“Berepes nanipe çkini ognapu minon!”
(Goʒ̆otkvala: Andğnari musafiri çkimi ren Mircan K̆aya. Mircan K̆aya ren
çkini çinoberi gemabirepeşen arteri. Tkvan mtelik emu içinopt; gamiçkvineri
Lazuri do Turkuli Muzik̆aluri albumepe kuğun emus. “Seri,
Mʒ̆k̆upi, K̆oli do Si” coxoni gamiçkvineri ar ketabiti kuğun. Biyografi muşi,
muzik̆aluri albumepe muşi, ketabi muşi do k̆onserepe muşişen bğarğalit
çkin. Aya ren int̆erviu çkinişi t̆ekst̆i. Ali İhsan
Aksamazi. 26 IX 2019)
+
Ali İhsan Aksamazi: Mircan Xanum,
tkvanti ginonan na, biyografi tkvaniten gevoç̆k̆at! Tkvan so dibadit, so
yeçkindit. Namu nʒ̆opulapes igurit? Sonuri ret? Aʒ̆i so skidut? Namu nenape
giçkinan?
Mircan K̆aya:
Gecginoba! Ma dovibadi noğa Artvinis. Çxoro ʒ̆aneri vort̆işakis;
dolonişi dğalepes noğa Artvinişi şkaguris gedgineri oxori çkinis, doloniş
çodinapesti noğa Artvinişi ç̆it̆a noğa Borçxaşi germaş oput̆e Çxalas pskidi ma.
(Oput̆e çkinişi ağani coxo ren Findikli). Buncinaşi doloxe xeleberi
beroba maqu.
Vito şkvit ʒ̆aneri vort̆i, baba domiğuru. Emoraşakis didopeten ocağişi
mteli berepeşi gamantana- gurapa şeni qinoraşi tutapes noğa İst̆anbolis,
monç̆inoraşi tutapesti noğa Artvinis ar skidala maqves.
Nişantaşiş K̆ulanuri Lise şk̆ule, Yildiziş T̆eknik̆uri
Universit̆et̆işi İnşaat̆iş Muxendisobas doviguri. Boğaziçiş
Universit̆et̆işi Dixaşk̆ank̆alaş Muxendisobas mast̆erişi noçalişe dop̆i. Ek̆ule
jur bere maqu. Ek̆uleti hemi jur bereşi nana, hemiti mamgure vort̆i.
Avrup̆aş K̆omisyonişi bursiten, İt̆alyas P̆adovaş Universit̆et̆is do İsp̆anyas
K̆at̆alonyaş T̆eknik̆uri Universit̆et̆is rot̆asyononi mast̆erişi noçalişe
dop̆i; Tarixuri Noxvenepeşi St̆rukt̆uruli Analizepeşi jin viçalişi.
Aʒ̆iti ʒ̆oxlemxtimu dixaşk̆ank̆alaş t̆ek̆nolojepeten goʒ̆oncğoneri ar
İt̆alyanuri firmaşi matemsile vore. Edo binape dixaşk̆ank̆alapeşi p̆at̆inobaşen
oçvaluşi speros akt̆iuro viçalişep ma.
Ali İhsan Aksamazi: Tkvan Turkuli
birapapeti ibirt. Tkvan Lazuri birapapeti ibirt. Turkiyesti, Gurcistanisti
mtelik giçinopan. Kianaşi majura dobadonapeşen k̆oçepekti
giçinopan. Modernuri formiten ibirt ot̆ant̆iuri birapape. Mundes
geoç̆k̆it obirus? Mundes geoç̆k̆it Lazuri obirus?
Mircan K̆aya: Kianas
iptineri dğaşendoni, muzik̆i p̆anda çkimi k̆ala rt̆u. Berolaşendoni vibirt̆i
ma. Muzik̆i ren skidala çkimişi uok̆orte noʒ̆ile; ma aşo miçkin. Dido-nenoni do
dido-k̆ult̆uroni ar lamtinalas dovibadi do virdi ma, aya
xalik musik̆aluri ğaras p̆ozit̆iuri tesiri moğodu. Moro, ocaği çkimik,
lamtinala çkimik, coğrafya çkimik, k̆ult̆urul- sosyaluri k̆arakt̆eri çkimik,
p̆ap̆uşp̆ap̆ulepeşen mogaperi genet̆ik̆uri xalik muzik̆aluri ğaraşi yeçkindus
memişvelu do minç̆u.
