ali ihsan aksamaz: Yeni Bir Kitap: “Kazimişi Oropa/ Kâzım’ın Sevdası”

Yeni Bir Kitap: “Kazimişi Oropa/ Kâzım’ın Sevdası”

“Kâzım’ın Sevdası/ Kazimişi Oropa” adlı kitabın çıktığını sosyal medyadan öğrendim. Cağaloğlu’na gittim. İletişim Yayınları’nın satış reyonundan kitabı satın aldıktan sonra yayınevine çıktım. Kimi dostlarla görüştüm. Bu arada da kitabın sayfalarını şöyle bir göz attım. Kitap, Uğur Biryol’un bir çalışması. Aklıma, kendisini bu çalışmasından dolayı kutlamak geldi. Dostlardan, yazarın telefon numarasını aldım. Ardından da kendisini aradım. Önce kendimi tanıttım. Böyle bir çalışma yaptığı için kendisini kutladım. Çalışmalarının devamını diledim. Kendisi, beni ve çalışmalarımı bildiğini söyledi. Kitabı okuyup kısa bir tanıtım yazısı yazacağımı kendisine söyledim. Memnun oldu. Bugün okumamı bitirdim, makalemi yazdım ve sizlerle paylaşıyorum.

Kitap, esas olarak 2000’lerin başlarında Kâzım Koyuncu ve onu tanıyanlarla yapılmış söyleşilerden alıntılarla oluşuyor. Kitabı yayına Kıvanç Koçak hazırlamış. Kapak tasarımı Utku Lomlu’ya ait. Kapak ise, Suat Aysu’nun bir çalışması.Kapak Fotoğrafı, Gürcan Öztürk’ün. Uygulama, Hüsnü Abbas’ın ve düzelti ise, Emre Bayın’ın çalışması.

“Bu Daha Başlangıç..” başlıklı önsözü Murat Meriç kaleme almış. Kitabın son bölümünde bir de fotoğraf albümü yer alıyor. Bu albümde yer alan fotoğraflar; Ali Elver, Kerim Ayhan Yanık, Gürcan Öztürk, Uğur Biryol’un arşivlerinden alınmış birbirlerinden anlamlı fotoğraflardan oluşuyor.

Kitap, başlıca üç ana bölümden oluşuyor. Kâzım Koyuncu’nun çocukluk yılları. Hopa’da liseyi bitirinceye kadar geçen zaman dilimi. İkinci bölüm ise, İstanbul’da üniversite yılları. Bu dönemde hem Lazlığının farkına varıyor ve hem de toplumsal duyarlığının arttığı yıllar. Üçüncü bölüm ise, bir müzisyen olarak çeşitli müzik gruplarındaki Kâzım Koyuncu.

Aslında Kâzım Koyuncu’nun müzik hayatında iki önemli kilometre taşı var: “Ogni Kültür Dergisi” ve “Zuğaşi Berepe.” Kâzım Koyuncu’nun Mehmetali Barış Beşli yani Sarigina ile tanışması önemlidir. Kâzım Koyuncu, Sarigina ile tanışması sayesinde İstanbul’da Laz kimliğinin farkına varmış, bu kimliğini sahiplenmeye çalışmış, Lazcasını geliştirmeye ve Lazca şarkılar söylemeye başlamıştır. Lazca’ya yönelmiştir. Bir diğer konu ise, “Ogni Kültür Dergisi”nin Kâzım Koyuncu’nun bilinçlenmesine yaptığı katkıdır ve destektir. Gel gör ki; kitap bu konulara pek değinmiyor.

Kitaptaki alıntılarda Kâzım Koyuncu’yu tanıyanlar onu anlatıyor. Kardeşleri, Kâzım Koyuncu’yu anlatıyor. Sarigina, Kâzım Koyuncu’yu anlatıyor. Müzisyen arkadaşları, Kâzım Koyuncu’yu anlatıyor.

Kâzım Koyuncu, farklı kimliklerin kardeşleşmesi mücadelesine açıkça destek vermiştir. Verdiği Diyarbakır Newroz konseri bunun en büyük nişânesidir. Kürtçe şarkılar söylemiş, eşlik etmiştir. Gürcistan’a, Tiflise gitmiştir. Gürcüce, Megrelce şarkılar söylemiştir. Repertuarında Türkçe, Lazca, Megrelce, Gürcüce, Hemşince şarkılar vardı; seslendirdi. Yaşasaydı, mutlaka Çerkesçe, Abazaca, Çeçence de, Pontusça da şarkıları seslendirecekti. “Yaşasın Halkların Kardeşliği” gibi dişi bir sloganın arkasına saklananlardan değildi. Taşın altına elini koydu. PKK sempatizanı diye basında linç edilmek istendi. Ancak Kâzım Koyuncu, milim sapmadan doğru bildiği yolda yürüdü. Kâzım Koyuncu, Lazca’yı Türkiye’ye tanıtan adam da oldu. Lazcanın “Celeyrum, cideyrum,” olmadığını cümle alem’e göstedi.

Hopa, Kâzım Koyuncu’nun kentidir. Artvin valisi Kemal Cirit bile Kâzım Koyuncu’nun anıt mezarını ziyaret etmiş ve Fatiha okumuştur. İlginçtir, Kâzım Koyuncu’nun kentinde ortaöğretim kurumlarında, Çkhala hariç, Lazca anadil sınıfları açılamamıştır. Bu Hopalı aydınların ayıbıdır. Böyle bir seferberliği başlatmamışlardır. Ne var ki, bu konuya da kitapta dikkat çekilmemiş. Utulmamalıdır ki, “Kâzım Koyuncu, Lazca Yaşadıkça Yaşayacak Olan Bir Adamdır. “

Ümit ederim, Uğur Biryol kitabının diğer baskısında eleştirel katkılarımızı ciddiye alır. Uğur Biryol; Ahmet Hulusi Kırım, Ali İhsan Aksamaz gibi bu konuda söyleyecekleri olanlardan da bilgi almalıdır, internette tarama yapmalıdır. Bu eleştirel katkılarımız ve yapılacak diğer eleştirel katkılar, kuşkusuz Uğur Biryol’un bu çalışmasını önemsiz kılmıyor. Kendisini, “Kazimişi Oropa/ Kâzım’ın Sevdası” adlı çalışmasından dolayı bir kez daha tebrik ediyorum. (05 Temmuz 2015)

Ali İhsan Aksamaz

aksamaz@gmail.com