Goşinepe K̆ap̆adok̆ias

Goşinepe K̆ap̆adok̆ias

Ali İhsan Aksamaz

1

Vit̆o nçxoro oşi do otxo neçi do ar (1981) ʒ̆anaşi Pukrinora do Monç̆inoraşi namtini tutapes man K̆ap̆adok̆ias vort̆i. Man madulye vort̆i ak. K̆ap̆adok̆iaşi noğa Avanosis viçalişept̆i. Mtini giʒ̆vat na, noğa Avanosişi oput̆e Çavuşinis viçalişept̆i man. Oput̆e Çavuşini ren Goreme- Avanosişi gzaşi jin. Aya oput̆e, noğa Goremeşa jur do gverdi (2,5) k̆ilometro mendralas ren.
Man ipti K̆ap̆adokiaşi çkar ambari va miğut̆u. Xvala Urgupuri Mustafa Guzelgozişi ambari miçkirt̆u. Man ç̆it̆a bere vort̆işi, muşi onç̆eloni ambari ar gazetas vik̆itxeret̆i. Mustafa Guzelgozi rt̆eren kutupxaneşi memuri. Emuk ar oput̆eşen majuraşa ulurt̆u do ketabepe oput̆ari xalk̆işa tirupt̆eren. K̆oçis uqonut̆eren ar girini. Edo am girinik k̆ap̆ulas mok̆ideri ketabepe tirupt̆u eçi do vit̆o ovro (38) oput̆eşa. Aya “mogoxtime kutupxane” rt̆u dido çinoberi. Man aya “mogoxtime kutupxane” do ç̆ink̆aomʒ̆olepe çkinapaten videret̆i K̆ap̆adok̆iaşa.
Oput̆e Çavuşini ren K̆ap̆adok̆iaşi irişen mcveşi skidaldixapeşi arteri. Aya t̆erit̆oriaşi Krist̆ianuli tarixişen genomskide adetepeşen arteriti ren mabağoba do mağvinoba. Eya mcveşi nğalepes na rt̆u steri, aʒ̆i va ren tina, K̆apadok̆ia xoloti bağepe do ğviniten çinoberi ren mtel kianas. Aya t̆erit̆oria, dixaşi angepe muşitenti çinoberi ren mtel kianas. Edo muşi ç̆ink̆aomʒ̆olepeti çinoberi ren. Buncinaşi xveneri ren vitoş ʒ̆anapeşi doloxe.

Aya t̆erit̆orias “t̆orocişi” coxoni obğepe k̆oren, t̆orocepe şeni. Aya obğepe mağali kvalepunas gamaxveri ren. Aya obğepe renan mgvanaşi hucre. T̆orocepeşi mgvana ak ižiren. Oput̆eşi k̆oçepes aya t̆orocepe va uqonunan. Eşo itkven. Mara namtini oput̆arepes meçkineri tito varna ar- jur t̆orociş obğe kuğunan kvalepunas. Eşo rt̆asşi, namtini oput̆arepe renan aya meçkineri obğepeşi do entepeşi mgvanapeşi mance. Edo entepe am t̆oroci do mgvanaten xeleberi renan. Emuşeni ki, aya mgvanaşi şvelaten k̆oçepes moduli dixa kuğunan.

Oput̆e Çavuşinis kuğun opşa mcveşi Krist̆ianuli oxvame. Aya oxvame, kvalepuna gamaxvuten xveneri ren. Oxvames “mabap̆t̆ize Yahya” coxons. K̆oçepek aya oxvame maxutani (5.) oşʒ̆anuras k̆iderenan. Eşo iç̆aren do eşoti içkinen. Edo aya ren t̆erit̆oriaşi irişen mcveşi Krist̆ianuli oxvamepeşen arteri. Aya oxvame, rubapes na gejoʒ̆k̆en rak̆anoni at sotis ren. Oput̆e Çavuşinişi rubapes kuğunan uk̆oçoni do dido mcveşi kvaşi oxorepe. Dido mçveşi orapes, Krist̆iani devrişepe skiderenan aya kvaşi oxorepes. Aya oxorepeti ren xveneri kvalepunaşi gamaxvuten.

Man aya oxvameşi tude k̆ideri ar mağazias viçalişept̆i. T̆urist̆epek didopeten t̆ur-avt̆obisepeten mulurtes. T̆urepe p̆rogramoni rt̆u taa noğa Mp̆olişen, noğa İzmirişen do majura didi noğapeşen. Mara avt̆omobilepe mutepeşiten na mulurt̆upe t̆urist̆epeti ižiret̆u.
Çkin noxepe gamapçapt̆it galeni t̆urist̆epes. Xvala noxi vardo k̆art̆p̆ost̆alepe, manzarapeşi suretepe, t̆urist̆uri buk̆let̆epe do bezişi babaʒ̆apeti gamapçapt̆it mağazas.

