“…şkurinaten
uxonaroni dodgiteri k̆oçis şkurina gundunu …”
(Goʒ̆otkvala:
Andğaneri Musafiri çkimi Gungor Şenkali ren. Gungor Şenkali dobadona çkinişi
gamantanerepeşen. Gamiçkvineri ketabepe kuğun; ar şairi do ar mç̆aru. Ma muşi
k̆ala ar int̆erviu dop̆i. Çkin mk̆ule-mk̆ule skidala muşişen do noçalişepe
muşişen mk̆ule- mk̆ule molapşinit. Ali İhsan Aksamazi. 20 XII 2020)
+
Ali İhsan Aksamazi: Gungor Begi,
ʒ̆oxle ç̆it̆a- ç̆it̆a skidala tkvanişen molamişinit, mu iqven! Sonuri ret? So
yeçkindit? Namu nʒ̆opulapes igurit? Aʒ̆i so skidut? Mu mesleği
giğunan? Mu mesleği ikipt? Turkuli nenaşen çkva namu nenape
giçkinan? Çileri reti? Berepe giqounani?
Gungor Şenkali: Qoropeli
Aksamazi, ar madulye ocağişi skiro yepçkindi. Madulye sinifişi mucadeleşi oşkes
yepçkindi K̆aradeniz- Ereğlis. Aya aşo giʒ̆umert. Edo aşo ptkvaşiti, ar sebebi
komiğun ma. Eyati giʒ̆vat: Emoraşi madulye sinifişi mucadeleşi doloxe moirdu
çkimi şaxsobati, moro. Emuşeni aya giʒ̆umert. Ekoni madulye sinifişi
mucadeleten movirdi ma. Edo madulye sinifişi mucadelek memişvelu
mordus. Baba çkimişi ocaği T̆amt̆ruli ren. Zamanis doloxeni
mohacirobaten, oçalişu şeni Zonguldak̆işi havzaşa mexterenan do dibargerenan.
Oşke gurapa- gamantana doviguri K̆aradeniz-Ereğlişi Lises.1980 ʒ̆ana rt̆u,
mağali gurapa- gamantana şeni Avust̆uryaşa komopti. Mara ak gurapa- gamantana
şeni finansuri menceli va maqu. Emuşeniti madulye doviqvi do oçalişus
kogevoç̆k̆i. Amuşk̆uleni gurapa- gamantanaşi skidala do madulyobaşi skidala
p̆araleluro maqu. Andğaneri ndğasti ar k̆ele kovalişi para mogapu şeni t̆aksişi
şoferi vore, majurani k̆eleti Anat̆oliaşi Universit̆et̆işi Turkuli Nena do
Mç̆aralobaşi Burmeşi çodinoni semest̆rişi mamgure vore. ʒ̆oxleni orapes rt̆u,
Anat̆oliaşi Universit̆et̆is Ek̆onimiati doviguri ma. Viyanaşi
Universit̆et̆işi Turkoloji do Oryant̆alist̆ik̆uri
Burmepesti dersepe doviguri ma. Mtini giʒ̆vat na, aya burmepes
doviguri ma, mara va maçodinu. Emuşeniti eşo giʒ̆umert ma.
‘Nena oçkinu,
majurapeşi oğarğalu manişa oxoʒ̆onu do entepes manişa mtini nenaş gektiru ren’.
Amk̆ata dulya ren nena oçkinu. Aşo ptkvat na,Turkuli nenaşen met̆a Almanuri
nenati komiçkin. Aşo matkven ma. Ç̆iç̆it̆a İngilisuri nena komiçkin. Edo
Alosmanuri dersepe şeniti tito semest̆riş morgvalis rt̆u, Arabuli do Farsuli
nenapeti doviguri ma. Mara aya nena oçkinu va ren.
Ma sum bere komiqonun; entepeşen ok̆oʒ̆k̆eri vore do
xvala- xvala pskidur ma.
Ali İhsan
Aksamazi: Gungor Begi, komiçkin, gamiçkvineri xut ketabi kogiğunan. Amuşen met̆a
majura şairepe k̆ala artot gamiçkvineri oşkaruli ar çkva ketabi çkva
kogiğunan. Aya ketabişi edit̆ori ren. Eşo miçkin ma. Gamiçkvineri iptineri jur
noçalişe tkvani şiiriş ketabi ren: “Ar Xeşi Si” do “İzmoces doloskideri”.
