gorups T̆ariel P̆ut̆k̆arežek. Ak̆ademiuri cambazobaten, xilafi resmuri
t̆ezepe oçumu ren dido meç̆ireli dulya ar ak̆ademisyeni şeni. Mileti moğerdinu
do ocerapu şeniti, vitoşi gza gorups T̆ariel P̆ut̆k̆arežek. Aya resmuri
ideolojepeş gurine, çkin dido niza dop̆it do çkinda dido memat̆es. Amk̆ata
k̆oçepeşen arteri ren Fahrettin Çiloğli. Muşi k̆alati ar niza dop̆i ma
int̆ernet̆iş gzaten. Emusti ar mesaji mevuncğoneret̆i, mara aʒ̆işa nena va
gemiktiru Fahrettin Çiloğlik. Aya ren çkimi mesaji:
"Kartveli etnik̆uri grubepeşen arteriti
Margalepe renan."Mtini Kartvelepe" k̆ala K̆ult̆uruli ar
çkvaneroba va uğunan Margalepes. Gurculi nenaşi oşkaruli ocağişen, mara ar çkva
nena ğarğalapan Margalepek. 1930-oni ʒ̆anepes çkvaneri ar etnik̆uri grubi yado
iç̆arines Margalepe. Margalepek k̆omp̆akt̆uro
skidunan "Megrelia/ Samagralo" coxoni muxuri mutepeşis.
(Rusya Federasyoni do Etnik̆uri Ok̆ok̆idinupe T̆ransk̆afk̆asyas; Fahrettin Çiloğlik
xaziru, but̆k̆a:176- 177).” Namtini orapes “Margaluri ren ar çkva nena” yado,
namtini orapesti “Margaluri va ren ar nena” yado ç̆arups Fahrettin Çiloğli
Begik. Varna noç̆are muşişi geç̆k̆alas, Margalepe şeni “etnik̆uri
grubepeş art-arti ren” yado, emedeni ek̆uleni p̆aragrafisti "mtini
Kartvelpeşen k̆ult̆uruli ar çkvaneroba va uğunan Margalepes” yado ç̆arups
Fahrettin Çiloğli Begik. Emoras Fahrettin Çiloğli Begis ok̆itxu domaç̆irs:
Mtini Kartveli do Mtini navaren Kartveli reni do miepe renan amtape? Xolo
Fahrettin Çiloğli Begik eşo ç̆arups: “1930-oni ʒ̆anepes çkvaneri ar etnik̆uri
grubi yado iç̆arines Margalepe.” Fahrettin Çiloğli Begişi namu noç̆are mtini,
namu noç̆are muşi xilafi ren?! Namu noç̆areşa xavesoba miğut̆an?! Artneri
p̆aragrafişi doloxe ardido p̆aradoksi kuğun Fahrettin Çiloğli Begis. Margalepe
Kartvelepeşi gale ar etnik̆uri grubi reni? Margaluri nena reni? Eya ketabişi
mteli ambarepeşen nena-gemktiru ren Fahrettin Çiloğli Begi. Nena-gemktiru ren Fahrettin Çiloğli Begi, ketabi muşi tercume va ren do
emuşeni.
Açkva dobadona do oxenʒale k̆ala dobadona Aç̆ara ar
žirops Fahrettin Çiloğli Begik; eşo ižiren do aşotenti “ar çkva
gagnapa” aqven emus. Mara jileni p̆aradoksuli notkvamepe muşiten, mu otkvalu
unon, eya tişen k̆udeli otkvalu dvaç̆irs Fahrettin Çiloğli Begis. Kartveli mu
do mi noren?! Modernuri maanaten, ar miletişi coxo reni Kartveli?! Fahrettin
Çiloğli Begişi jileni nokvamepeşen eşo oxoiʒ̆onen. Eşo iqvaşiti, Turkiyeşi
Gurcepe/”Çveneburepe” va renan Kartveli Miletişi noʒ̆ilepeşen do va
iqvasunonan. Kartveli coxoni ar miletişi yeçkinduşi p̆rosesis, Turkiyeşi
Gurcepe eya p̆rosesişi doloxe va rt̆es. Ekoni Kartveli Mileti k̆ala dixa,
k̆ult̆uri, ar şuri, lamtinaluri artoba steri dinamik̆epe va uğut̆es Turkiyeşi
Gurcepes/”Çveneburepes”. Aʒ̆iti amk̆ata dinamik̆epe va uğunan do va
aqvasunonan. Aya ren mtini ambari. Aç̆araşi Gurcepe do Gurcistanişi majura
Gurci k̆ebilepe k̆ala artneri etnik̆uri cinci kuğunanTurkiyeşi
Gurcepes. P̆ea ar cincişen moxtimeri xalk̆epes artneri
oşkaruli coxo uğut̆esi 1800-oni ʒ̆anapeşi Gurcistanis?! Oki 1800-oni ʒ̆anapeşi
Gurcistanişi artneri etnik̆uri cincişen k̆ebilepes Kartveli
coxont̆es; artneri oşkaruli mileturi coxo uğut̆es,muşeni aya coxo
entepes gundunu oşi ʒ̆ana steri mk̆ule oraşi doloxe?! Aya mumkyuni reni?! Mʒ̆ule
maanaten vixmaret̆i ma nanadixaş k̆onsepti; aya otkvalu domaç̆irs ma. Mara
çkimda mʒudi mok̆idu şeni, Fahrettin Çiloğli Begik aya xali fursat̆i
şinaps. Çveneburiş k̆onseptişen do 1800-oni ʒ̆anapeşi xalişen
molaşinu dvaç̆irs Fahrettin Çiloğli Begis. Mtini giʒ̆vat; Fahrettin Çiloğli
Begis çkar mutuşen molaşinuşi xali va uğun, derdi muşi çkva ren do emuşeni.