P̆rogramoni t̆urepeten moxtimeri t̆urist̆epek ipti oput̆eşi uk̆oçoni mcveşi oxorepe moik̆itxupt̆es. Edo suretepe vitoşepeten yeşiğupt̆es. K̆uçxeten oput̆eşi doloxe gulurt̆es. Uk̆ule t̆urist̆epek mulurt̆es Çavuşinişi oxvameşa. K̆arta t̆urist̆uri grubis uqonut̆u tito goʒ̆oncğoneri. Edo am goʒ̆oncğonerik entepes ambarepe meçapt̆u. Kvalepe gamaxvuten xveneri aya oxvameşi fresk̆epek, suretepek Biblia do Krist̆eşi skidalaşen ambarepe momçapan.
Oxvame şk̆ule t̆urist̆epek çkini mağaziaşa mulurt̆es. Entepes noxepeşen ambarepe mepçapt̆it. Em t̆urist̆epeşi nak̆onoba eçi (20) k̆oçişen eçi do vit (30) k̆oçişakis iktiret̆u. Çkin dido didi saloni komiğut̆es. T̆urist̆epe k̆ala ek kok̆ovibğert̆it. İpti oç̆k̆omale- oşumonişi ikrami voğodapt̆it. Edo entepes çai, k̆ave, gazozi, peroni gazozi, ğvino varna ʒ̆k̆ari mepçapt̆it. Am t̆urist̆epeşi nenaten entepes noxişi tarixişen, noxepeşi ust̆apeşen, noxepeşi modelepeşen, entepeşi simbolepen, simbolepeşi oxoʒ̆onapeşen do entepeşi pasişen ambarepe mepçapt̆es. P̆rogramoni t̆urist̆epe didopeten Fransuli rt̆u. P̆rogramoni t̆urepeten İt̆aliani t̆urist̆epeti mulurt̆es mağazia çkinişa. Mara am majuranepe ek̆o dido va rt̆u. Mağaziaşi mancepeşen arteris dido k̆ap̆et̆i Fransuli nena kuçkirt̆u. Edo Fransuli t̆urist̆epes emuk k̆onferansi meçapt̆u noxepeşi jin.

Manti t̆urist̆epes k̆onferansi mepçapt̆i noxepeşen. Mara çkimi k̆onferansişi nena rt̆u İt̆alianuri. Çkimi k̆onferansepe ek̆o dido va rt̆u. Emuşeni ki, İt̆aliani t̆urist̆epek p̆rogramoni t̆urepeten ek̆o dido va mulurt̆es. Xvala avt̆obusepeten p̆rogramoni t̆urist̆epek vardo avt̆omankanepe mutepeşiten ar-jur k̆oçoni t̆urist̆epekti mulurt̆es mağaziaşa. Çkimi dulyati didopeten entepe k̆ala rt̆u.
Man ar k̆ele esnafobaşi mç̆ipoba do noxişi gamaçamuşi dulya do majura k̆eleti noxepeşi dulya vigurapt̆i. Noxepes mu k̆ap̆et̆i nena na uğut̆es, man emindros oxovoʒ̆oni. Dido k̆ap̆et̆i do onç̆eloni dulya rt̆u. Aya dulya dido k̆ai momʒ̆ondu. Murenki man k̆arta ndğas ek vort̆i. Moşvacinoni ndğa bile va miğut̆u.
Namtini t̆urist̆epes İnglisuri, namtini t̆urist̆epes İt̆alianuri bğarğalapt̆i. Dido qoroponi dulya rt̆u. Çkvadoçkva dobadonapeşen k̆oçepe mulurt̆es. Entepe k̆ala bğarğalapt̆i. Entepeşen mutupe vigurapt̆i. Parati movorgapti mara, dido para mogarputen vardo entepeşen na vigurepeten vixelert̆u. Paraşa vardo çkinapaşa k̆ult̆uraşa toli komiğurt̆u man. Eşo gagnapa komiğurt̆u do eşoti komiğun.
Mağazias kuqonut̆u jur oşkari, jur mance. Arteri rt̆u svalyari. Majura rt̆u T̆amt̆ruli. Svalyari oşkaris kuğut̆u majura mağazia, ar didi dukyani noğa Avanosişi şkaguris. K̆oçepeşi juriti k̆ai guroni rt̆es. Svalyari k̆oçis Osmani coxont̆u. T̆amt̆rulişi coxo çkar va mşuns aʒ̆i. Man oput̆e Çavuşinis viçalişepti noxişi galerias, hemiti ek pskidurt̆i. Mağazias kuğut̆u ar didi doxmeli burme. Aya doxmeli burme rt̆u hemi onciruşi koğuşi hemiti ogyarale. Oç̆k̆omale bgipupt̆i, vimxort̆i. Ek bcanti. Dido onç̆eloni dğalepe rt̆u. Edo eşo…

2

Ar ndğas avt̆o- mankanaten ar-jur k̆oçi komoxtu mağaziaşa. Xçe peroni ar avt̆o-mankanaşen kogextes. Devi steri, t̆anmağali, korbaloni, mgvaneri k̆oçepe rt̆es. Galendo oşkornoni ižiret̆es.
Man ʒ̆alemonas vort̆i. St̆olis pxert̆i. Edo çai pşupt̆i. Entepeşi ok̆oğarğalu tik̆şarişen vogneret̆i. Entepeşi oğarğalu varti İnglisuri varti man aşina na vort̆i ar çkva nena rt̆u. Bulgaruli varna Rusuli nenas nungapt̆u. İpti va oxomaʒ̆onu man eya.

