“K̆oçis kianaşi k̆arta şuronişa merhameti
va aqvaşi, Allahisti em k̆oçişa merhameti va aqven.”
(Goʒ̆otkvala: Andğaneri sumari çkimi ren
Sadik Mufit Bilge. Sadik Mufit Bilge ren ek̆onomist̆i, matarixe, st̆rat̆ejist̆i
do K̆afk̆asiaşi eksp̆ert̆i. Turkiyeşi ğirsoni magoşogore do mç̆arupeşi art-
arti ren emu. Gamiçkvineri ketabepe do ardido mak̆ale do tebliğepe kuğun Sadik
Mufit Bilges. Ma emu viçinop 2012 ʒ̆anaşen doni. İpti kok̆optit emindros. Aya
rt̆u Çerkesuli Çaliştayis. Aya ok̆oxtala iʒ̆opxineret̆u Derbent̆is
noğa K̆ocaelis, 25- 26 K̆undura 2012 ʒ̆anas. Ok̆oxtala iʒ̆opxineret̆u
(Ç.H.İ.) Çerkesuli Hak̆epeşi İnisiyat̆ifişk̆elen. Sadik Mufit Bilgeti, mati
coxineri vort̆it eya ok̆oxtalaşa. Sadik Mufit Bilge k̆ala ar
int̆erviu dop̆i ma. Çkin molapşinit biyografi do noçalişepe muşişen. Edo aya
noç̆are ren çkini int̆erviuşi. (Ali İhsan Aksamazi; 07 VIII 2019)
+
Ali İhsan Aksamazi: Sadik Mufit Begi,
ʒ̆oxle biyografi tkvanişen molapşinat! So do mundes yeçkindit? Namu nʒ̆opulapes
igurit? Namu nenape giçkinan? Dudi tkvanişen molamişinit, mu iqven!
Sadik Mufit Bilge: Aya int̆erviu şeni şukuri giʒ̆umert ma ipti. (1861) vit̆o ovro oşi do
sume neçi do ar ʒ̆anaşen doni noğa İst̆anbolis skideri Çerkesuli-K̆abardeyuli
ocağişi skiri vore ma. Ma yepçkindi (4) Mariaşina (1963) vit̆on çxoro oşi do
sume neçi do sum ʒ̆anas, noğa İst̆anbolis. Ma doviguri Lisansuri
gamantana- gurapa Gazi Universit̆et̆işi İİBF-şi Ek̆onomişi Burmes. Ma
voçodini mağali lisansi çkimi İst̆anbolişi Universit̆et̆işi
SBE-şi Maliyeşi Burmes. Jur dip̆lomati arkivis vardo, oxoris komiğun ma.
İnglisuri do Fransuli nenape komiçkin; aya nenapeten ç̆areli ketabepeti
domak̆itxen-oxomaʒ̆onen. Ma domak̆itxen Osmanuri noç̆arepeşi k̆arta
t̆ip̆i.
Ali İhsan Aksamazi: Ma miçkin, tkvan
gamiçkvineri ketabepe kogiğunan. “Xeç̆ep̆a Mangali Xe Muşis”, “Osmanlişi
Macaristani”, “Esnafi do Ticareti Osmanlişi İst̆anbolis”, “Sultani, Sipahi,
Oput̆arepe, Ek̆onomist̆epe”, “K̆afk̆asia Osmanlişi Oras”, “Osmanlişi Oxenʒale
do K̆afk̆asia” coxoni gamiçkvineri ketabepe kogiğunan. Ar majura noçalişe
tkvaniti ren “Teşrifati do Torenepe Osmanlişi Oxenʒales”. Aya ketabepe
tkvanişen ambaroni vore ma. Uk̆oroʒxuti ognaperi tebliğepe kogiğunan tkvan. Aya
tebliğepe tkvanişi namtinepeşenti ambari komiğun ma. Çkva gamiçkvineri ketabi
giğunani?