Udodginu mʒudi momok̆idapan; Fursat̆i maquya uçkin Fahrettin Çiloğli
Begis. Emuk mu tku do mu qu, noxvene do notkvamepe muşişen ambari va uğun emus.
Edo k̆ai niyetiten molaşineri ar nenaşa nodgitu şeni, Gurcepeşi muessese k̆ala
ok̆ok̆idinuşi gzalepe gorups Fahrettin Çiloğli Begik. Udodginu Gurcepeşen do
Gurcistanişi muxuri Aç̆araşen molaşinaps mak̆ale çkimik. Mara xoloti aya
mak̆aleşa nodgitu do p̆rovok̆asyonişi k̆amp̆anyape oʒ̆opxuşi gzalepe gorups
Fahrettin Çiloğli Begik. Aʒ̆i Fahrettin Çiloğli Begis xolo p̆k̆itxat:
Fahrettin Çiloğli Begi; “Margalepe mtini
Kartveli va renan, ar çkva etnik̆uri grubi renan do ar çkva nena kuğunan” yado
ç̆arupt tkvan. Aya noç̆arepe tkvanişi gurine, nasyonalist̆i Gurcepek
sep̆arist̆oba k̆ap̆ulas mogok̆idapani, eşo oğoduşi hak̆i uğunani
entepes?! K̆ap̆ulas sep̆arist̆oba mogok̆idapt
çkin, xalk̆epes resmuri tarixişi t̆ezepeşi nasyonalist̆uri gagnapaten
k̆imet̆i va mepçapt do emuşeni.
"...Gurci Miletişi jur noʒ̆ileşen
"Margalepe" do "mtini Kartvelepeşi" doloxe
yeçkindu do uxuzuroba..." (Rusya Federasyoni do Etnik̆uri Ok̆ok̆idinupe
T̆ransk̆afk̆asyas; Fahrettin Çiloğlik doxaziru, but̆k̆a:184); ipti aya ç̆arups
Fahrettin Çiloğli Begik. Xolo artneri Fahrettin Çiloğli Begik eşo
ç̆arups: "Kartveli ren Gurcepe, Lazepe, Svanepe do Margalepeşen ʒ̆opxineri
“miletişi coxo” (Kafkasya Yazilari, nomera: 3, but̆k̆a 43, p̆aragrafi:1/
Fahrettin Çiloğli).
Ma Fahrettin Çiloğli Begişi noç̆arepeşen çkar mutu va
oxomaʒ̆onu; tkvan oxogaʒ̆onesi?! Mitxanik miʒ̆vas do mati
oxomaʒ̆ona! Ar mileti kort̆u do coxont̆u Kartveli; hoi?! Gurcepe,
Lazi-Margalepe do Svanepeşen ʒ̆opxineri ar miletişen molaşinaps Fahrettin
Çiloğli Begik. Fahrettin Çiloğli Begik doç̆areren jileni aya p̆aradoksuli
nenape artneri ʒ̆anaşi doloxe. Aya ren tişen k̆udelişa k̆omedi. Fahrettin
Çiloğli Begişi namu noç̆areşa xavesoba miğut̆an aʒ̆i?!
(Fahrettin Çiloğli Begik GK̆M-s mʒudi mok̆ideret̆u
2010 ʒ̆anas; k̆ap̆ulas mʒudi momok̆ideret̆es. Hemindros çkinti emus aya
kart̆ali mendevuncğoneret̆it; emuk nena gemikturan, eşo mint̆es çkin, mara
aʒ̆işa çkin nena va gemiktires Çiloğli Begik.)