Uk̆ule st̆olişa komomixtes do xeten selami komomçes. Entepeşi nenaten mutupe miʒ̆ves. Va oxomaʒ̆onu ma ptkvi xe-xanç̆aliten. Edo çaişi k̆vinʒ̆as voʒ̆k̆edi do mimik̆iten do “Aya reni?” mado p̆k̆itxi k̆oçis. Uk̆ule k̆oçepeşen arterik, “Yuvz tavalet?”-ya miʒ̆u. Hemindros oxovoʒ̆oni k̆oçepeşi sixint̆i. Çeçme gorupt̆es entepek. Man çeçmeşi nek̆na voʒ̆iri entepes.
K̆oçepek tito- tito çeçmeşa ides do goiktes st̆oli çkimişa. “Şyukran”-ya miʒ̆ves. Manti işmariten “çai pşvat”-ya vuʒ̆vi arteris. Mukti, “ho”-ya miʒ̆u dudi muşiten. K̆oçepes çai komepçi. Edo dido ixeles. “Ruski-Bulgarski?!”-ya vuʒ̆vi arteris.
K̆oçik, “Ruski, Ruski”-ya miʒ̆u.

K̆oçepes Turkuli uçkit̆esi, va uçkit̆esi, va oxomaʒ̆onu. Mara man “Du yu spiyk İngliş?” vuʒ̆vi.

Entepeşen arterik “nieyt”-ya tku.

Uk̆ule man “parla italyano?” yado p̆k̆itxi arteris.
arterik “nieyt”-ya tku.
Manti şak̆aten “Barem Lazuri giçkinani?”-ya matku.
K̆oçepeşen arterik, “Ho, ho; komiçkin!”-ya miʒ̆u.
Govişaşi man:
-Si solen giçkin aya nena?
K̆oçik coğabi komomçu:
-Si solen giçkin aya nena?
-Baba çkimi Lazi ren do ekolen. Si solen giçkin aya nena?
K̆oçik “Ma noğa Soxumis dobaderi vore. Ma bere vort̆işi, ar megabre komiqonut̆u. Am megabreşen doviguri man. K̆ai cumak̆oçi rt̆u. Afganist̆anişi ok̆ok̆idinuşi oras, emu saldat̆i rt̆u. K̆ai saldat̆i rt̆u. Emuşeni komandirik mendoçku emu doxmeli diviziaşa.”-ya tku.
Majura sumi k̆oçis gaak̆vires do ar megabrepe mutepesis do ar man moʒ̆k̆ert̆es. Şaşk̆ini rt̆es.
“Mu gcoxons? Coxo skani mu ren?” mado p̆k̆itxi man k̆oçis.
“Ma Borisi mcoxons.”-ya miʒ̆u.
“Si xolo noğa Soxumis skiduri?”
“Var, ma aʒ̆i noğa Ank̆aras pskidur.”
“Noğa Ank̆aras ocaği skani k̆ala rei?”
“Var!”
“Mu dulya ikip?”
“Man Sovetepeşi elçobas viçalişep”-ya miʒ̆u Borisik.
“Sovetepeşi dixas Lazepe skidunani?”
“Ho. Apxazetis skidunan. Aç̆arist̆anis skidunan. Dido va renan.”
Aşoten ekolen- akolen bğarğalit. Saat̆epe mutepeşis oʒ̆k̆edes. Uk̆ule Borisik, “Ank̆araşa goviktaten. Dido ora va miğunan.”-ya miʒ̆u.
St̆olişen kiseles k̆oçepe.
Artikartis xelak̆aoba vuʒ̆vit. Xçe peroni avt̆o-mankana mutepeşişa mendaxtes. Avt̆o-mankanas gexedes. Xe domivales. Uk̆ule tolişen gondunu lada-mark̆oni avt̆o mankanaten.
Eya dğas, skidala çkimi iptineri fara ar Rusi k̆ala ar st̆olis dopxedi, çai do žigara pşvi. Lazuri nena na uçkirt̆u ar Rusi rt̆u. K̆ai k̆oçi rt̆u. Aʒ̆i Borisi so ren? Mu ikips? So skidur? Aya k̆itxalapeşi coğabi man va miçkin.
Eya ʒ̆anapes, aya temapeşi jin man aʒ̆ineri steri derdi do meraği va miğut̆u. Hemiti oşkurinoni ʒ̆anape rt̆u, qini ok̆ok̆idinuşi orape rt̆u. Aya sebebiten, man Borisis coxo do adresi çkimi va mepçi do muşi coxo do adresiti va vak̆vandi. Borisi muşi mtini coxo rt̆ui, žegne muşi rt̆ui? Va miçkin. Xvala Rizinişi çai pşvit. Sovyetişi žigara pşvit. Meleni Lazepeşen do entepeşi ambarepeşen bğarğalit do mutu var!