İptineri 1996 ʒ̆anas, majuraniti 2002 ʒ̆anas gamiçkvineren. Şiirepe didopeten
namu temapeten ç̆arupt tkvan? Aya jur ketabi tkvanişen mk̆ule- mk̆ule
molamişinit, mu iqven!
Gungor Şenkali: Çkimi şeni
mç̆aralobaşi ç̆eşidepeşen şiiris umengaperi sva kuğun. Ma aşo komiçkin. Majura
dulyapeşa toli va giğut̆asunon do şurdoguriten
içalişaginon.Emoras k̆ai şiirepe gaç̆aren. Mtini ptkvat na, aya
dulya aşo ren. Çkvadoçkva mutupeşa toli do nosi giğut̆aşi, şiiri va gaç̆aren.
Nç̆elaşi spero goşabğeri maqvaşi, nenaşçkinapaşen do xolosoni tarixişen
ketabepe ok̆itxuk gza va momçaps çkimda şurdoguriten oç̆alişus do şiir oç̆arus.
Moxva ora do sva va
giğut̆aşi do şurdoguriten va içalişaşi, çkar mutu va gaç̆aren. Çkar mutu va
gaxvenen. Mk̆ule nenaten; şiiri oç̆aruşi moxva ora do sva va maqu.
Emuşeniti dido oraşen doni ma va maç̆aru şiiri. Edo şiiri oç̆aru
gale mevaşki ma. Mundes şiirişa goviktaminon, aʒ̆i aya va miçkin. Mara dğa
momixtasunon do xolo şiiri oç̆aruşa goviktaminon ma. Aya k̆aixeşa giçkit̆an!
Edo em dğalepe gomanç̆elen ma. Mis açkinen, t̆ek̆audobaşi ndğalepes,
moro.
Şiirepe çkimişi, mtini
nenaten şiiri steri noç̆arepe çkimişi temapes kuğun mçire yelpaze. Mara
didopeten qoropa, buncina do lamtinaluri sixint̆epeşen ambaepe meçaps şiiri
çkimişi temak. Mk̆ule nenaten aşo matkven ma.
Ali İhsan Aksamazi: 2018 ʒ̆anas
gamiçkvineri jur çkva ketabi kogiğunan. Berepe şeni ren aya jur ketabi tkvani:
“Şiirişi Dobadona” do “Jvari giʒ̆vana, gale gamaxti”. Aya jur ketabi
tkvanişenti molamişinit, mu iqven! Muk̆o ʒ̆aneri berepe şeni aya ketabepe? Mu
noğire do mot̆ivasyoniten ç̆arit aya jur ketabi? Hele, miʒ̆vit, mu
iqven!
Gungor Şenkali: ʒ̆oxleşen
bereluri nç̆aralobaşa toli miğut̆u ma. Emoras berepe şeni oç̆aru guris
kodolomingonu.
“Jvari giʒ̆vana, gale
gamaxti” coxoni ketabi çkimiten, berepes buncinaluri gomorgvaşi
nç̆ela do qoropa meçamu mint̆u. Mesajepe aʒ̆ineri ti-çkimişen vardo, bere na
vort̆i oraşi ti-çkimişen ren. Emuşeniki eşo varna aşo, beroba çkimişi
gonoşinepeti gežin aya ketabis.
“Şiirişi Dobadona”
coxoni ketabi çkimiten, berepes şiiri oqoropapu mint̆u ma. Edo aya
mot̆ivasyoniten dop̆çari aya ketabi. Aya ketabiten, berepes şiirepeşi doloxe
ti-mutepeşi ažirenan do eya şiirepeşi şairepeti içinopan entepek. Ç̆eşidi
muşiten, lai aya k̆etabis ar goçkvaneri ç̆eşidi kuğun bereluri
ç̆aralobaşi doloxe. Guris eşo momixteps.