Jileni noç̆arepe muşişen k̆aixeşa
ižiren, Fahrettin Çiloğli Begis kuğun nosi mğiri do resmuri ideoloji
do mʒxadeşi oşkendas eşadgin do mutu var! Ho, moro mu, nena do etnik̆uri
minobaşen ambaroni ar var, dido gagnapa koren; aya komiçkin mati. So
dodgitur, ekoni simadaten oxogaʒ̆onen amk̆ata dulyape; resmuri tarixitenti,
mtini tarixiten oxogaʒ̆onen amk̆ata dulyape. Amilk̆ar K̆abralikti molaşinaps
amk̆ata gagnapaşen: “Muç̆o ar mzgudaşi pukuris kuğun, eşo; tasi
oʒ̆opxu, gemp̆onu do lamtinalaşi ʒ̆oxlextimuşi omudepe oç̆k̆aduşi menceli kuğun
k̆ult̆uristi tarixişi doloxe (...) “K̆ult̆uristi kuğun xalk̆uri k̆arak̆t̆eri,
mara aya va ren mtelo uniformi; eşo ptkvat na, aşo ptkvat na, lamtinanaşi
k̆arta noʒ̆ile va moirderen ark̆aeli... Lamtinaluri aya çkvanerobapek xolo
moʒ̆irapan k̆ult̆uri do ek̆onomişi irtibati do ... generaluri tavirepeşi
çkvanerobati molamişinapan.”(Amilk̆ar K̆abrali, “Çodinoni Noğarğalepe”). Edo
axiris ar xalk̆ik varna k̆oçik ti-muşişi minoba ti-muşik ognapas, aya ren
ʒ̆ori; çkinti eşo minonan. Çkinti ar xalk̆is varna ar k̆oçis eya k̆arari
muşiten k̆imet̆i mepçapt. T̆arieli P̆utk̆araže Begi
k̆ala doxmeli p̆olemik̆i va miğunan çkin. Emuk simadepe muşişen molaşinaps,
çkinti çkini simadepeşen molapşinapt. Arik “ʒ̆ori renya” tkvas, majurakti
“ʒ̆ori va renya” tkvas. Mu p̆at?! Çkar miti, çkar mitişi simadaşa
mek̆ireli va ren tok̆iten. Çkini tarixi yado ğarğalapan. Mu ren aya tarixi?!
Ti-mçxupeşi, mapapeşi tarixi reni aya?! Varna zeri-umanceli xalk̆epeşi tarixi
reni aya?! Tarixi itkvinaşi; zeri-umanceli xalk̆epeşi gagnapaten oxovoʒ̆onap
çkin eya tarixi. Rusuli Tarixişenti ambari komiğunan çkin, Osmanli-Turkepeşi
Tarixişenti ambari komiğunan çkin. Mitxanepes namu gagnapaten tarixişi simada
uğunan, eya dulyaşenti tişen k̆udelişa ambari komiğunan çkin...
Aʒ̆ita komoptat tkvani
k̆itxalaşa; Aya zit̆a, Kartveli yeçkindu miletobaşi p̆rosesis. Tbilisişi
gomorgvaşen muxuri Kartlişi k̆ebiles tarixuro kuğut̆u p̆olit̆ik̆uri, edeburi do
ç̆areli nenaşi menceli. Edo muxuri Kartlişi k̆ebilek ixmaru aya gecgina muşi
miletobaşi p̆rosesis. Mara Gurcistanisti Turkiyes steri, mteli xalk̆epe ar
işinuşi, amk̆ata p̆roblemepe do nodgitupe yeçkindu; aya rt̆u normali.
Xalk̆epeşi tarixi ren umosi mcveşi oxenʒalepeşi tarixişen. Xalk̆epe
oxenʒalepeşen va yeçkinderet̆es. Oxenʒalepe va uğut̆es entepes mara, xoloti
kort̆es, xoloti skides. Çkini babapes Kartveli yado ar zit̆aşen ambari va
uğunan. Mohacirobaşi oras amk̆ata ar coxo va rt̆u do emuşeni. Turkiyeşi Gurcepe
do çkimi toliten giʒ̆vat; Laz- Margalepe do Svanepeşi nena va
moivaraşi do aşoten entepeşi minoba asimilasyoni va
oğodaşi, p̆roblemi va rt̆u zit̆a Kartveli. Mileturi ar gagnapa va
miğun ma. Mara k̆arta miletis ar coxo kuğun, ayati ren dido normali; aya va ren
p̆olemik̆işi dulya. Mara zit̆a Kartvelik moivars Laz-Margali do Svani cumalepe
çkinişi nenape. Edo aya asimilasyonist̆uri gagnapa skidaşakis, ma
hemi aya zit̆aşa mevodginaminon, hemiti aya zit̆aşa cumaluri xavesoba va
maqvasunon.
Eşo voçodina: Xolosuri oraşakis, Olande
Sent̆ineli coxoni mesi rt̆u Hindistanişi Andamani do Nik̆obari coxoni mesepeşi
ar noʒ̆ile. Aya mesişi k̆ebilek oğurineren misyoner Çau isinciten. İsveçreşi
çinoberi gazetepeşen Aft̆onbladet̆işi jurnalist̆i Pet̆er K̆adhammar eşo
ç̆areren aya ambari: “T̆rajiuri ar xali ren, mara svalyarepek nositen ar dulya
qverenan. Ar xalk̆ik ar “Xçes” gza meçaşi, eya xalk̆is ç̆umen va
aqven. Mtini giʒ̆vat; çkini medeniyeti yeçkinderen jenosidişen. ʒ̆oxleşen
jenosidiş p̆olit̆ik̆a va işineret̆u k̆abaeti çkini kianas. Mara jenosidi
k̆abaeti işinu, çkini kianaşa moxtuşi. “Nenape muşişi mtinoba, İnk̆a
Medeniyetişen molaşinutenti moʒ̆ires Jurnalist̆i Pet̆er K̆adhammarik. ʒ̆oxleşen
İnk̆apeşi maxoroba rt̆u vitour milyoni. İspanyoluri istila şk̆ule, İnk̆apeşi
maxoroba rt̆u jur milyoni.” Eşo ç̆areren jurnalist̆i Pet̆er
K̆adhammarik. Aya ambari şk̆ule p̆olemik̆i yeçkinderen Avrup̆aşi xalk̆işi şkas.