ʒ

Monç̆inoraşi ar ndğa rt̆u. Ondğe rt̆u. Man mağaziaşi k̆ap̆uleni odas vort̆i. Aya odas jur burme kuğut̆u. Koğuşi rt̆u k̆vazali burmes. Aya burmes ranzaşi oncirepe kort̆u. Odaşi maržgvali burme rt̆u ogyare. Koğuşişi burmes vincirt̆i do ogyarales oç̆k̆omale bgibupt̆i. Eşoten pskidurt̆i man.

Oncire çkimis bcant̆i do movişvacupt̆i. Galendo, tik̆şarişen jur k̆oçişi oğarğalu vogni. Arteri oxarca rt̆u. Entepek İt̆alianuri nena ğarğalapt̆es. Man eşo oxomaʒ̆onu ki, entepek çeçme gorupt̆es oraxat̆u şeni. Man odaşen gamapti. Edo em oxorca do k̆oçi kobžiri. Avt̆o-mankanaten moxterenan.
K̆oçik İnglisuri nenaten miğarğalu do “Mixarsuvit. Çkin ginže gzaşen komoptit. Mtel gzas ar moxva çeçme va mažires çkin. Tkvan giğunan na, çkin eya maxmarenani?”-ya domk̆itxu.

Ma entepes İnglisuri nenaten vardo İtalianuri nenaten coğabi mepçi do “Elbet gaxmarenan. K̆uçxe bedineri moxtit.”-ya vuʒ̆vi k̆oçis. Edo çeçmeşi sva xeten voʒ̆iri. Edo entepes çkimi coğabiten dido gaak̆vires do dido ixeles. Man İnglisuri vardo İt̆alianuri bğarğali do emuşeni. Tito- tito çeçmeşa ides do moxtes.

Man mağaziaşi ʒ̆alemonas vort̆i. Xolo st̆olis pxert̆i. Entepek iraxat̆erenan do eşo komoxtes st̆oli çkimişa. Ma emedeni yeviseli do “ K̆uçxe bedineri moxtit!”-ya vuʒ̆vi.

Man İt̆alianuri na bğarğali şeni, entepek dido ixeles.
“Ora giğunan na, dopxedat. Edo çai varna k̆ave pşvat. Ginonan na, ğvini pşvat. K̆ap̆odok̆iaşi ğvini nosteneri ren. Žigara pşvat.”-ya ptkvi.
Oxorca do k̆oçik artikartis nuk̆us oʒ̆k̆edes do “Ho!”-ya miʒ̆ves.
Ogyareşa mepti man do sum k̆vinʒ̆a çaiten govikti st̆olişa.
Ar k̆ele çai pşvit do majura k̆ele ekolen- akolen bğarğalit.
K̆oçişi coxo Paolo t̆eren. K̆ulanis Pia coxont̆eren. Paolok” “İtalianuri k̆aixeşa ğarğalapt. Solen digurit eya?”-ya domk̆itxu.

“Çkin Monç̆inoras nʒ̆opula va miğunan. Sum tutaşi moşvacinoni komiğunan. Emindros, man irote t̆urist̆uli lok̆ont̆apes viçalişi, moşvacinonişi orapes. Ma t̆urist̆uli dukyani do mağaziapesti viçalişi. Ar k̆ele dulya doviguri. Esnafobaşi mç̆ipoba doviguri do majura k̆eleti para movorgapi. Tamo- tamo doviguri İtalianuri nena. Xoloti kodovigurap man. Çkin oxenʒ̆aleşi nʒ̆opulapes İt̆alianuri dersepe va miğunan. Xvala İngilisuri, Fransuli do Germanuri nenapeşi dersepe komiğunan nʒ̆opulas. Mara sum nena vardo entepeşen arteri vigurapt nʒ̆opulas.”-ya matku.