Sadik Mufit Bilge: Cenabi Allahik ma gza momçu na, “K̆afk̆asia Osmanlişi Oras” coxoni
ketabi çkimişi ağani edisyoni pxazirup ma “K̆afkasia do K̆afk̆asurepe Osmanlişi
Oras” coxoten. Aya ketabi gamiçkvinasunon jur cildoni (1000-1200) vit̆oşi-
vit̆oşi do jur oşi but̆k̆aşa. Aya ketabiten, K̆afk̆asiaşen ambaroni noçalişe
çkimi voçodinaminon ma. Emuşk̆ule astaxolo “Osmanişi Oxenʒale (18.) vit̆o
maovrani Oşʒ̆anuras” do “Osmanlişi Xaçka K̆lasik̆uri Oras” coxoni jur ketabiti
oç̆aru guris mek̆amilaps. Mtini giʒ̆vat; aʒ̆işakis aya jur noçalişe çkimi şeni,
dido ketabi, malzeme do çkinapa-rabisk̆a dop̆k̆orobi ma.
Ali İhsan Aksamazi: “Teşrifati do Torenepe
Osmanlişi Oxenʒales” coxoni noçalişe tkvanişen molamişinit, mu iqven!
Sadik Mufit Bilge “Teşrifati do Torenepe Osmanlişi Oxenʒales” coxoni ketabi çkimi ren
Tevkuri Abdurrahman Paşaşk̆elen nok̆orobe Osmanuri teşrifatişi k̆anonnameşi
t̆ransk̆ripsiyoni. Aya noçalişe muşi gamiçkvineri ren (17.) vit̆o
maşkvitani oşʒ̆anuras (1670-epes). Sarayişi nʒ̆opula Enderunis meçameri
Osmanlişi k̆ult̆urişi ʒoxle-xtimupeşi art-arti ren Tevkuri Abdurrahman Paşa.
Tevkuri Abdurrahman Paşaşi skidala do noçalişepeşi ambariti komepçi ma aya
ketabişi amaxtimoni noʒ̆iles. Ar mitxanis Osmanlişi p̆rot̆ok̆olişa toli aqvaşi,
aya noxvene ok̆itxuşi ren emu. Aya noçalişe dvaç̆ironi ren emk̆ata
k̆oçepe şeni; aya miçkit̆an.
Ali İhsan Aksamazi: K̆arta ketabi tkvani dido ğirsoni do pelaperi ren.
Aʒ̆iti “Xeç̆ep̆a Mangali Xe Muşis”, “Osmanlişi Macaristani”, “Esnafi do
Ticareti Osmanlişi İst̆anbolis”, “Sultani, Sipahi, Oput̆arepe, Ek̆onomist̆epe”
coxoni ketabepe tkvanişen bğarğalat! Osmanlişi xeʒala, xvala askeruli menceli
va rt̆u. Asia, Afrik̆a do Avrop̆aşi ticaretuli, k̆ult̆uruli, xaçkaşi menceliti
didopeten oktalapt̆u Osmanlişi xeʒalak. Aya ketabepe tkvaniti,
Osmanlişi mcveşi medeniyet̆uri ik̆limişi landeten yeçkindineri ren; eşo
komiçkin. Aya ketabepe tkvanişen molamişinit, mu iqven! “Xeç̆ep̆a
Mangali Xe Muşis” coxoni ketabi tkvanik mu ambarepe momçapan Osmanlişi xaçkaşi
skidalaşen?