Jenosidi ren k̆oçinobaş k̆abaeti. Movaru do asimilasyoni oğoduti ren xçe
jenosidi. Aya p̆at̆inobaşi oşkari oqopimu guris mek̆agilapani?!
Gurişmeç̆voni ren, andğaneri ndğasti amk̆ata xçe
jenosidişi oşkari ar-jur va ren. Ar ambarişenti molagişinat do aya
voçodina ma. İsmail Beşikçi Begi ren çinoberi do beciti sosyologi. İsmail
Beşikçi Begikti “Zazape Kurdi renanya” tkumers. Kurduli p̆olit̆ik̆aşi resmuri
t̆ezis numxvacups İsmail Beşikçi Begik. Muperi Gamantaneri ren İsmail Beşikçi
Begi?! Tokseris faysbuk̆işen eşo dop̆ç̆ari ma:
“P̆olit̆ik̆uri sebebepeten, İsmail Beşikçi Begik
Zazape Kurdi cinconi ognapaps; Fahrettin Kirzioğli Begikti Turkiyeşi mteli
xalk̆ape Turki cinconi ognapaps. İsmail Beşikçiti, Fahrettin Kirzioğli steri
ren; T̆ariel P̆utk̆aražepe steri k̆oçepeti İsmail Beşikçi steri renan.
“Namu p̆olit̆ik̆ak Margal-Lazepe moivaru do entepe
asimilasyoni oğodu na, ma eya p̆olit̆ak̆aşa mevodgiti, Zazape Kurdi renan yado
ambaroni resmuri t̆ezişati mevodgiti ma. Lise ʒ̆anapeşen doni,
“Kurdepe Turki renan yado ambaroni resmuri t̆ezişati mevodgiti ma. Aʒ̆işk̆uleti
aya resmuri t̆ezepeşa nodgitu ren çkimi anank̆eni; aya ambarepeş gurine, dido
p̆olemik̆epe do nizape dop̆i do Zaza menabrepes p̆anda mxuci mepçi
ma. Aya oraşi doloxe dido mskva manebrape maqu. Aya dulyaşen
ambaroni mcveşi ar noç̆are çkimişen molapşina do voçodina:
“İptineri dğaşen doni, Kurduli p̆olit̆ik̆uri Oxonk̆anak
“Zazepe Kurdi renanya” tkumers. Geç̆k̆ala muşişen doni, Turkiyeşi
Cumhuriyetikti “ Turkiyeşi mteli xalk̆i Turki renanya” tku. Gurcistanişi
resmuri ideolojik “Margal Lazepe do Svanepe Gurci renanya” tkumers.
Aya sum resmuri ideolojisti çkvaneroba va uğun. Majura xalk̆epe movaru do
asimilasyoni oğoduşi gzas gedgiteren oyaneri nasyonalist̆uri mteli mencelepek
kianaşi çkvadoçkva svalepes; entepeşi miletobaşi dulya aşo ren. Aya
nasyonalist̆uri mencelepek resmuri ideoloji yoçkindapan, çkva k̆ap̆et̆i
p̆olit̆ikuri artianoba unonan do emuşeni. Mara amk̆ata p̆olit̆ikuri artianoba
ok̆ap̆et̆anu şeni, mʒudi, movaru, asimilasyoni oğodu, gebažga do zori ixmars
nasyonalist̆uri mencelik. Edo Kurduli p̆olit̆ik̆uri oxonk̆anakti
amk̆ata vasitape eşo varna aşo dixmaru do xoloti ixmars Zazapeşa medgineri.