Ali İhsan Aksamazi: Gamiçkvineri dido
ğirsoni Muzik̆aluri albumepe kogiğunan. Aya Muzik̆aluri albumepe tkvanişen
molamişinit, mu iqven? Muzik̆aluri albumepe tkvanişi coxopeşen molamişinit! Edo
mundes gamiçkvinu aya albumepe tkvani? Rep̆ert̆uaris
muk̆o Lazuri birapa giğunan? Turkuli do Lazuri birapapeşen met̆i, majura
nenapeşenti birapape giğunani rep̆ert̆uaris
?
Mircan K̆aya: İptineri muzik̆aluri
albumi çkimi ren “Çkini Nanipe”; çkimi suveriten Anadolişi nanipe vibir ma. Aya
muzik̆aluri albumiten gevoç̆k̆i ma. Berepe şeni rt̆u aya noçalişe çkimi.
“Mt̆veri” coxons majurani muzik̆aluri albumi çkimis. Aya albumis gežin Anadolu,
Bosna do Gurcistanişen adeturi birapape. Çkimi suveriten vibir ma Anadolu,
Bosna do Gurcistanişi adeturi aya birapape. Majurani albumi gamiçkvinu şk̆ule,
muzik̆iş xvenişi şirketi p̆k̆idi ma. Ticaruli zmona do gagnapaten vardo,
oxoşkvero muzik̆a oxvenu şeni ik̆idinu aya şirketi. Emoraşen andğaşakis
albumepe gamaviği ma. Gamoçkvusti mevaqonup. “Sala”
coxons masumani albumi çkimis. Mtelo çkimi bestepeşen ʒ̆opxineri ren aya
albumi.
Aya albumi çkimiten, hemi Turkiyeşi, hemiti kianaşi muzik̆iş ust̆at̆epes
vognapi nananena çkimişi renoba. Lazuri nena ren çkimi nananena. ʒ̆oxleşen
uxveneri ar dulya dop̆i do k̆ult̆urepeşdoloxeni muzik̆işi suveriten vibiri
bestepe çkimi. Emoraşakis Lazuri nenaten uxveneri ar dulya dop̆i ma.
Turkiyeşi miletik, çkva dobadonapeşi miletepekti aya albumi udodginu
omʒkvapt̆es. Sk̆andaluri ambari muşi miletis ognapu şeni gzalepe goru ar
gazetak do ʒ̆oxle “Ar Lazik Caziten Dobadona K̆idups” yado
p̆rovok̆asyonuri ambarepe ognapu miletis. Murenki galeni jurnalist̆epek albumi
çkimi dido omʒkvapt̆es do mati xvala muzik̆işa xavesoni muzisyeni vort̆i. Aya
jur sebebiten, eya gazetak negat̆iuri tavri konaşkvu yado domaʒ̆onen. Aya
albumis gežin jur Lazuri birapa.
“Sala” coxoni albumi şk̆ule, “Numinosumi” coxoni albumi çkimi
gamiçkvinu. Ek̆ule emorapes udodginu psikoanalizişen ambaroni ketabepe do
Rumişi noçalişepe vik̆itxupt̆i ma. Emindros
gamiçkvineret̆e “Numinosumi” coxoni albumi çkimi. Aya albumi
doliç̆arinu İngiltereşi noğa Brist̆olis. Qoropeli ak̆ordeoniş ust̆at̆i çkini
Muammer Ket̆encioğlikti majura muzisyenepe k̆ala numxvacu aya albumis. Aya albumis
gežin mtelo çkimi bestepe.