Sadik Mufit Bilge: İrişen
ʒ̆oxle otkvaluşi vore ma; “Xeç̆ep̆a Mangali Xe Muşis” coxoni ketabi
çkimi; armʒika guroni, idialoni do umengaperi ren spero muşis; aʒ̆işakis majura
nenapetenti gamiçkvineri ar çkva noçalişe va ren. (1300-1800) vit̆o sum- vit̆o
ovro oşʒ̆anurepeşi Anat̆olia do Balk̆anepeşen Osmanlişi Macaristanişa,
K̆afk̆asiaşen Habeşistanişa, Cezayirişen K̆irimişa, mtelo Osmanlişi
coğrafyas, Osmanlişi oput̆arepeşk̆elen xmareli xaçkaşi alet̆epe do gexedu-
otiruşi vasitape k̆ala entepeşi suveri do muperoba,
entepeşi oxmarinu qonaşi xaçka, mabağoba do zeytinişi xaçka; aya xaçkapeşi suverepe
(giçkinan; Osmanlişi xaçka ʒ̆oxle- mxtimu rt̆u çxvari (dik̆a, keri), bak̆liyat,
qurženi do zeytinişi monoçaneşi speros oşʒ̆anurepeş morgvalis) aya alet̆i do
vasitapeşi ustape, oxvenuşi suverepe do malzemepe mutepeşi, pasepe
do entepeşi sva Osmanlişi huk̆uk̆is steri ambarepe meçaps aya noçalişe
çkinik. Ketabis gežis uk̆oroʒxu suretiti. (Krist̆eşen ʒ̆oxleni
(4000) otxo vit̆oşi ʒ̆anaşen (19.) vit̆o maçxorani oşʒ̆anuraşakis) Osmanlişi
oput̆arepeşk̆elen xmareli alet̆epe do vasitapeşi ora do svalepeşi (Xolosoni
Yulva do Xçemzoğaşi coğrafyaşi) magzalobaşen onç̆eloni do gok̆vironi ambarepe
gaqven aya ketabi ok̆itxuten.
Ali İhsan Aksamazi: “Osmanlişi Macaristani” coxoni ketabi tkvaniten,
Osmanli do Macaristanişi munasebet̆epeşi namu speroşen molamişinapt?
Sadik Mufit Bilge: Oşke oşʒ̆anuraşi irişen k̆ap̆et̆i
oxenʒalepeşen Macaristanişi Omapeşen ambarepe meçaps Osmanlişi Macaristani
coxoni ketabi çkimik. Macaristanişi Omape rt̆u didopeten Osmanlişi oktalaşi
doloxe (1526-1718) vit̆o xut oşi do eçi do anşi- vit̆o şkvit oşi do vit̆o ovro
ʒ̆anapeşi şkas. Edo Osmanlişi ekoni oktaluri sist̆emişenti molaşinaps ketabi
çkimik. Macarepeşi tarixuri muxuri do (1526) vit̆o xut oşi do eçi do
anşi ʒ̆anaşakis Osmanli-Macari munasebetepe, Osmanlişi Macaristanişi noğape,
oput̆epe, cixape, garnizonepe, ek̆onomi, ticareti,
gexedu-otirupeşi vasitapeşen ambaroni noʒ̆ilepeti gežin ketabis.
Ketabi çkimişi oçinapu şeni ar ambariti gamiçkvinu Macaristanişi ilimepeşi
Ak̆ademiaşi e-but̆k̆as (http://reciti.hu/2014/2383?fbclid=
IwAR0ix5e5nK0XfCdD6HnVnaT3HdE4r0Ja-lx1J77xZ9eh4S-4Ufv6bitjfcs )
Ali İhsan Aksamazi: “Esnafi do Ticareti
Osmanlişi İst̆anbolis” do “Sultani, Sipahi, Oput̆arepe, Ek̆onomist̆epe” coxoni
ketabepe tkvanişenti molamişinit, mu iqven! Mundes gamiçkvinu aya ketabepe
tkvani? Mu ambarepe meçapt aya noçalişepe tkvaniten?
Sadik Mufit Bilge: “Esnafi do Ticareti Osmanlişi İst̆anbolis”
coxoni ketabi çkimi ren İU-şi SBE-şi Maliyeşi Burmes meçameri mağali lisansişi
t̆ezi çkimişi monžineri do xampineri xali. Osmanlişi lamtinalaşi sinifuri
moʒ̆opxu, Osmanlişi Oxenʒaleşi omraluşi suverişen (Feodaluri, Asialuri
suverişen) k̆oment̆arepe do Osmanlişi xaçka steri ambarepe do muessesuri
noʒ̆ilepeti kuğun aya noçalişes. Marksist̆i va vore ma, mara “tarixuri
mat̆eryalizmişi” suveriten iç̆arinu aya noçalişe; eşo matkven ma. (1300-1600)
vit̆o sumi oşʒ̆anuraşen vit̆o anşi oşʒ̆anuraşa, “Osmanlişi xarcişi sist̆emi K̆lasik̆uri
Oras”, do aya xarcişi sist̆emi, Smit̆ianişi xarcişi sist̆emişi
p̆rensip̆eten oxandu ren aya ketabi çkimişi mtini tema.