Mara k̆vazaluri fraksiyonepek Kurduli
oxonk̆anas/ HDP̆-s nuxvacupan do va nodgitapan jileni resmuri
ideolojişa. “Zazape Kurdi renan” yado otkvalu ren mamovare do
asimilasyonuri gagnapa. Aya p̆olemik̆uri dulya va ren. “Zazape Kurdi renan”
yado İsmail Beşikçi Xocak numxvacups Kurduli oxonk̆anas. Aya ren İsmail Beşikçi
Xocaşi didi ubedineroba. HDP̆ k̆ala dodgitu varna emus omxvacu va ren
p̆roblemi. Kurduli oxonk̆anak “Zazape Kurdi renan” yado ar simada HDP̆-s
k̆abuli doxvenapu, mara aya ren k̆vazaluri p̆olit̆ik̆aşi imtiani resmuri
ideolojişa medgineri. Aya imtiani ren mʒudişi, k̆aixeşa ižiren. HDP̆-şi manebra
k̆vazaluri fraksiyonepe renan nenaten Gamantanerepe!'' Amk̆ata movaru do
asimilasyoni temeloni resmuri t̆ezepeşa nodgitu ren k̆arta Gamantaneri coxoni
k̆oçişi anank̆eni. Amk̆ata resmuri ideolojepeşa nodgitu dvaç̆irs
k̆arta Gamantaneris. Xalk̆epe movaru do entepe asimilasyoni oğodu ren
k̆oçinobaşi k̆abaeti do emuşeni.”
Ali İhsan Aksamazi: Otkvalu domaç̆irs; aʒ̆işa Gurci Gamantanerepe
k̆abaetoni renan. Emuşeni ki, mcveşi K̆remlinişi p̆rop̆agandepe qves udodginu:
“Lazepe Gurci renan; ren, Lazuri ren Gurculi nenaşi dialekt̆i.”. Aya
rt̆u duşmanoba çkineburi cumalobaşa. Lazuri nenati, Gurculi nenati ğurun
Turkiyes. Mara Gurci Gamantanerepek xe-ok̆ok̆limeri va çalişapan Gurculi nenaşi
oskidu şeni. Lazi do Gurci Gamantanerepek xe-ok̆oklimeri va içalişepan Lazuri
nena do Gurculi nenapeşi oskidu-oskedinu şeni. Lazi Gamantanerepek
t̆elevizyonişen ambarepe meçapan: “Lazuri nena ğurun.” Gurci Gamantanerepek
t̆elevizyonepeşen ambarepe meçapan: “Gurculi nena ğurun.” Mara varti Gurci do
varti Lazi Gamantanerepek xe-ok̆ok̆limeri çkar mutu va ikipan Lazuri nena do
Gurculi nenapeşi oskidu-oskedinu şeni. Aya dulya ğomanti aşo rt̆u, aʒ̆iti aşo.
Am Gamanatanerepes mu unonan; nananenape mutepeşişi oskedinui varna şaxsuri
varna ar çkva dulya mutepeşi şeni, aya xvameri zmona oxmarui?! Ma
aya dulyaşen çkar mutu va oxomaʒ̆onu. Tkvan mutu oxogaʒ̆onesi p̆ea? Mi mi ren,
mi mişi k̆oçi ren, belli va ren!
Nevzat
K̆aya: Xalk̆apeşi raxat̆oba do
k̆anioba şeni p̆ozit̆ifuri dulyape ixvenu Soyvetistanişi oras, mara
didi xilafi dulyapeti ixvenu; aya komiçkinan. Eşo-aşo ğureli namtini xalk̆epes
imxvacinu nenaluri speros. Mara namtini xalk̆epeti va işinu. Magral-Lazepe
renan amk̆ata xalk̆epeşen. Uçva do k̆onsant̆rasyonişi k̆amp̆ape rt̆es didi
xilafepeşen; mtini giʒ̆vat, aya ren k̆oçinobaşi k̆abaeti. Aya xilafi
p̆olit̆ik̆apeşi sebebi ren p̆olit̆ik̆uri endişe do iktidariş xirsi; ma eşo
komiçkin. Qini Ok̆ok̆idinuşi oraşi Gurci Gamantanerepek K̆remlinişi xilafi
p̆olit̆ik̆apes numxvaces mara, andğaneri Gurci Gamantanerepe k̆onari k̆abeotoni
va rt̆es entepe. Xilafi qves, mara aya dulyape oxoʒ̆onuşi şansi do menceli va
uğutes emindroneri Gurci Gamantanerepes. Mara andğaneri Gurci Gamantanerepek
xolo emindroneri artneri p̆olit̆ik̆apes numxvacupan. Emuşeniti Qini
Ok̆ok̆idinuşi oraşi Gurci Gamantanerepe do andğaneri Gurci Gamantanerepe
ark̆aeli va mažirenenan çkin. Mi mişi k̆oçi ren; aya eşo beciti va ren, va
iqventi. Mi mişi k̆oçi ren, eya eşo iqvas, mara ar xalk̆işi minoba oskedinu ren
irişen beciti dulya. K̆oçik ar xalk̆işi minoba oskedinuşi gzas rt̆aşi, em k̆oçi
mişi k̆oçi ren, eya va ren beciti do va ren aʒ̆ineri p̆roblemi çkini; ma eşo
vizmon. Amk̆ata k̆oçik dobadona do nanadixaşi landaten va içalişeps aya speros.