Piak “Si İt̆alias skidii?”-ya domk̆itxu.
“Ho!”-ya vuʒ̆vi. “Man ar megabre komiqonun noğa Romas, kuça piaves, nomeri (74) sum neçi do vit̆o otxos. Man muşi oxoris dopskidi. Sumari muşi vort̆i. Majura k̆eleti İt̆alianuri nenaşi k̆ursişa vidi.”
-Ho-i? Namu k̆ursi rt̆u? K̆ursis mu coxont̆u? Doxmeli k̆ursi rt̆ui?
- Dante Alighieri coxoni ar k̆ursi rt̆u. Doxmeli rt̆ui, va rt̆ui, va miçkin. Mara man noğa Mp̆olisti İt̆alianuri k̆ursişa videret̆i, jur ʒ̆anas.
Paolok “K̆ursis mu coxont̆u?”-yado domk̆itxu.
“İt̆alianuri K̆ult̆uruli Şkaguris. Doxmeli k̆ursi va rt̆u.”-ya vuʒ̆vi.
Ar k̆ele çai pşvit. Majura k̆eleti bğarğalit. Hentepek žigara şupt̆es mara žigaraşi paketi va uğut̆es. Ma ikrami voğodi boine. Emindros man maltepe-mark̆oni žigara pşupt̆i. Amuten şikayeti va komiğut̆u. Guri doloxeti şikayeti va dop̆i. Emuşeni ki, İt̆alianuri nenaşi oğarğalu dido k̆ai momʒ̆ondu.
Paolo do Pia k̆ala ar ocağişi berepe steri viqvit arşvacis.
Paolo p̆rofesori rt̆eren ar universit̆et̆is. Piati muşi manuşvale rt̆eren. Juriti ak̆ademik̆osi rt̆eren. Namu branşişen rt̆erenan, eya va p̆k̆itxi.
“Turkuli tutumi mogʒ̆ondunani? Turkuli žigarepe muç̆oşi ren?” mado man p̆k̆itxi k̆oçis.
Paolok “Dido k̆ai ren.”-ya miʒ̆u.
Man “Man İt̆alias na vort̆i vaxitis, MS mark̆oni žigara pşupt̆i”-ya vuʒ̆vi.
Paolo emedeni yiselu do gale gamaxtu. Uk̆uleti fiat- mark̆oni avt̆o-mankana muşişa idu. Uk̆uleti xes jur paketi dokaçeri st̆olişa goikt̆u do doxedu. Žigarepe MS mark̆oni rt̆es. Žigarepe komomçu emuk do “Aya ren çkimi oçukare”-ya miʒ̆u.
Vit- vit̆oxut dek̆ik̆e şkule Piak “Zelveşati meptatminonan. Ndğaşi teten eyati kobžirat! Yeviaselat”-ya miʒ̆u do yiseles.
Zelveşi ç̆ink̆aomʒ̆olepe majura sotepeşi ç̆ink̆aomʒ̆olepeşen çkva mskva renan. Zelveti dido mskva soti ren. Ek̆o mskva soti ren ki, Zelve cenneti ren-ya domaʒ̆onu.
Eya dğas, entepe k̆ala ar saat̆i k̆onari bğarğaleret̆i. Entepek “Xelak̆aoba”-ya miʒ̆ves. Edo žiʒineri do xoroneri avt̆o-mankana mutepeşişa ides do gexedes. Uk̆uleti tolişen gondines.
Paolo do Pia aʒ̆i saği renani, ğureli renani? Eya va miçkin. Xoloti ak̆ademiuri dulyape ikipani? Eyati va miçkin. Aşo voçodina aya meseli.

4

Ar ndğas ar mskva k̆ulani komoxtu mağaziaşa. Emuk velosip̆editen komoxteret̆u. Xvala rt̆u. Man ʒ̆alemonas vort̆i. ʒ̆alemonas elapxert̆i do gazete vik̆itxupt̆i. ʒ̆alemonaşa komoxtu. Selami komomçu. Manti žiʒineri xe do duditen selami mepçi emus. Çkin ar st̆olişi jin bezişi babaʒ̆apeşi merçapa komiğut̆es ʒ̆alemonas. K̆ulanik babaʒ̆apeşi merçapaşa idu do st̆olis goʒ̆adgit̆u.
K̆ulanik babaʒ̆apes goʒ̆k̆edurt̆u. Dido mskva ar nuk̆u uğut̆u. Ginže tomoni, ç̆it̆a p̆iconi do ç̆it̆a çxvindoni rt̆u muk. Ğvalepe muşi mç̆ita rt̆u. Leçkivepe muşi rt̆u buli steri. Galende dido mskva rt̆u emu. Cuncuri va rt̆u. Dido ğnoseri do k̆itxeri rt̆u. Xali do oxank̆ana muşiten eşo oxomaʒ̆onu man. Varti ginže, varti mk̆ule, varti korbala rt̆u.

Man st̆olis pxert̆i do xolo çai do žigara pşupt̆i. K̆ulanik babaʒ̆ape şkule t̆urist̆uri suparapeşi tezgahis konaxolu. Man ar k̆eles çai pşupt̆i do gazeta çkimi vik̆itxupt̆i majura k̆eleti udodginu k̆ulani vixosart̆i t̆k̆obaşa. K̆ulanişi renoba, şura, xali do oxank̆anaten videleret̆i.
Vit- vit̆o xut (10- 15) dek̆ik̆e şkule k̆ulanik “Mixarsuvit! Ar çai maşveni?” yado domk̆itxu.