Maartanik didopeten
10-15 ʒ̆aneri berepes nucoxops. Majuranik 10 ʒ̆aneri berepesti, mordereresti
ucoxops. Otkvalu minon, k̆arta k̆oçis aya ketabi qoropaten ak̆itxen. Emk̆ata
ç̆eşidişen.
Ali İhsan Aksamazi: Gungor Begi,
2015 ʒ̆anas gamiçkvineri ar zit̆apuna kogiğunan. Aya noçalişe tkvanis coxons
“Yulva do Omjoreyulva Anat̆oliaşi Nenapeşi Ok̆odgineri
Zit̆apuna”. Mk̆ule- mk̆ule aya noçalişe tkvanişi dolorenaşenti
molamişinit, mu iqven! Aya noçalişe mjoraşi teşa muç̆oşi gamaxtu?
Gungor Şenkali: Muslim Kabadayis
gamiçkvineri ar ok̆odgineri zit̆apuna kuğun. “Yulva Uçamzoğaşi Diyalekt̆epeşi
Ok̆odgineri Zit̆apuna (Geʒada)” coxons eya noçalişes. Eya noçalişek ilhami
komomçu. Turkuli nenaşen met̆a Turkiyeşi majura nenape ar oraşen majuranişa
ç̆it̆a varna dido yasağoni t̆es. Mara p̆anda yasaği rt̆es. Mati
amk̆ata dobadonaşi bere vore. Emuşeniti aya coğrafyaşi nenaluri xali k̆aixeşa
miletis oʒ̆iru do aya speros ağani p̆ersp̆ek̆ifi oʒ̆opxuşi gzas gebdgiti. Muslim
Kabadayişi noçalişe Uçamzoğaşen ambaroni rt̆u. Mati Yulva
do Omjoryulva Anat̆oliaşi Nenape viçalişi, mara arçkva speroşen.
İpti k̆ap̆et̆i suveri
omordinu domaç̆irt̆u. Mtini nenaten, çkimi k̆ap̆et̆i suveri omordinu
domaç̆irt̆u. Muk̆o zit̆a do aya zit̆ape mu p̆ersp̆ekt̆ifiten goşiʒxunasintu?
Odude ketabepe do/ vana odude k̆oçepeşa muç̆o
mevunç̆işamint̆u? Ar-jur ʒadalaşk̆ule, noçalişeşi aʒ̆ineri format̆i
mjoraş teşa kogamaxtu. Namtini magoşogorepek Turkiyeşi nenapeşi speros
içalişapan. Edo aya zit̆apuna çkimiten emk̆ata magoşogorepes iptinero
gamiçkvineri mat̆eryalepeten meşvelu mint̆u.
Ali İhsan Aksamazi: Majura noçalişe
tkvanis coxons “Kurduli Mesele Oçodinu Şeni Şairepeşen Teklifepe”, 2010 ʒ̆anas
gamiçkvineren. Aya ren oşkaruli noçalişe. Amʒikati aya oşkaruli noçalişen
molamişinit, mu iqven! Aya ketabi muç̆oşi mjoraşi teşa gamaxtu?
Gungor Şenkali: “Kurduli
Mesele Oçodinu Şeni Şairepeşen Teklifepe” coxoni noçalişe, şairepeşi
simadapeten yeçkindu. İpti aya giʒ̆vat. Dobadonaşi Minoba Turkuli minobaten
iʒ̆opxinu do eşoti ixvenu. Ar minobaten ʒ̆opxineri oxenʒ̆alekti Turkobaş met̆a
majura minobasti do Turkuli nenaş met̆a nenapes cumaloba va
oʒ̆irasunt̆u. Aya aşikyari rt̆u. Oxenʒaleşi masiyaset̆epeşati, resmuri tarixişi
k̆oçepeşati, op̆ort̆unist̆epeşati imendi va miğut̆an! Amk̆atapes k̆oçinobaşa
sevda do vicdani va aqven. Aya k̆aixeşa miçkit̆u. Emuşenti emk̆ata k̆oçepes
mutu va vak̆vandi. Mara Şairepes k̆oçinobaş xela do vicdani kuğunan. Aya
ketabişen ʒ̆oxle eşo miçkit̆u. Emuşeniti şairepes Kurduli meseleşi oçodinu şeni
teklifepe vak̆vandi ma. 150-şen dido şairis ar t̆ekst̆i mevunğoni. Edo aya
noçalişe çkimi jur ʒ̆anaşen dido naqonu. Mara em şairepeşen xvala 6 vana 7
şairik nena gemiktiru ardogverdi ʒ̆anas. Em şairepeşi aya p̆at̆i xali
kobžiri do şairepeşi coxoten oncğore maqu. Emuşeniti gamiçkvineri ketabişi
goʒ̆otkvalas 150-şen dido vardo 100-şen dido şaiiris nenaşgektira vak̆vandi ya
dopç̆ari. Uk̆ule AKP̆-şi ‘Kurduli p̆erest̆roika’ yeçkinduşi,
majura şairepeşen namtinepekti manişa do astaxolo nena gemiktures. Nenaşgektirape
emedeni manžinu.