Nenaten Gurci akonuri namtini Gamantanerepe çkinik Gurcistanişi k̆arta
oktalobas numxvaces. Fahrettin Çiloğli ren amk̆ata k̆oçepeşen. Saak̆aşvilist̆i
do Amerik̆anist̆i ren am k̆oçi. Mara udodginu muşi aya xalişen molaşinu va ren
feidoni mucadeleye çkini şeni. Amk̆ata k̆oçepes amk̆ata endişepe uğut̆es
k̆onna, aya tercixiten va içalişept̆es mucadeleşi speros. Eşo ižiren, entepes
amk̆ata derdi va uğunan.
Ali İhsan Aksamazi: Mis uçkin,
tkvanti giçkinan, Lazi do Gurci Gamantanerepek xe-ok̆oklimeri ar derneği gedges
noğa Sakaryas; ağani gedgineri ren. Mamgurapalepek Lazuri nenaşi k̆ursepe
meçapan, Gurculi nenaşi k̆ursepe meçapan derneğişi binas. Mati aya derneğişi
dudmaxvance k̆ala ar int̆erviu dop̆i; giçkinani, va giçkinani, va miçkin ma.
Namtinik Gurci Gamantanerepek nodgites aya derneğişa. “Aya derneğişi xeten
ticareti ikipanya” zop̆onan namtinepek. Lazi Gamantanerepeşi didokti nodgitun
aya derneğişa. “Aya derneği Kartveloba ikips. Aya derneğik Lazepeşi
Kartvelizasyoni şeni içalişeps. Gurculi oxenʒalek nuşvels aya derneğis. Gurculi
K̆ilisek para meçaps aya derneğisya” tkumernan Lazi Gamantanerepeşi didok. Aya
derneği şeni amk̆ata nenape zop̆onan mara, xe-ok̆ok̆limeri çkar mutu va ikipan
Lazuri do Gurculi nenapeşi oskedinu şeni am Gurci do Lazi Gamantanerepek. Lazi
Gamantanerepes artikartikarti k̆ala irtibati va
uğunan. Gurci Gamantanerepes artikarti k̆ala irtibati va
uğunan. Arik, “Lazepe Gurci renan!”- ya zop̆ons. Majurak, “Lazepe Gurci va
renan, Lazi renanya” zop̆ons. “Lazuri nena va ren Gurculi nenaşi
dialekt̆iya”. Çkar mitik xe-ok̆ok̆limeri çkar mutu va ikips. Ma aya dulyaşenti
mutu va oxomaʒ̆onu. Tkvan mu izmont? Mu do muç̆o p̆at do hemi Lazuri nena do
Gurculi nena voskedinat, hemiti çkineburi cumalobak ipukiras do işenas?
Nevzat
K̆aya: Noğa Sakaryaşi Kartveli Gurci
Lazi Derneğişi ambari mati kovogni. Eya derneğişi dudmaxvance k̆ala
ar rop̆ort̆aji qvit tkvan do mati eya rop̆ort̆aji vik̆itxi. İpti K̆afkasuri
Xalk̆epe, uk̆ule Turkiye do Kianaşi mteli Xalk̆epeşi Cumaloba do ok̆oçalişuşa
xavesoba komiğunan çkin. Edo amk̆ata noçalişes mxuci mepçapt çkin.
K̆afk̆as-Uçamzoğa P̆lat̆formişi İnisiyat̆ifişi noçalişe, uk̆ule tkvani k̆ala
majura inisiyat̆ifişi teşebbusi çkini, mara va ixorʒelinu. Oşkaruli sosyaluri
faaliyetepe dop̆it, oşkaruli p̆lat̆formepe p̆ʒ̆opxit. Xalk̆epeşi ok̆oçalişuşen
xazi maqvenan; xeleberi viqvert. Edo amk̆ata teşabbusepes mxuci mepçapt. Mara
ar grubik Lazi xalk̆i moivaraşi, eya mamovare grubis omxvacu ren p̆roblemoni
geç̆k̆alaşen; aya ren p̆roblemoni xali. Muşeni Kartveli Gurci Lazi Derneği
coxoten ar derneği gedgerenan?! Muşeni Sakarya Lazi Gurci Derneği coxoten va
gedgerenan?! Muşeni Kartveli coxoti uğun derneğis? Samimi iqveret̆es
k̆onna, Lazi Gurci Derneği yado coxo geidginasunt̆u eya
derneğis. K̆ap̆ulas mpuleri niyet̆i va uğut̆es k̆onna, derneğişi
coxo Lazi Gurci Derneği iqvasunt̆u. Amuş gale, aya derneğişen ambaroni majura
idiapeşen çkar ambari va miğun ma.
K̆itxala tkvanişi majurani noʒ̆ileşa komoptat
aʒ̆iti; hemi cumaloba çkini oşenu, hemiti nena- minoba çkini oskedinuşa
komoptat. Eşo matkven ma: ''Didi coxopeşi vardo, didi davapeşi k̆oçi iqvit!'' (Emiliano Zap̆at̆a)
Lazi cumalepe çkimişa tavsiyepe komiğun ma:
P̆anda artikarti k̆ala irtibati giğut̆an; doxmeli nizape tkvani eşo beciti va
ren; artikartişi omxvacu dogaç̆irnan, tkvan ar davaşi k̆oçepe ret do emuşeni.