“Numinosumi” coxoni albumi çkimi şk̆ule, mtelo Lazuri
birapapeşen ʒ̆opxineri (OUTIM-Once Upon a Time in Mingrelia) “Ar
orapes Samargalos” coxoni albumi çkimi kogamaxtu; 2008 ʒ̆anas
gamiçkvinu. Mexole sum ʒ̆anaş morgvalis Gurcistani do Yulva Uçamzoğaşi
muxurepes ar var, dido fara gopti ma. Edo Lazuri, Turkuli do İnglisuri
kulliyatoni ar buk̆let̆iten gamiçkvineret̆u aya albumi. Aya albumiti mtelo
doliç̆arineret̆u İngiltereşi noğa Brist̆olis Limbo coxoni grubi
k̆ala. Ar k̆ele albumişi dulyape vikipt̆i, majura k̆eleti Borçxaşi oput̆es
piʒarişi oxori oxvenapu şeni viçalişept̆i ma. Giçkinan, ma oput̆e Çxalas
dovibadi. Edo p̆anda Çxala ptkumer ma. Aʒ̆iti p̆ap̆uşp̆ap̆ulepeşen genomskide
dixapeşa xavesoba komiğun. Edo ek dobağine p̆lasmani oxvenu şeniti udodginu
şurdoguriten viçalişep. Moro, aya p̆lasmani xvala paraten va
vikip; berepes k̆ult̆uruli anderi nunç̆işinuti,
entepes bucinaşi qoropa nunç̆işinuti ren didi p̆lasmani. Ma aşo
miçkin. K̆ulani çkimis coxons Set̆enayi. Set̆enayik mast̆eri ikips İt̆alyaşi
noğa Milanoşi Universit̆et̆is. Monç̆inoraşi tadilis oput̆e çkinis do noğa
Batumis vort̆it Set̆enayi k̆ala. Skiri çkimi dokt̆orant̆i ren K̆anadas.
Emuşeniti skiri çkimi çkini k̆ala va rt̆u aya tadilis. Bolaki arçkvaneri ʒ̆anaşi
tadilis arto viqvaten çkin. Edo guris but̆k̆a maqvasunon.
Ek̆uleni albumepe çkimi eşo ren: “İk̆siri (Elixir)”, “Ç̆it̆a
(Minor), “Nanni”, “ İzmoce (İnsula)”, “Mç̆ita Gyuli”, “Dostibi (Hush)” do “Loqa
Nenoni (Sweet Talker)”. “İk̆siri (Elixir)” coxoni albumi çkimis gežin
“Mtviriş Xçe” coxoni filimişi muzik̆epeti. Aya filimişi muzik̆iş
gurine, enni k̆ai filimişi muzik̆iş oçukare komomçeret̆es. Gulten Ak̆inişi
şiirepeşi jin Turkuli Muzik̆işi mot̆ife flamenk̆oşi muzik̆i do
caziten iharmaninen.
“Ç̆it̆a (Minor)” coxoni albumi çkimi ʒ̆opxineri ren dobadona çkinişi majura
xalk̆epeşi adeturi birapapeşen. Aya albumis dobadona çkinişi majura xalk̆epeşen
majura muzisyenepekti numxvaces. Abazuri, Azeruli,
Boşnak̆uri, Ermenuri, Gurculi, Kurduli, Ladinur- İsp̆anyuri, Lazuri, Margaluri,
Zazuri birapape gežin aya albumis.
Aya albumi çkimi şeni, (Trans Golabal World Music Chart-işi) Globaluri
Kianaş Muzik̆işi List̆eşi magedginepeşen Kianaş Muzik̆iş Şkagurik (World Music
Central-ik) doç̆areret̆u ginže- ginže omʒkupe mskvaşa. Edo aya noç̆araten guris
but̆k̆a guris but̆k̆a maqveret̆u.
Arçkvaneri albumi çkimi ren “Nanni”. Aya albumis gežin Lazuri nanipe. Aya
albumişi birapapeşi t̆ekst̆epe do bestepe ren çkimi noxvene. Aya albumi
dolop̆ç̆areret̆i nananoğa Londras. Edo İngiltereşen muzisyenepe Alk̆iona Mik̆ik
do İvan Husseyik p̆iyanoten do Con Vayginsikti git̆ariten mxuci
komomçes. Lazi berepes nanipe çkini ognapu do Lazuri nena oskedinu minon ma.
Aya zmona do gagnapaten dop̆i aya albumi.
“Nanni” coxoni albumi şk̆ule, mexole otxo ʒ̆anaş morgvalis albumi va p̆i.
