"Namiğun menceli Lazuri mç̆araloba mebçik̆o guri miğun!"
(Goʒ̆otkvala: Andğaneri musafiri çkimi ren Selma
K̆oçiva. Selma K̆oçiva ren Lazuri Nenaşi Ronesansişi beciti goʒ̆oncğonerepeşen
arteri. 1980-oni ʒ̆anapeşen doni, Lazuri nenaşi oskedinu şeni şurdoguriten
içalişeps. Ma eya 1993 ʒ̆anaşen doni viçinop, mara mak̆alepe muşişen dido
ʒ̆oxleşenti ambari komiğun. Lazuri Mektebişiti magedginale ren. Muşi k̆ala ar
Lazuri int̆erviu dop̆i. Edo çkin bğarğalit biyografi muşi, noçalişepe- ketabepe
muşi do Lazuri Albonişen. Ali İhsan Aksamazi/ 24 II 2021)
Ali İhsan Aksamazi: İpti biyografi
tkvanişen molapşinat do eşo gevoç̆k̆at, iqveni?! So yeçkindit, so dibadit?
Sonuri ret? Miepeşen, mi oğlepeşi ret? Namu nʒ̆opulapes igurit? Mu mesleği
giğunan? Berepe, motape giqonunani? Aʒ̆i so skidut? Mu dulya ikipt? Namu nenape
giçkinan? Dudi tkvanişen molamişinit, mu iqven!
Selma K̆oçiva: 1960 ʒ̆anas Dutxes dobibadi. K̆oçivapxe bore. Beroba
şk̆imis didinana şk̆ala Dutxes bsk̆udi, ortamektebi do liseş ora St̆anbolis
bort̆itu. Liseşk̆ule Germaniaşa komoft̆i. Hako Sosyal Pedagoji Mağali Mektebis
doviç̆itxi do mesleği şk̆imite 1990 ʒ̆anas dulyas kodobguti, Almanuri
Gesamtschule. Uk̆açxe, 2000 ʒ̆anas emekli dobiyi. Ar bozonta miyonun.
Eçidovit̆ojur ʒ̆aneri ren. Germanias, noğa Dortmundis psk̆udur. Onç̆aruşi
dulyape şk̆imi şeni Lazist̆anişa, Turketişa do Korturaşa bidi. Ar- jur doloni,
ar- jur tuta kodobguti, gobikti, komoft̆i.
Menceli na miğut̆u
ʒ̆anape ar- jur sayet̆i berepe doguri şeni dulyas kodobguti. Ma sum nena
mişk̆un: Lazuri, Turkuli, Germanuli. Megreluri nena mʒika oxoboʒ̆onam. Korturi
doguru komobiç̆i mara var momanžinu. Korturaşa olvoni bore, Korturi do
Megreluri doguru şeni.
Ali İhsan Aksamazi: Tkvan mundes, so
do namu zmonaten geoç̆k̆it Lazuri şiirepe oç̆arus? Emindros ʒ̆it̆aşi
İskenderişi Lazuri Albonişen ambari giğut̆esi?
Selma K̆oçiva: Ma na mişk̆un, jenerasyoni şk̆imişi Liseşa na idu bazi
cencepe Lazuri onç̆aruşa meraği kuğut̆es. Mati Lazuri muşeni mişk̆unan mado
didepes buç̆itxamt̆i, mitis mutu var uşk̆ut̆u.
1980 ʒ̆anas
Germaniaşa moft̆isi, Germanuri dobiguramt̆işa Lazuri onç̆aru guris domayu.
Enogi Germanuri alfabete mç̆ari. Uk̆açxe NRW eyaletis Boxum Universit̆eşi
K̆afk̆asolojis mcveşi Lazuri nç̆arelepe kobžiri. K̆afk̆asolog Dr. Jost̆
Gip̆ert̆i biçini, himuşa Korturi alfabete Lazuri tek̆st̆epe golayonu (ok̆itxu)
kodobiguri.
Dr. Jost̆
Gip̆ert̆i meşvelute, Latinuri Alfabete onç̆aru şeni alfabe şk̆imi domç̆ari, jur
ʒ̆ana şik̆u alfabe şk̆imite na mişk̆ut̆u mani do dest̆anepe onç̆arute golilu.
Uk̆açxe Wolfgang Feurstein Xoca biçini.