Lazepeşi ar muesseseşen tkvan gegt̆k̆oçanşi, omʒ̆ole gaqvan nek̆na tkvanda!
Noçkinu, k̆ai simada, sap̆ri do k̆ai guronobaşi menceliten, doxmeli mteli
p̆roblemepe içodasunon; ma eşo vizmon. Çkin Gurci Gamantaneres amk̆ata şansi va
miğunan, namtini mencelepek xe gedverenan mteli speropes do emuşeni.
Xilafi do dork̆ineri dulyapes becitoba meçamu va dogaç̆irnan. K̆arta
dulya ik̆arasunon, iktirasunon do irdasunon oraşi doloxe; ma eşo
komiçkin. Saxtekyaroba do mpuleri menfaat̆uri gagnapa va yeçkindas;
aya dogibağunan. Ar davaşi k̆oçi ipti eya davaşi cginaşi gzas iqvasunon. Edo
oşkaruli davaşi gzamşinobaşen ambari uğut̆as amk̆ata k̆oçis. Çkar miti
mukemmeli va ren; ma aya komiçkin. Hemi Lazepe do hemiti Gurcepeşi andğaneri
xali ren meç̆irelobaten yopşa. Aya negat̆iuri xalis şaxsuri
nizapeten omxvacu va megomskunanan. Aya davaşi rdalas omxvacu domaç̆irnan.
Davaş zmona do gagnapaten ok̆ep̆et̆anu do mtini davas omxvacu ren cgina do
rdalaşi geç̆k̆ala. Lazi do Gurci Gamantanerepek aya gzas gedgitan. Ok̆omxvacu,
cumaloba çkini ok̆ap̆et̆anu, mpuleri ajandaşi mance vardo, cumalobaşi mance
oqopimu do mtini mucadeles omxvacu, namusoni oqopimu; amk̆ata Gamantaneri
oqopimu domaç̆irnan.
Çkvaneroba komiğunan, mara oşkaruli ğirapeten oçalişu
domaç̆irnan aya speros. İpti artikartişi çkvaneroba k̆abuli oxvenu
domaç̆irnan; oşkaruli ğirapeten oçalişu domaç̆irnan. K̆ult̆uri çkini, nena
çkini do minoba çkini oskedinuşi mucadele ren aya. Tito-tito k̆arta
k̆ai guroni k̆oçi domaç̆irnan aya mucadeles. Çkar miti gamak̆atu do çkar
mitişen omendranuşi luksi va miğunan. Ktirala do omordinu ren dido meç̆ireli,
mara aya ktirala do omordinuşen çkin ipti ambari miğut̆an; ipti tiçkinişi
ktirala do omordinu miğut̆an.
Lazi Gamantanerepeşi ʒ̆oxle-mxtimupek naşkvan
şaxsuri nizape. Tkvani k̆ala ar rop̆ort̆aji dop̆eret̆i.
Ahmet Hulusi K̆irimi k̆ala ar rop̆ort̆aji dop̆eret̆i. Lazi
K̆ult̆uruli Dudmaxvance Mehmet Ali Beşli Begi k̆ala ʒ̆oxleşen
genomskide p̆roblemi ren k̆ai orneği amk̆ata şaxsuri
nizape şeni. Artikartişi k̆abaetepe ognapu şeni moxva va ren aya spero.
Artikartişi k̆ap̆ulas k̆abaeti mok̆iduşi spero va ren aya. P̆olit̆ik̆uri spero
va ren aya. Ar k̆oçik davas zarari meçaşi, emindros em k̆oçi k̆ap̆et̆işa
otenk̆idu domaç̆irnan; aya ren dido normali. Mara amk̆ata dulyape do ambarepe
va ren şaxsuri; eşo kobžirat domibağunan. Dido k̆ap̆et̆işa tenk̆idepe dop̆i ma
Gurculi camias. Mara tenk̆idepe çkimişi muxatabi k̆oçepe k̆ala xoloti xusumeti
va miğun ma. Noxvene do tavri mutepeşiten, entepek davas zarari meçapan, mati
emuşeni entepe otenk̆iduşi gzas vore. Amuş gale, entepeşi majura taviri va
monç̆els?! Asgaruli p̆rensiponi oçalişu do p̆lanoni-p̆rogramoni
museesesepeşi mance oqopimuşi p̆roblemepe oçodinasunon xalk̆epeşi doloxe
oqopimuk. Aşotenti menceli maqvasunonan aya davaşi doloxe; aya ren aşikyari.
Ağanmordalepes xe mepçat; aya domaç̆irnan. Entepes didiloba oʒ̆iru k̆ai va
ren. Emiliano Zap̆at̆akti tkveren: “Dava ren irişen beciti. Edo aya
davasti va uqonun mcveşepe, didilepe do umçane cumadepe. Amk̆ata zmona do
gagnapak davas zarari meçaps do mutu var. Mcveşepeşi, didilepeşi, umçane
cumalapes ar didi misyoni kuğunan: Eti ren ağanepes, ağanmordalepes omxvacu do
inisiyat̆ifi meçamuşi gzalepe ogoru. Mcveşepek, didilepek, umçane cumalapek eşo
va qvanşi, dava iqven şaxsuri dulyapeşen do aya xalitenti dava indaren.