2014 ʒ̆ana rt̆u “İzmoce (İnsula)” coxoni albumi dop̆i. Aya albumi gamavoçki ma.
Xolo Turkiyeşi do galeni muzik̆iş ust̆at̆epe ok̆ovibğit. Aya rt̆u çkimi
inisiyat̆ifi. Edo aya noderiten ar albumi gamavoçkvi ma. Globaluri Kianaş
Muzik̆işi list̆es kamaxtu aya albumi çkimi. Hollandaşen Mart̆in Ornşt̆ainik
k̆larnet̆iten, İngiltereşen Alk̆iona Mik̆ik p̆iyanoten do İvan
Husseyik çelloten, Hollandaşen Mehmet Polatik uditen do Turkiyeşen
Merih Aşkinik git̆ariten; p̆erk̆usyonis Gurk̆an Ozk̆anik, vok̆alis (k̆ulani
çkimi Set̆enay K̆aiak) Sk̆aiak mxuci momçapan.
“Mç̆ita Gyuli” coxoni albumi dop̆i Merih Aşkini k̆ala. Didilepeşen
Anadolişi birapapes vusimint̆u ma. Emuşeniti eya birapapeşa gegaperi vort̆i.
Anadolişi aya mcveşi birabapeşen ʒ̆opxineri ren aya albumi çkimi. Çkini
suveriten vibirit aya albumişi eya birabape. Nart̆u
k̆onariten, sade muzik̆aluri zmona do gagnapaten dop̆i aya albumi.
Edo nanape çkinis mevuçkini noçalişe çkimi. “Dostibi (Hush)” coxoni albumi
çkimişi magzalobaşi ambari ren iptinero armʒika naxoşi. Mara negat̆iuri eya
tecrubek aya albumi oxvenus memişvelu do k̆ainoba do xela komomiğu. Kianaşi
çkvadoçkva nenapeşen nanipe vibiri suveri çkimiten. Kianaşi misobas
omxvacu şeni dop̆i aya albumi. Berobaşen doni çkvadoçkva nenapeşa, çkvadoçkva
k̆ult̆urepeşa, çkvanerobapeşa gonʒ̆k̆imeri virdi do
emuşeni. Axiristi amk̆ata k̆oçi iqven moʒ̆qvaluri, t̆oleransuli do
qoropaten yopşa ar doxmelip̆ici. Mati eşo doviqvi. Kianaşi misobaşi temeliti
aşo ik̆apet̆anen; ma aşo miçkin do eşo vore, mu p̆a! Misobaşa xavesoba komiğun
ma. Misobaşi sersi vore.
Aya
albumepeşi doloxe “Ç̆ink̆a” coxoni ar çkva albumi çkva komiğun ma. Xvala aya
albumi çkimi ren dijit̆aluri. Aya albumi çkimis gežin xvala Lazuri do Margaluri
birapape. K̆oroboni ren aya albumi. Albumis Ç̆ink̆a coxons, mara mati mcoxons
Ç̆ink̆a. Ç̆ink̆a ren çkimi žegne. Ma bere vort̆işi, nana- baba do ocağişi
çkimişi majura xalk̆ik coxo gemodves: Ç̆ink̆a! Giçkinan, ç̆ink̆a ren mt̆k̆aş
cazi.
Çodinuri albumi çkimis coxons “Loqa Nenoni (Sweet
Talker)”. Anadoluşi işveloni do cirveloni birapape gežin aya
albumis. Minimalist̆uri ar suveriten vibiri aya albumişi birapape ma. Elek̆t̆ro
bağlama oxmaruten do oçkinuten duguniş salonişi sersi meçamu mint̆u do emuşeni.
Cem Varverenik gelaçu elek̆t̆ro bağlama. K̆larnet̆iten xolo Mart̆in Ornşt̆ainik
mxuci komomçu. İvan Husseyik çello gelaçaps. İsmet Kizili ren
p̆erk̆usyonis. K̆arta albumi do p̆erformansi çkimis ma İsmet Kizili k̆ala
viçalişi. Globaluri Kianaş Muzik̆işi List̆eşi p̆anelist̆epeşen Nev York̆işi
“Mergin Arts” coxoni radyok ognapu; aya albumi iqu maartani Kianaş
Muzik̆işi list̆es yado. Otkvalu domaç̆irs: Aya albumişi grafik̆uri
dizayni qu qoropeli k̆ulani çkimi Set̆enay Ece K̆ayak
(Sk̆aiak). Qoropeli k̆ulani çkimi Sk̆aiak “İzmoce (İnsula) coxoni
albumişen doni çkimi k̆ala içalişeps do p̆anda mxuci momçaps k̆arta albumis.