Ma tebliğepe vognaperet̆i opapeşdoloxeni
simp̆ozyumepes: Aya tebliğepe çkimişi iptineri sumis eşo coxont̆u: “Bak̆k̆ali,
maboreğe- maçoreğe do berberobaşi esnafi Osmanlişi İst̆anbolis”. Çodinuri
tebliği çkimişi tema rt̆u “İst̆anboli do K̆afk̆asiaşi isk̆elepeşi şkas xveneri
ticareti, eya ticaretepeşi malepe, eya dulyapeşi turcarepe, k̆aravepe do
mzoğarepe”. Aya ketabi çkimis gežin eya otxo tebliği çkimi. Mara aya tebliğepe
monžineri renan; voxampi ma do eşo gamiçkvinu ketabi çkimi. Uşigneri varna
armʒika şigneri ambarepe vognapi ma aya ketabiten.
Ali İhsan Aksamazi: Andğaneri ndğas,
namtini mç̆arupek andğaneri
K̆afk̆asiaşen molaşinapan do ç̆arupan. Mara dido mç̆aruk
didopeten andğaneri p̆olit̆ik̆uri do ideolojiuri zmona do gagnapa mutepeşiten
ç̆arupan; entepeşi noçalişepe mtelo objekt̆uri va renan, mtelo pelaperiti va
renan. Amk̆ata mç̆arupek tarixisti andğaneri p̆olit̆ik̆uri do ideolojiuri
zmona do gagnapa mutepeşiten mendaʒ̆k̆edupan
do eşo ç̆arupan; emuşeniti amk̆ata mç̆arupeşi eya noçalişepeti objekt̆uri
do mtelo pelaperi va renan. Tkvan objekt̆uro gamiçkvineri jur ketabi kogiğunan
aya speros. Entepeşi arteri ren “K̆afk̆asia Osmanlişi oras”. Majura ketabi
tkvaniti ren “Osmanlişi Oxenʒale do K̆afk̆asia”. K̆afk̆asia Osmanlişi oras”
coxoni ketabi tkvaniten, K̆afk̆asiaşi namu muxurepeşen, namu xalk̆epeşen do
entepeşi namu munasebet̆epeşen molaşinapt? Mundes gamiçkvinu aya ketabi tkvani?
Sadik Mufit Bilge: “K̆afk̆asia Osmanlişi oras” coxoni ketabişi maartani gamaçkva kogamaxtu
(2012) jur vit̆oşi do vit̆o jur ʒ̆anas (XX + 689 but̆k̆a). Aya ketabişi
monžineri do xampineri majurani gamaçkvati kogamaxtu jur vit̆oşi do vit̆o xut
ʒ̆anas (XXV + 738 but̆k̆a ). Andğaneri ndğas, ketabişi aya jur gamaçkvaşenti ar
k̆op̆ia doskidu xes, diçodu. (1454-1829) vit̆o otxo oşi do jure neçi do vit̆o
otxo- vit̆o ovro oşi do eçi do çxoro ʒ̆anapeşi şkas (375) sum oşi do sume neçi
do vit̆o xut ʒ̆anapeş morgalis, K̆afk̆asiaşi p̆olit̆ik̆uri do askeruli
tarixi, Osmanli, Rusia do İranişi imp̆eriape k̆ala svalyaruli oxenʒalepeşi