Ar ot̆ok̆rit̆ik̆i domaç̆iraşi; va miçkit̆u, va
mint̆u, ambari va miğut̆u mara, Lazi manebrape çkinişi mcveşi p̆roblemis mati
mxuci mepçi do, aşoten aya dulyas roli maqu mati. Eya ambari do
mcveşi p̆roblemişi gurine, mutu va matkven, emk̆ata hak̆i va miğun mara, xvala
eya roli çkimişi gurine, Mehmet Ali Beşli Begik mixarsuvas. “Ginonan na, tkvani
k̆alati ar rop̆ort̆aji maxvenen. Nenaş gektiruşi hak̆i kogiğunanya” vuʒ̆veret̆i
Mehmet Ali Beşli Begis. Namuk mtini zop̆ons, namuk mtini va zop̆on, ma solen
maçkinen, va miçkin ma. Mara aya p̆roblemepe eşo varna aşo, oçodinu dvaç̆irnan
Lazi Gamantanerepes. Rop̆ort̆ajepeti, rop̆ort̆ajepeş ketabişi
p̆rojeti nik̆vatinu aya dulyaşi gurine. Emk̆ata ketabiş p̆rojeşi mance vort̆i
ma, emuşeniti aya p̆roje çkimi nik̆vatinas, aya va mint̆u ma; ayati
mskvaşa giçkit̆an. Ek̆o beciti va ren aya ambari; mitiş gurine şumeri do
gemzuli va vore ma. Eya rop̆ort̆ajepeşen molapşinişi, aya ambariti gomaşinu.
Emuşeniti aya ambareşenti molapşini ma. K̆onk̆ret̆uli tavsiye mk̆itxatşi, alargas voret çkin andğaneri dğalepes,
mara pelaperi p̆roje do faaliyet̆epeşa p̆anda xavesoba komiğunan. Turkiyeşi
Xalk̆epe, K̆afk̆asyaşi Xalk̆ape do Lazi do Gurci Xalk̆epe şeni basiti, mara
maanoni ar teklifi iqvas, eya domibağunan. Çkar k̆oçişa, çkar muesseseşa, çkar
umçenaşa, çk̆ar umk̆ilaşa p̆at̆i va voğodapt çkin davaşi gzas; amk̆ata k̆arta
k̆oçişi gzamşine voret çkin.
Ali İhsan Aksamazi: Nevzat Begi, ma
vixeli aya int̆erviuten. Ginonan na, voçadinat?! Otkvaluşi çkva mutu giğunani?!
Ginonan na, xolo ar çkva int̆erviu çkva dop̆at
do aʒ̆i na va gatkves ambarepe tkvaniti komomçit. Ma dido şukuri
giʒ̆umert. P̆anda ixelit!
Nevzat
K̆aya: Çkar xirsi va maqu skidala
çkimiş morgvalis. K̆ariyeri, et̆ik̆et̆i do p̆op̆ulerobaşa xavesoba va maqu.
K̆oçinobaşa maanoni k̆arta dulya şeni tavri çkimişen molapşini ma udodginu. Edo
emk̆ata dulyapes mxuci mepçi ma. Muk̆o menceli miğut̆u, ek̆onari menceliten
mxuci mepçi k̆oçinobaşi davas. Razist̆uri zmona do gagnapa va maqu.
Eşo domaç̆irt̆u Zaza cumalepe çkimisti mxuci mepçi; eşo domaç̆irt̆u Lazi- Margali
cumalepe çkimisti mxuci mepçi; eşo domaç̆irt̆u Çerkesi do Kurdi cumalepe çkimis
mxuci mepçi. Eşo domaç̆irt̆u Sincan-Uygurişi Ot̆onomiuri muxuristi, Arak̆anişi
zeri Muslimanepesti, Turki cumalepe çkimisti mxuci mepçi ma. Moro mu, Gurci
Xalk̆i k̆ala irtibati çkva k̆apet̆i komiğun ma, ayati epto normali ren, ar
diʒxiri komiğun entepe k̆ala do emuşeni. Emuşeniti fursat̆i maqvaşi, şart̆i
moxva iqvaşi; k̆arta vasitaten mxuci mepça xalk̆i çkimis, aya
minon ma. Aya int̆erviuten, zmona do simadape çkimişen molaşinuşi fursat̆i
momçit; xolo şukuri giʒ̆umert. Ma mepşven, dobağine do pelaperi ar int̆erviu
yeçkindu.
aksamaz@gmail.com
http://www.circassiancenter.com/tr/demokratik-gurculer-platformundan-nevzat-kayanin-roportaji/
http://circassiancenter.com/tr/nevzat-kaya-konusuyor-turkce-lazca-turkuli-lazuri/