“Ho, elbet!”-ya vuʒ̆vi, “Çai muşterepe şeni va ren, mağaziaşi madulyepe do muşterepe şeni ren. Musafiri domaqvit, st̆olişa momixtit.”-ya vuʒ̆vi.
K̆ulanik žiʒineri do xoroneri st̆oli çkimişa moxtu. Manti yesilesi do troni voʒ̆iri emus. Edo “K̆uçxe bedineri moxtit!”-ya vuʒ̆vi.
Ogyareşa mepti man do jur k̆vinʒ̆aten govikti st̆olişa. Çaişi ikrami voğodi do manti st̆olis dopxedi. K̆ulanis dido mskva tolepeti kuğut̆u.
Çaişi ikrami na voğodi şeni “Nʒaşa ext̆it! Pimpili dixaşa!”-ya miʒ̆u K̆ulanik. Eçi do vit- eçi do vit̆oxut (30- 35) ʒ̆aneri rt̆u. Eşo visimadi man.
“Mixarsuvit, mu coxo giğunan?” ya p̆k̆itxi man.
“Mai?”
“Ho!”
“Man mcoxons Liek̆e.”
“Manti mcoxos Alik̆o. Mtini giʒ̆vat na, Man mcoxons Ali. Mara galeni megabrepek Alik̆o miʒ̆umelan.”
“Ho! Aya dido k̆ai ren. Manti Alik̆o giʒ̆vare.”
“Eşo miʒ̆vit. Sonuri ret?”
“Man Olanduri vore. Tkva Turkieşen ret, eşo va reni?”
“Ho, Turkieşen vore.”
“Namu noğaşen ret?”
“Noğa Mp̆olis dobaderi vore man. Mara cinci çkimi Art̆aşeni ren. Aya noğa soren, giçkinani?”
“So ren? Va miçkin aya noğa p̆ea?”
Art̆aşeni so na renşen do muşi xalk̆işen do entepeşi svalyaruli nenaşen ambarepe komepçi man emus. Edo emuk quci k̆aixeşa momçu.
Liek̆ek “Dido mskva buncina kogiğunan Turkies. Bedineri ret. Ar ʒ̆anas otxo çkva dro giğunan. Çkin aşo xampa va voret buncinaten.”ya miʒ̆u.
“Çkin aşo mskva buncina do t̆aroni komiğunan mara dulya va miğunan.”-ya vuʒ̆vi emus.
-Mtini zop̆on mara Evrop̆as çkar mutu humanit̆aruli vardo mek̆anik̆uri ren.
-Mteli Evrop̆asi?
“Var, Yulva Evrop̆a şeni var, Gyulya Evrop̆a şeni giʒ̆umert. K̆ap̆it̆alist̆uri sist̆emaşi ç̆angis na ren Evrop̆a şeni giʒ̆umert. Amerik̆aşi ç̆angis na ren Evrop̆a..”-ya tku
“Notkvamepe tkvanepeşen eşo oxovoʒ̆onap ki, tkva Amerik̆as do k̆ap̆italizmis va qoropt, eşo reni?” ya p̆k̆itxi.
“Ho! Emuşeni ki, Amerik̆ak do k̆ap̆it̆alizmik ren diʒxirimşumu.”-ya tku.
“Sovyeturi sist̆ema eşo va reni?” ya p̆k̆itxi.
“Eti eşo, mara k̆ap̆it̆alist̆uri sist̆emi k̆onari va ren.”-ya miʒ̆u.
Man tema voktiri:
“Mu dulya ikipt?”
-Ma jurnalist̆i vore.
-Ho, namu gazetas içalişept?”
-Man çkar gazetas va viçalişep. Man ti-moşletineri jurnalist̆i vore. Edo p̆at̆roni va miqonun.”
“Dido k̆ai! Didopeten namu ambarepe ç̆arupt? Namu temape inç̆elt tkvan?” ya p̆k̆itxi.
“Man buncina, k̆vinçepe, t̆ibape, ʒ̆k̆ari steri temape monç̆els.”-ya miʒ̆u.
“Ndğaluri ambarepe vardo rabisk̆uri temapeşi jin ç̆arupt, hoi?”ya man p̆k̆itxi.
“ho.”-ya tku muk.
K̆ulanik saat̆i muşi geʒ̆k̆edu do:
“Mixarsuvit, gverdi saat̆işa ar megabra k̆ala randevu komiğun man noğas.”-ya miʒ̆u do yiselu.
Velosip̆edi muşis gexedu do xe-valeri tolişen gondinu noğa Avanosişa oxtimu şeni.
Liek̆e, muşi mtini coxo rt̆ui, va rt̆ui. Jurnalist̆i rt̆ui, va rt̆ui? Liek̆e Amerik̆aşi megabre rt̆ui, nt̆eri rt̆ui? Va miçkin. Liek̆e aʒ̆i skiduni, va skiduni, man eyati va miçkin.