Qoropeli k̆ulani çkimi Set̆enay Ece Sk̆aiati muzisyen ren
do “Mp̆ulape (Clouds)” coxoni gamiçkvineri albumi
kuğun. Set̆enayik gecginobaten dimezunu İt̆alyaşi noğa Bolonyaşi
Mskva Xeşnoxvenepeşi Ak̆ademişen. Aʒ̆iti mast̆eri ikips Set̆enayik noğa
Milanoşi Universit̆et̆is. Set̆enayik p̆iyano gelaçaps, ibirs do birapape muşişi
t̆ekset̆epeti ç̆arups.
Ali İhsan Aksamazi: Gamiçkvineri ar
ketabi giğunan: “Seri, Mʒ̆k̆upi, K̆oli do Si”; gamaçkvale Çiviyazilarişen
kogamaxtu. Mundes gamiçkvinu aya ketabi tkvani? Aya ketabi tkvaniten
mu ambarepeşen molaşinapt?
Mircan K̆aya: Ma aya ketabi,
realist̆uri ar nenaten p̆ç̆ari. Oşi but̆k̆aten oşi ʒ̆anaşi ambarepe meçamuşi
gzas gebdgiti. Oput̆es vort̆i. Oxori çkimis vort̆i oput̆es. Nana çkimi çkimi
k̆ala rt̆u. Vitoxut dğaş morgvalis nana çkimi k̆ala vort̆i eya oxori çkimis.
Galeni kianaşen mendra dopxedit, ok̆opxedit. Vitoxut dğaş morgvalis ok̆opxedit.
Nana çkimik mcveşi ambarepeşen miğarğaleret̆u. Aya ambarepe muşiten, nana çkimi
çkinaperi oxorca p̆ʒ̆opxi ma. Emk̆ata miti va rt̆u mara, eya
gonoşinepe muşiten nana çkimi çkinaperi oxorca p̆ʒ̆opxi. Nana çkimişi eya
gonoşinepeten p̆ç̆ari eya ketabi çkimi. Ç̆it̆a romani ren aya ketabi çkimi. Eşo
matkvenan.
Ali İhsan Aksamaz: Ma komiçkin tkvan
k̆onserepe meçapt majura dobadonapesti. Aya k̆onserepe tkvanişenti molamişinit,
mu iqven!
Mircan K̆aya: Mtini giʒ̆vat;
udodginu k̆onserepe va mepçap ma. Emk̆ata muzisyeni va vore. Emk̆ata
muzisyenepeşen va vore. Xvala muzik̆iş p̆erformansi meçamuten va maxvenen;
emk̆ata muzik̆iş gagnapa va miğun do emuşeni. Aya ren çkimi tercixi. Aya
tercixi çkimi ren k̆asitoni; aya giçkit̆an! Muşeni yado mk̆itxatşi, eşo matkven
mati: Ma namtini k̆imet̆oni muzisyenepe rol-modeli çkimi pşinap. Mengaperi
k̆arariten, kianaşi majura k̆imet̆oni çinoperi muzisyenepeti mengaperi gzas
gedgiterenan. Entepeşi arterişi coxo molapşina: K̆anaduri
p̆iyanist̆i Glen Gouldi (1952-1982). Beroba muşişen doni, umç̆k̆u
suveri muşiten, eksant̆rik̆uri xali muşiten ik̆unʒxinet̆u. Edo amk̆ata
p̆iyanist̆i rt̆u. Buncinas, olandes do xvala- xvala goxtimuşen
guris but̆k̆a aqvet̆u Glen Gouldis. Ar maxeşnoxvene şeni, amk̆ata şeyepe
umeʒ̆k̆ime do dido normali ren. Çkimi şeniti eşo. 1964 ʒ̆ana
rt̆u, felsefuri gagnapa do oçkinuten gonk̆vatu do Glen
Gouldik konaşkveren k̆onseriş p̆rogramape. Udodginu saxnepeşa extimu do
milletis t̆ani oʒ̆iru ren k̆oçişi egoşen yeçkinderi ar žabunobaş xali yado
isimadept̆eren Glen Gouldik. Ek̆uleti xvala st̆udyoşi doloç̆arape inç̆ileren do
radyoşi p̆rogramepe qveren Glen Gouldik. Amk̆ata zmona do gagnapaşa mati
xavesoba komiğun. Udodginu k̆onseri va mepçap ma. Mamguro dulyape vikip.