K̆afk̆asiaşi dixape şeni ok̆ok̆idinupe, aya imp̆eriapeşi K̆afk̆asias vazifoni
generalepe, burok̆rat̆epe do askerepeşi skidalape do noçalişepe, emindroneri
Oçildre K̆afk̆asia do Omjore K̆afk̆asiaşi xalk̆epeşi mteli,
entepeşi ç̆vinepe, cenosidepe do entepeşi renobaşi
ok̆ok̆idinupeşen mç̆ipaşaşi ambarepe vognapi ma aya ketabiten. P̆olit̆ik̆uri do
askeruli tarixiş gale; mtel K̆afk̆asuri xalk̆epeşi k̆arta dğaneri skidala,
oput̆epe, noğape, cixape do garnizonepe, xaçka, zanaati, ticareti, kyoleşi
ticareti, zoğaşi dulyape, xalk̆epeşi İslamizasyonişenti k̆ut̆alişa ambarape
komepçi ma; aya ambarepe mskvaşa molişinen, eşo domaʒ̆onen ma. Aya ketabişi
ağani edisyoni şeni, xolo tişen k̆udelişa şurdoguriten vixandep ma. “Kafk̆asia
do K̆afk̆asurepe Osmanlişi Oras” coxoten gamaxtasunon aya ketabi
çkimi (2020) jur vit̆oşi do eçi ʒ̆anaşi geçk̆alas. “K̆afk̆asia
Osmanlişi Oras” coxoni ketabi çkimişi goʒ̆onoçalişe, odude, çkinapa do rabisk̆a
ok̆orobu do ok̆itxuşi p̆rosesi kogeoç̆k̆u (1989) vit̆on çxoro oşi do
otxo neçi do vit̆on çxoro ʒ̆anas. Edo aya p̆rosesis voret çkin. Aya ketabişi
çodina edisyoni gamaxtaşi, aya speroşen xe mozduşa toli komiğun ma ağanmordale
çkinerk̆oçepe do magoşogore eksp̆ert̆epeşi oxandu
şeni. Entepeşi noçalişepe, çkimepeşen do gamiçkvineri majurapeşen
çkva k̆ai iqvasunonan; ma eşo vicer tişen k̆udelişa. Entepeşa imendi komiğun do
aʒ̆işen entepes iris gecginoba vuʒ̆umer ma.
Ali İhsan Aksamazi: “Osmanlişi Oxenʒale do
K̆afk̆asia” coxoni ar çkva ketabi çkva kogiğunan. Mundes gamiçkvinu
aya ketabi tkvani? Edo K̆afk̆asiaşi namu speropeşen molaşinapt aya ketabi
tkvaniten?
Sadik
Mufit Bilge: “Osmanlişi Oxenʒale do K̆afk̆asia” coxoni ketabi
kogamaxtu 2005 ʒ̆anas (295 but̆k̆a) do aʒ̆i ar k̆op̆ia muşiti xes va doskidu,
diçodu. Aya ketabi ren “Osmanlişi Oxenʒale do K̆afk̆asia” coxoni ketabişi
iptineri versiyoni; eşo matkvenan çkin.
Ali İhsan Aksamazi: Sadik Mufit Begi! Ma miçkin, tkvanti Rusyaşi
İmp̆eriaşi emindroneri ʒari k̆elen K̆afk̆asiaşen uçvaten get̆k̆oçineri
ocağepeşi diʒxirişen ret. Nak̆otxani tasişen ret tkvan? Mundes do namu
gzalepeten mohaciri gamaxterenan tkvanepe?