5

Çavuşinişi oxvame mağali kvalepunas gamaxveri ren. Oxvame dido mağali ar sotis na ren şeni, oxvameşi k̆ap̆ulani rak̆anik Avanosişi rubaşa geloʒ̆k̆ert̆u do aʒ̆iti geloʒ̆k̆en. Avanosişi rubaşi mteli ç̆ink̆aomʒ̆olepe ekolen k̆aixeşa do mskvaşa ižiren. Edo aya rubaşi manzaraşi ožiramu dido muxteşemi rt̆u. Mağali sotişen t̆et̆eli toliten am manzarak dido k̆ai gagnapa meçapt̆u k̆oçis.
Namtini orapes, man oxvameşi k̆ap̆ulani rak̆anişa keşapti do Avanosişi rubaşi mskvanoba, buncinaşi mskvanoba ekolen mažiru.
Ar ndğas oxvameşi k̆ap̆uleni dixapes govulurt̆i man. Namtini sotepe buksi, namtini sotepe t̆aponi, namtini sotepe emtumani do namtini sotepe gemtumani rt̆u. Man govulurt̆i işte.
K̆artp̆ostali steri gok̆vironi mskva manzara rt̆u.
Aʒ̆iti gomaşinen. Man k̆uçxe gevobažgeret̆i ki, birdem k̆uçxepe çkimişi tudendo t̆k̆vaʒinerişi xonari kovogni. Amutenti k̆uçxe gemistu. Arşvacisti dixa kodolixvu, ʒ̆ordu. Amutenti man dixas kodolobli. Aya rt̆u ar orme. Aʒ̆i manti aya ormeşi doloxe vort̆i.
Mara emedeni oxovoʒ̆oni ki, aya orme vardo t̆aponi rt̆u. Ar do gverdi (1,5) metro k̆ut̆ali rt̆u aya t̆aponi. Edo man t̆aponis meşapxert̆i aʒ̆i. Ar-jur dek̆ik̆e eşo dopskidi. Mara dido maşkurinu man. Emindros k̆oro steri xonari kovogni. Lai k̆oçepek ibirt̆es. Xurxinişi p̆olifonuri obiru steri rt̆u. Aya k̆ut̆ali xonariten şkurina va domiskidu. Uk̆ule aya xonariten k̆ap̆et̆i menceli maqu. Man eya menceliten arşvacis sapulaşen gale gamapti. Edo ekolen k̆apineri vimt̆i man.
K̆apineri mağaziaşa mepti. Tişa muepe momixtu, man eya tito-tito mağaziaşi majura madulyes arşvacis vuʒ̆vi. K̆oçis Memedi coxont̆u. Mehmet begik “Gyavurişi sapulas kodololere”-ya miʒ̆u do gemižiʒu.
“Sapulai?”-ya man matku.
“Ho! Si mu gaçkinu?! Gyavurepeşi sapulepe dido ren aya oput̆es. Mcveşi Krist̆ianepeşi sapulepe. Vitoş ʒ̆ana ʒ̆oxleni Krist̆ianepeşi sapulepe!”-ya tku do naqonu oğarğalus muk:
-P̆ap̆upe skanik gicoxerenan!
-Mu ren? Var oxomaʒ̆onu tkvani notkvame? Muşi p̆ap̆u? Mu?!
- Misimini do memiquci hele!
-Ho!
-Mcveşi sapulepe dido ren Çavuşinişi Oxvameşi gomorgvas. Aya sapulepe Muslimanepeşi vardo Krist̆ianepeşi ren. Aya ognii?
-Ho. Mara si solen giçkin ki, eya sapula p̆ap̆u çkimişi ren?!
-Elbet eya sapule skani p̆ap̆uşi va ren. Mara ğureli Krist̆ianişi sapula ren.
-Ho. Mara man Krist̆iani va vore. Baba çkimiti Krist̆iani va ren. P̆ap̆u çkimiti eşo. Sin mot eşo miʒ̆vi ki?
-Si Lazi va rei?
-Ho.
-Siti, baba skaniti, p̆ap̆u skaniti, p̆ap̆u skanişi p̆ap̆upeti Lazi ret do rt̆es. Eşo va reni?
-Ho.
-K̆ai! Bizant̆iaşi p̆eriodişi mcveşi Lazepe Krist̆iani rt̆es. Osmanişepeşi p̆eriodis Muslimani koniktes. Si na kodololi mcveşi sapulaşi mance Krist̆iani rt̆u. Krist̆iani dolocans sapulas. Skani p̆ap̆upeşi p̆ap̆upeti Krist̆iani rt̆es do aya sebebiten eşo giʒ̆vi man.
Man Muslimani vort̆i do aya domibağut̆u. Edo çkar mutu va vuʒ̆vi emus.
Memed begi aʒ̆i saği reni, saği ren na, so skidun do mu ikips, man va miçkin.