Filimişi muzik̆epe vikip. T̆elevizyonişi p̆rogrami vikip. İnşaat̆iş
Muxendisepeşi Odaşi muzik̆aluri grubişi gedginus doviqvi. Edo aʒ̆iti aya
muzik̆aluri grubişi direkt̆ori vore
ma. İnşaat’iş muxendisepeşen ʒ̆opxineri ren aya
muzik̆aluri grubi. Edo aya guribi k̆ala k̆onserepe mepçap ar ʒ̆anas ar varna
jur fara. Ekoni miletepek ma miç̆andes do Uskup̆is do Arnavudistanis k̆onserepe
komepçi.
Ali İhsan Aksamazi: Ağani albumi, ketabi
do k̆onseriş p̆rojepe giğunani? Ağani pukironi ambarepe momçateni çkinda?
Mircan K̆aya: Muzik̆ik raxat̆i va
momçaps. Mati muzik̆is raxat̆i va mepçaps. Edo aya xali komiçkin do udodginu
aya xali çkimi şeni Allahis şukuri voğodap. Udodginu Allahis pxvamup muzik̆işi
qoropa çkimiş gurine. Hemi ti-çkimi, hemiti k̆ulani çkimi Set̆enay (Sk̆aia)
şeni, musik̆aluri noçalişepes mevaqonaminon ma. Mara sakinoba, xvalanoba,
kamilobaşen yeçkinderi ar gagnapa muşebura miğut̆aşi, muşebura gamaxtaşi. Mara
çkaroras zoriten var. Skidala zori do xirsiten va iskidinen.
Ağani beste çkimi ar “singiliten” gamavoçkvaminon do eşotenti 2019 ʒ̆ana
domaçodasunon. Besteşi coxo eşo ren: “ʒ̆oxleneri Steri Skanda Va maqorepen”.
Nananoğa Londraşen muzisyeni manebrape çkimi Alsiona Mik̆ik p̆iyano do İvan
Husseyik çello gelaçu. 28 ʒ̆ilva 2019 tariğişen dijit̆aluri mteli muzik̆iş
servisepek ognapasunon aya noçalişe çkimi. Amazoni Apple music, Deezer,
Spotify, Tidal, Youtube steri servisepek ognapasunon ağani birapa çkimi.
Ar çkva ketabiş noçalişe çkva komiğun. Mara oçalişu
domaç̆irs. Aya ketabi çkimi mundes gamiçkvinasunon, mtiniti va
miçkin ma. Oraşi gagnapa gomindinu. Oraşen ambari va miğun açkva. Ar oraşk̆ule,
ketabi xaziri iqvaşi, eya gamavoçkvaminon; eşo domaʒ̆onen.
Ek̆onari dido p̆roje komiğun ma, otkvaluten va içoden. Mara mteli oxvenu
şeni, skidala çkimi dobağine reni? Va domaʒ̆onen.
Ali İhsan Aksamazi: Dido şukuri giʒ̆umert ma. Tkvan mskvaşa nena
gemiktirit. Tkvanti ginonan na, aʒ̆i voçodinat aya int̆erviu çkini! Xoloti
tkvan otkvaluşi çkva mutu çkva giğunan na, eti miʒ̆vit, mu iqven! P̆anda
ixelit, oşi ʒ̆aneri iqvat, ʒaşa yextat!
Mircan K̆aya: Noçalişepe çkimis
k̆imet̆i meçapt, emuşeniti dido şukuri giʒ̆umert.