Ali İhsan Aksamazi: Armʒik̆ati Lazuri
Albonişen molamişinit, mu iqven?! “Fexri Lazoğlişi Alboni” yado içkinen aya
alboni. Aya alboni xvala Mtanebiva Fexri K̆axramanişi noçalişeşi monoçane
rt̆ui, varna k̆olektiuri noçalişeşi monoçane rtui? Aya albonis coxons “Fexri
Lazoğlişi Alboni”. Arik aşo zop̆ons, majurak eşo. İrik eşo- aşo mutu tkumers.
Çkin akonepes tamam mutu va miçkinan. Muepe gatkvenan aya temaşi jin?
Selma K̆oçiva: 1984 ʒ̆anas Wolfgang Feurstein Xoca
biçinisi, adresi muşi Berliniş Nenakçina Fak̆ult̆eşi Xoca Dr. Michael Jobik
komomçu. Wolfgang Feurstein Xoca şk̆ala Lazebura Çalışma Grubis
dulya komobiç̆itu, Lazuri Alboni ok̆ok̆ateri gamobiğitu. Fahri K̆ahraman
(Lazoğli) Xoca Arkabis sk̆udurt̆u, Lazuri Alboni himişi yoxo komebçitu.
Lebaşa Alfabe
Lazoğli Alfabe yoxote gobişinitu. Uk̆açxe leba ora, Wolfgang
Feurstein Xoca Lazuri Alboni şk̆imi xete nç̆areri oren dei itirazi
doyu. Lazebura Çalişma Grubu dulyas mobiç̆iti na mepçitu k̆arari hişo var ort̆u. Lazuri onç̆aru
enogi na miʒ̆u Fahri K̆ahramani yoxote Lazuri Alboni gobişinatet̆u.
Wolfgang
Feurstein Xoca biçinisi ma jur ʒ̆ana şik̆u alfabe şk̆imite
mç̆arumt̆i, ham roport̆ajişa ma p̆ot̆e nena var eşk̆ebiği, ma onç̆aru Wolfgang
Feurstein Xocaşa va dobiguri mado. Şk̆imi şeni, Lazuri Alboni k̆olekt̆ivuri ar
dulya oren.
1984 ʒ̆anas
Korturaşi nek̆na cenk̆oleri ort̆u do İskender ʒ̆it̆aşiş ambari
1990 ʒ̆anas Wolfgang Feurstein Xocak Korturaşa idusi
hekolendo moğu. Him oraşa şk̆u Lazuri Alboni xepeşan xe goburtamt̆itu. Nena do
k̆ult̆ura becit̆oba na uşk̆un ağani Lazepe onç̆ari komiç̆esdort̆u.
Ali İhsan Aksamazi: Aʒ̆iti ketabepe
tkvanişen molamişinit, mu iqven! Tkvan gamiçkvineri ketabepe kogiğunan. “Nena
Murunʒxi”, “Ar Mt̆k̆o Oxorca”, Ax Gidi Uçamzoğa”, “Lazona”, “Bedia Xala” do
“Guri Parpali” coxoni gamiçkvineri ketabepe kogiğunan. Aya gamiçkvineri
ketabepe tkvanişen ambari komiğun; mati xes komiğun tkvani ketabepe. Mundes
gamiçkvinu ketabepe tkvani? Gamiçkvineri çkva ketabi giğunani? Mu ambarepe
momçapt ketabepe tkvanişen? Tito- tito molamişinit, mu iqven!
Selma K̆oçiva: Lazuri Nenate leksepe onç̆aru 1987 ʒ̆anas mobiç̆i.
Wolfgang Xoca „Pogrom Dergisi“ şeni ar mak̆ale nç̆araset̆u „ar- jur leksi
dominç̆ari" yado. Mati serbest şiiri domç̆ari mendebuncğoni. Haşote Lazuri
mç̆araloba komobiç̆i. Na gamobiği nç̆arelepe şk̆imi:
"Nenamurunʒxi", Lazuri leksepe, destanepe do birapape
onç̆aru kocebaği. 1997 ʒ̆anas kogamobiği. Xvala Lazuri Nenate. Çivi Yazilarişa
Ozcan Sapan memişvelu. "Lazona": 1990 ʒ̆anas Lazuri Nena do k̆ult̆ura
şeni mak̆alepe, denemepe onç̆aru komobiç̆i, muxalifi gazeta Ozgur Gundemi ham
nç̆arape gamiyonamt̆u. Uk̆açxe ʒ̆ana 2000-s Akyuz Yayinlari "Lazona"
yoxoni nç̆areli şk̆imi kogamiğu, ar- jur sayfa Lazuri, mteli Turkuli nenate.