6

Mağazias didopeten jur k̆oçi kovort̆it do viçalişept̆it. Majura k̆oçi oput̆e Çavuşinişen rt̆u. K̆itxeri k̆oçi va rt̆u. Galeni nenape va uçkirt̆u. Mçumale rt̆u. Magyare rt̆u. Matamire rt̆u. Maçaye rt̆u. K̆arta dulya ikipt̆u emuk. Eçi do vit̆o xut (35) ʒ̆aneri rt̆u. Korbala va rt̆u. Mç̆ipe, biga steri k̆oçi rt̆u. Oşumeşi uğut̆u. K̆ai manuşvale rt̆u. K̆oçis coxont̆u Memedi.
Ar ndğas Memed begik “Aʒ̆i mubareği Remezani ren. Limcis moxti do iftarişi oç̆k̆omale oxoris op̆ç̆k̆mat. Mo gogoç̆k̆ondut̆as. İftarişen vit- vit̆o xut dek̆ik̆e ʒ̆oxle oxorişa komomixti. Aya limci, Biʒ̆o skanik mskva oç̆k̆omalepe doxazireren.”-ya tku.
Manti limcis, iftarişi vaxtis Memed begişi oxorişa vidi.
“K̆uçxe bedineri moxti! Pimpili dixaşa! Skani oxtimuten çkin dido vixelit do vişerefit.”-ya miʒ̆ves emuk do çili muşik
Sofra xazireli rt̆u: saxani, k̆vinʒ̆a, k̆izi, çatali, xami, oncumale.
Remazanişi topik t̆k̆vaʒu. Çkin sifte qini ʒ̆k̆ari pşvit. Biʒ̆o xanumik sifte çorba momiğes. Kotumeşi çorba t̆eren. Çkin çorba op̆ç̆k̆omit. Uk̆ule sofraşa kotumeşi xorʒi komomiğes biʒ̆o xanumik. Mara man sixint̆i komiğut̆u berolaşen doni do kotumeş xorʒi va vimxort̆i. (Aya ren ar çkva meseli.) Mara çkar mutu va matku do jur xeten op̆ç̆k̆omi k̆rima kotumeşi gverdi. Aşoten çkin kotumeşi xorʒiti op̆ç̆k̆omit. Uk̆ule biʒ̆o xanumik brincişi pilavi do xoşafi komomiğes sofraşa. Xoşafi k̆ala brincişi pilaviti op̆ç̆k̆omit çkin. Uk̆ule xavla momiğes biʒ̆o xanumik. Xavlati op̆ç̆k̆omit çkin. Axiris, tito çai komomiğes emuk.
Uk̆ule Ğormotik eya oç̆k̆omalepe na momçit şeni vixvamit do amin ptkvit. Mehmet begi do man sofraşen yeviselit. Man “Tkvan moxelit do didi Ğormotikti tkvan goxelan do iri dulyas nuşvelan!”-ya vuʒ̆vi biʒ̆o xanumis.
Mehmet begi do man oxorişen gamaptit. Edo mağaziaşi gzas gebdgitit. Gzas tito žigara pşupt̆it. Edo gzaşi gveris vort̆it ki man:
-Memed cumadi!
-Ho!
-Mu giʒ̆vare, giçkini?!
- Va miçkin. Solen maçkinen ki! Mu ren?!
-Man eçi ʒ̆anaşen doni kotumeşi xorʒi va vimxort̆i!
-Hoi?
-Ho! Kotumeşi xorʒi va vimxort̆i. Kotumeşi çorba va vimxort̆i. Kotumeş xorʒoni pilavi va vimxorti.
-Eçi ʒ̆anaşen doni xavlati va imxort̆ii?
-Var, var! Eya vimxorti!
-Mot kotume va imxort̆i sin?
-Ginže meseli ren. Aʒ̆i va giʒ̆vare.
-Si giçkin.
Tam mağaziaşi nek̆naşi ʒ̆oxle vort̆it ki, Mehmet Begik nunk̆us komoʒ̆k̆edu do “Manti ar mutu giʒ̆vaminon.”-ya miʒ̆u.
-Hoi?! Mu ren?!
-Na op̆ç̆k̆omit kotume çkimi va rt̆u.
-Hoi? Mişi rt̆u?
“ʒ̆anapeşen doni niza na vikipt̆i manžagereşi kotume rt̆u. Ginže oraşen doni am kotumeşa toli miğut̆u. Ğoman kotumek oxori çkimişa amaxteren. Nek̆na gonʒ̆k̆imeri t̆eren. Çili çkimikti oç̆operen emu do noç̆k̆ireren. Edo em kotumeten doxazireren oç̆k̆omale.”-ya tku Memed begik.
Man eçi ʒ̆anaşen doni kotumeşi xorʒi va vimxort̆i. Sofras kotumeşi xorʒi kobžiri. Sofras k̆ai voğodi do oç̆k̆omalepe op̆ç̆k̆omi. Mara am kotumeti xireli t̆eren. Vižiʒai varna vimgarai? Aʒ̆i aya mişi gunaxi ren?

( Ali İhsan Aksamaz; 30 VIII 2016)

aksamaz@gmail.com

http://aksamazaliihsan.blogspot.com/