Sadik Mufit Bilge: İmam Şamilik emindroneri ʒarişi askerişa diteslimu
şk̆ule (1859 ʒ̆anas), İmam Şamilişi K̆abardeyuri naipeşen Çagadu Abdulkadir
Efendi, K̆abardeyuli do Osuri ʒ̆oxle-mxtimupe dinişk̆oçepe k̆ala Osmanlişi
dixapeşa içvineren 1861 ʒ̆anas. Abdulkadir Efendi xolo mek̆axteren K̆afk̆asiaşa
1877-1878 ʒ̆anas. Emeristi doğureren. Biç̆i muşi Mehmedi doskidun emindroneri
nananoğa İst̆anbolis. Muşi biç̆i Hafiz Xasan Efendi Medreseşi gamantana- gurapa
şk̆ule, ixanderen Şeyhulislami Esad Efendi K̆utupxanaşi Xafizi Kutubo do
Ayasofyaşi Evkafişi Kayyimbaşo. Biç̆i muşi Mehmed Sadik Begi igureren
Enderuni Humayunis (1890-1951 ʒ̆anapeşi şkas). Enderuni kaizdinuşi
1909 ʒ̆anas; 1916 ʒ̆anas Sofracibaşı, 1916 ʒ̆anas 2. Makilere do 1918 ʒ̆anas
Kilercibaşi (ser kilari-i Hazret-i Şehriyari) iqven. 1924 ʒ̆anaşakis Osmanlişi
Sarayişi çodina kilercibaşi ren. Mehmed Sadik Begişi nana Huriye
Xanumi ren Abazapeşi ʒ̆oxle-mxtimupeşen mapaskiri Marşan Xasan Begişi skiri
Mahmud Begişi k̆ulani. Mahmud Begi t̆eren Suvarişi k̆olaga. Emindros P̆levne
iʒ̆opxineren noğa 1877 ʒ̆anas. Mehmed Sadik Begişi maartani çili P̆iraye K̆alfa
(ğureren 1912 ʒ̆anas), rt̆eren Sultan Maxurani Mehmed Reşadişi
doxmeli dayres vazifoni Abxazi Sarayoni. Entepeşi berepeşen Mehmed
Saim Nahit Bilge (1911-1976) ren çkimi baba. P̆ap̆u çkimişi majura çilişen
cumadi çkimi Tevhid Bilge (1919-1987) do dadi çkimi Meclube Necla Bilge
(1926-1996) yeçkinderenan. Nana çkimişi nana Şerife Ozusadiçişi baba
(1905-1958) Ahmed Begi ren didi surğunis Sinop-Gerzeşa moxtimeri ar Şapsiği
ocağişi skiri (ocağişi uk̆açxeni gvari ren P̆ek̆eri); K̆afk̆asia k̆ala zoğaşi
ticaretiş k̆aravişi mance do k̆ap̆it̆ani.
Ali İhsan Aksamazi: Ma xolo gk̆ixat: Ağani
ketabiş p̆rojepe giğunani? Pukironi ambarepe giğunani? P̆rojepe tkvanişenti
molamişinit, mu iqven!
Sadik Mufit Bilge: Jile mskvaşa ptkveret̆i ma,
“Osmanlişi Oxenʒale 18. Oşʒ̆anuras” do “Osmanlişi Xaçka K̆lasik̆uri Oras”
coxoni jur ketabiş p̆roje komiğun ma. Mundes içoden, eyati Allahis uçkin.
Ali İhsan Aksamazi: Sadik Mufit
Begi; ma razist̆i va vore. Razist̆i oqopimuşi xaliti va miğun, babaşen Lazi
vore do nanaşen Çerkesuli diʒxiriti komiğun do emuşeni. Ma aya dobadonaşi skiri
vore do aya zmona do gagnapaten ptkumer. Çkin k̆ai dobadonarepe voret.
Oxenʒales xarci mepçapt. Oxanʒalek askerobaşa çkin kemzdes.
Çanakkaleşi Limasti, Maartani didi Limaşi k̆arta Cepesti, Dudmoşletinobaşi
Limasti; K̆oreşi Limasti, K̆ip̆risişi Limasti çkinti diʒxiri mepçit.
Şurdoguriten vixandit oşkaruli dobadona çkinişi artianoba do xelak̆aoba şeni.
TRT̆- Çerkesi, TRT̆- Lazi va ren, mara TRT̆-Kyurduli koren do ç̆andinaps
7/24-s. Tkvan mu isimadept aya xali şeni?
Sadik Mufit Bilge: Mati razist̆i va vore. Razist̆oba do et̆nik̆uro majurape
çkimden omendranu va momʒ̆ondun. Baba çkimişi cinci ren Çerkesuli- K̆abardeyuli
do baba çkimişi nana do baba çkimişi dinana muşi ren Abxazi. Nana çkimişi nana
ren Turki. Dinana çkimi ren Çerkesi. Ma şurdoguriten vixandi aya dobadona şeni
ğuraşmedginobaşi doloxe, skidala çkimişi vit̆on çxoro ʒ̆anaş morgvalis.