" Ah Gidi Karadeniz": Ar k̆aleti Turkuli Nenate leksepe mç̆arumti.
Lazuri nena do k̆ult̆uraşi meselepe, çainat̆işi dulyape, oropa do oxoşk̆va
meselepe şeni mç̆arumt̆i. Ham leksepeti Kaldiraç Yayinlarişa 2001
ʒ̆anas " Ah Gidi Karadeniz " yoxoni nç̆areli kogamobiği. "Bir
Avuç kadin": Uk̆açxe oxoržaluri hecayepe kok̆omağu. Haniti "Bir Avuç
kadin" yoxoni nç̆arelis kogamobiği. Xolo Kaldiraç Yayinlarişa, 2004
ʒ̆anas. Ham nç̆areli xuti hecaye Lazuri, manjurape Turkuli nenate. "Bedia
Xala-Guroni Ar Lazi Oxorža": 2012 ʒ̆anas "Bedia Xala-Guroni Ar Lazi
Oxorža", ar biyografi nç̆areli Kaldiraç Yayinlarişa kogamaxt̆u. Ham Lazuri
do Turkuli, jur nenate gamaxt̆u. „Guriparpali / Kelebek Yurek“: 2014 ʒ̆anas
„Guriparpali / Kelebek Yurek“, leksi, dest̆ani do birapate ar
nç̆areli kogamobiği, Lazi Yayinlarişa. Lazuri do Turkuli, jur nenate.
„Ejderhalar ve çocuklar“ 2020 ʒ̆anas na gamobiği. Ani-Romani, xvala Turkuli
nenate. Tişa na golomixt̆u ar meselişi romani ren. Ham nç̆ara Lazi Yayinlarisa gamaxt̆u.
Ali İhsan Aksamazi: Ma miçkin; tkvan
dulyamxvenu ret do xoloti xemboşi va doxedut. Ağani Lazuri ketabiş p̆rojepe
giğunani? Ağani pukironi ambarepe giğunani çkinda?
Selma K̆oçiva: Ağani ambari şk̆imi, huy na goʒ̆obidvi dulyas
ort̆asen: Açkva Lazuri Mç̆araloba şeni onç̆aru guri memižun. Ar romani şeni
çona p̆k̆orobum. Mi uşk̆un, açkva xvala Lazuri onç̆arute ora golobit̆oçik̆o
bit̆ur. Ora golilams ʒ̆anape kemadves, na miğun menceli Lazuri mç̆araloba
mebçik̆o guri miğun.
Ali İhsan Aksamazi: Ma
komiçkin; tkvan “Lazeburaşi” beciti magedginale do emektarepeşen arteri ret. Solen
yeçkindu “Lazeburaşi” fik̆iri do mundes geoç̆k̆it oçalişus Lazuri
K̆ult̆urişi speros?
Selma K̆oçiva: Hakoni mteli muacirepe derneği kuğunan. Şk̆u Lazepeti
ar derneği domaç̆it̆es. Ok̆oxunaşe şk̆uni şeni, hako na miredenan berepe şk̆uni
şeni. Nananena do k̆ult̆ura şk̆uni şeni. Hako Germanias iri xelk̆epe
k̆ult̆uraşi derneği kuğunan, şk̆u Lazepeti ar derneği kocebdgitu, Lazebura
yoxote, 1997 ʒ̆anas eyaleti şk̆uni NRW-s.
Ali İhsan Aksamazi: Ma şukuri giʒ̆umert.
Aʒ̆i çkva k̆itxala va miğun. Mara tkvan otkvaluşi çkva
mutu giğunanna, eti molamişinit, mu iqven!
Selma K̆oçiva: Ham rop̆ort̆aji şeni zade bixeli, Ğormoti tkvati
goxelas. Guri k̆aite. Şk̆u Lazepe vorsi ndğalepe bižirat.
http://circassiancenter.com/tr/selma-kociva-son-aktif-yillarimi-laz-edebiyatina-vermek-istiyorum/
https://sonhaber.ch/selma-kociva-son-aktif-yillarimi-laz-edebiyatina-vermek-istiyorum/
https://www.turklaz.com/haber/1548/laz-ve-lazca-uzerine-soylesi.html
https://avrupaforum4.org/selma-kociva-son-aktif-yillarimi-laz-edebiyatina-vermek-istiyorum/