Aʒ̆iti ar tecrubeşen molagişinat: Masiyaset̆ek lamtinalaşi beciti
p̆roblemepeşen molaşinaşi, aya xaliten lamtinaluri guramoba
yeçkindun. Edo aya xalik miletis nuşvels. Emorasti ʒ̆oxleşen
şkurinaten uxonaroni dodgiteri k̆oçis şkurina gundunun. Edo em
k̆oçikti t̆ani muşi oʒ̆iruşi gzalepe gorups. Emk̆ata k̆oçepesti atkvenan
simadape mutepeşi.
Oğarğalu şeni
masiyast̆epeşa imendi giğut̆aşi, si gamantaneri va re. k̆anonepek gzas momças
yado gza goraşi, si gamantaneri va re. Edo emk̆ata k̆oçis gamantanerişi tavri
va aqven. Ma otkvalu minonki, cesaret̆i giğut̆an. K̆oçis
oğarğaluşi cesaret̆i va uğut̆aşi, moxva ora do
çkvalepeşen çare meşvens. Amk̆ata k̆oçişi tavriti k̆ai va ren. Ayati
k̆aixeşa miçkit̆an.
Ali İhsan Aksamazi: Ağani ketabiş
p̆rojepe giğunani? Pukironi ambarepe giğunani çkinda? Giğunan na, namu tematen
gamiçkvinasunon?
Gungor Şenkali: “Yulva do
Omjoreyulva Anat̆oliaşi Nenapeşi Ok̆odgineri Zit̆apuna” coxoni ketabi
çkimişk̆ule, artneri format̆iten “Yulva Uçamzoğaşi
Nenapeşi Ok̆odgineri Zit̆apuna” oxaziruşi gzas
gebdgiti. Tkvanti mxuci momçit, aya noçalişe xaziri ren. Mundes
gamaxtasunon, eya va miçkin aʒ̆i.
Aya noçalişes
Turkiyeşi mteli muxurepeşi mteli nenapeşen zit̆ape gežin. Xolo
berepe şeni ar p̆aşura dop̆ç̆araminon. Tema muşi aʒ̆i va giʒ̆vat, ank̆et̆uri
noçalişeşi gzasti gebdgiti ma. Ayati ak̆onari giçkit̆an, ak̆oneri dogibağunan.
Ali İhsan Aksamazi: Gungor Begi,
tkvanti ginonan na, aʒ̆i voçadinat aya int̆erviu! Ma şukuri goğodapt. Çkva
k̆itxala va miğun, mara tkvan otkvaluşi çkva nenape giğunan na, entepeşenti
molamişinit, mu iqven! Pimpili dixaşa!
Gungor Şenkali: Ti- muşi manžagere
muşi k̆ala k̆arta xalis ar na şinaps; muşi manžagereşi
xelaten xeleberi, derdi muşitenti derdoni na ren; hak̆k̆epe mutepeşi
na gorupanpes hurmeti na oğodaps do numxvacups ar lamtinalaşi imendi miğun do
aya mesaji mak̆itxales aya int̆erviuten ognapapu minon.
Aya int̆erviu şeni, ma moxva mşinit, mati şukuri
goğodapt.
https://sonhaber.ch/soylesi-turkce-lazca-%e1%83%9a%e1%83%90-%e1%83%96%e1%83%a3%e1%83%a0%e1%83%98/