Turkiyes skideri do aya dobadonaşi perepe k̆arti xalk̆i; nena do k̆ult̆uri muşi
oguruşi ren; aya ren entepeşi hak̆i ma eşo visimadep. Turkiyes skideri
K̆afk̆asiaşen cinconi xalk̆epes (Çerkesi, Abxazi, Çeçeni, Osi, Dağistanuri
Xalk̆epe, Gurci, Lazi) do Ermenepes aqvan entepeşi nenaten radio-
t̆elevizyonepeşi k̆analepe; ma eşo visimadep. T̆ek̆nik̆uro TRT̆ varna
Turk-Telek’omis omxvacu ok̆vanduti iqven. K̆ult̆uruli, şenluğişi, muzik̆uri,
rabisk̆uri filimepe, ok̆otkvala steri p̆rogramepe ixvenen k̆arta
xalk̆işk̆elen. Radiopes k̆arta nenaten ç̆andinape axvenenan 7/24-s. Edo T̆V-şi
ç̆andinapeti andğaneri rek̆abet̆uri do maliyet̆uri gagnabaten, gonepti
“K̆afk̆as T̆V” coxoten oşkaruli ç̆andina ixvenen 7/24-s.
Ali İhsan Aksamazi: Ma miçkin, tkvanti
çkimi steri skindinamaqorope ret. K̆at̆uti kogiqonunan tkvan; eşo miçkin
ma. Namtini k̆oçepek skindinapes zarari meçapan. Amk̆ata
zulumepe oğindu şeni, muepe oxvenuşi voret çkin,
Sadik Mufit Bilge: ʒxeni, coğori, k̆at̆u do k̆vinci iptinero, skindinape do buncinas dido
p̆qorop ma. Ma k̆at̆u va miqonunun. 13 ʒ̆anaş morgvalis, “Bibo” coxoni ar
sultaniş p̆ap̆ağani komiqonut̆u. Bibo domiğuru 3 Guma 2018-s. Emu gomaşinaşi,
xoloti gemzuli viqver ma; guris mgarini momixteps. Oşkeyulvaşi irişen meç̆ireli
dulya ren oxorca, bere, skindina do nca oqopimu. Buncina do muşi gurp̆icis
skideri mteli şuronepeşa mance gamaxtimuşi voret çkin. Mtini giʒ̆vat; ar k̆oço
cera miğunan na, Mumini oqopimuti aya ren çkini oxvenoni. Ar skidinaşi mance
viqvatşi, ʒ̆oxleşen miçkit̆an: entepesti axarmelenan, entepesti p̆at̆inoba do
zararoni dulyape axvenenan, mis açkinen, gonepti entepes mutu
dvaç̆irnan do p̆roblemepe aqvenen; entepeş nena va uğunan, ayati nosis miğut̆an
mç̆ipaşaşi. Amk̆ata mutupes noxondinuşi menceli va miğunan na, oxoris skindina
eç̆opinuşi va voret çkin. Kiana xvala k̆oçepeşi vardo, aya çkar va
gomoç̆k̆ondan. Xolo aya notkvameti va gamoç̆k̆ondan: Hz. Muhammedik eşo tkumer:
“K̆oçis kianaşi k̆arta şuronişa merhameti va aqvaşi, Allahisti em
k̆oçişa merhameti va aqven.”.
Ali İhsan Aksamazi: Sadik Mufit Begi, ma dido şukuri
giʒ̆umert. K̆itxalepes mskvaşa do mç̆ipaşaşi nena gemiktirit. Ma ok̆itxuşi çkva
mutu va minon guris. Tkvan otkvaluşi çkva mutu giğunan na, eti miʒ̆vit, mu
iqven!
Sadik Mufit Bilge: Hemi aya ok̆otkvala do hemiti Lazepe şeni ğirsoni noçalişepe
tkvani şeni, ma şukuri giʒ̆umert. Cumaloni qoropa do
hurmet̆i megimçinapt.
