“Svalonuri
kartandğaluri skidalaşi çkinapas becitoba mepçap!”
(Goʒ̆otkvala: Andğaneri musafiri çkimi ren Ozlem Şendenizi. Ozlem Şendenizi
ren çkinaperi Gamantaneri do ak̆ademisyeni. Edo çkimi şurimşinepeşenti arteri.
Ar- jur ndğa ren, ağani ketabi muşi kogamaxtu “Gamaçkvale
İletişimişen”: “Mi Ren Am Lazepe? – Lazuri Minoba do Lazuri Nena Virt̆ualuri
Kianas”. Çkin ar int̆erviu dop̆it; biyografi muşi, gamiçkvineri çodinuri ketabi
muşi do gamiçkvineri majura noçalişepe muşişen molapşinit, bğarğalit. Aya ren
int̆erviu çkinişi t̆ekst̆i. Ali İhsan Aksamazi).
+
Ali İhsan Aksamazi: Tkvanti ginonan na,
ʒ̆oxle biyografi tkvanişen bğarğalat do eşo gevoç̆k̆at, iqveni?! So do mundes
dibadit? Namu nʒ̆opulapes igurit? Mu mesleği giğunan? Kimoceri reti? Berepe
giqonunani? Aʒ̆i so içalişept? Namu nenape giçkinan? Dudi tkvanişen
molamişinit, mu iqven!
Ozlem Şendenizi: İpti hemi aya
int̆ervu şeni hemiti noçalişepe tkvani şeni ma şukuri giʒ̆umert; Lazurişen
ambaroni noçalişe tkvanik dido memişvelu goşogorape çkimis do emuşeni. 1986
ʒ̆anas dovibadi. Universit̆et̆işi gamantana- gurapaşakis noğa Rizini- Viʒ̆es
pskidut̆i ma. Dokt̆oraşi gamantana- gurapaşi oras İğdirişi Universit̆et̆is
mamgurapale vort̆i; Moʒ̆qvaşi Ak̆ademisyenepeşi “Aya
kabaet̆is mxuci va mepçaten” coxoni metnis imza komepçi. Emindroneri
p̆olit̆ik̆uri ik̆limi do yeçkinderi oğodapeten, dobadona çkini iktalinet̆u
ekst̆remist̆uli xaliten ar oraş morgvalis. Ginže nenaşi mk̆ule; mati dulyaşen,
mesleğişen do skidalaşen gemt̆k̆oçes. Mati emedeni oxorişa mendapti, Viʒ̆eşa
govikti; ocaği çkimi ek skidut̆u do emuşeni. Emindros dokt̆ora-tezi p̆ç̆arupt̆i
ma. Edo tezi çkimis aqu eya oğodapaşi tesiri. Mara aya tezi oçodinu şeni
mot̆ivasyoni domaç̆irt̆u. K̆oçinoburi munasebet̆epeten, cumaluri- manebruli
ok̆omxvacuten, gelaç̆k̆odu çkiniten arşvacis mot̆ivasyoni maqu. Tezi çkimi rt̆u
çkineburi k̆ult̆urişen ambaroni do asti mati çkineburi at̆mosferis pskidut̆i;
ayati ajant̆aji rt̆u çkimi şeni. Hemi eya mot̆ivasyoni do hemi aya avant̆ajiten
birdem menceli maqu do maçodinu tezi çkimi. Xalbuki ma ar- jur fara
mevaşkveret̆i tezişi noçalişepe. Tezi çkimişi xçetomoni rt̆u qoropeli Elif Ekin
Akşit Vurali. Hemi qoropoli Elif Ekin Akşit Vurali do hemiti manebra çkimi
Gulben Salmanişi omxvacu do noçkinuten, ma mendapti teziş ketabişi edit̆ori do
Xoca çkimi Tanil Boraşa do emus komepçi noçalişe çkimi. Aşoten ora kogolaxtu do
komoptit andğaneri ndğalepeşa. Tezi çkimi konoktu ketabişa do kogamaxtu
“Gamaçkvale İletişimişen”. Açkva miletis ak̆itxen ketabi çkimi.
Ma Lazuri Nena oxomaʒ̆onen, mara va mağarğalen. Asti iptineri
sosyalizasyonişi orapes, ma Lazuri Nenaşi coğrafyas dovirdi. Ocağişi
didilepek udodginu Lazuri ğarğalapt̆es. Mati entepeşi avlis dovirdi, mara
“Lazuri oxomaʒ̆onen mara va mağarğalen”; aya xalikti gza moʒ̆iru tezişi speros.
Aya xaliti, beciti fakt̆orepeşen arteri rt̆u tezi çkimişi speros. Amuş gale
Turkuli do İnglisuri Nenape komiçkin.
Ali İhsan Aksamazi: Aʒ̆i çodinuri ketabi
tkvanişen molamişinit, mu iqven! Mu iqven, “Mi Ren Am Lazepe? – Lazuri Minoba
do Lazuri Virt̆ualuri Kianas” coxoni ketabi tkvanişen
molamişinit! Mu simadaten yeçkindu aya ketabi?
Ozlem Şendenizi: Lazuri Nena k̆ala mu
munasebet̆i komiğun na, eya ç̆it̆a- ç̆it̆a giʒ̆vit ma. Aya dido mcveşi nena
p̆anda skidala çkimişi doloxe rt̆u. Edo aya nena ğurun dğaşen dğaşa; aya
k̆aixeşa ižiren.
Andğaneri ndğalepes Lazuri Nena ren ğuraşmedginobas; ayati komiçkinan.
Lazuri Nenaşi moxtanoraşen sp̆ek̆ulasyonuri mutu otkvaluşa toli va miğun. Mara
ma vore magoşogore sosyalur-çkinobapeşi speros; simadepe omraluşi gzas vore.
Dokt̆ora-tezi çkimiten, çkimi skidalaşati tesironi p̆roblemepeşen molaşinu
mint̆u. Feminist̆uri simadaşi ek̆olişen vore. Edo Feminist̆uri simadaşi ek̆olik
p̆anda mçaps. Feminist̆uri simadak, “svalonuri skidalaşi do k̆artandğaluri
skidalaşi ambarepe beciti renan ilmuri çkinapa omralus!” yado çkin gza
moʒ̆irapan. Edo mati eşo dop̆i do svalonuri k̆artandğaluri skidalaşi
ambarepeten ilmuri çkinapaşi omraluşi gzas gebdgiti aya ak̆ademiuri tezi
çkimiten.
Andğaneri ndğas int̆ernet̆işi meşveluten, ağani kiana yeçkindu. Virt̆ualuri
kiana yeçkindu. Aya virt̆ualuri kianak k̆oçişi muamele- p̆erformanpeşa tesiri
oğodu. Aya xalik Lazuri oxmaruşa do Lazuri Minobaşati tesiri oğodu. “Mi Ren Am
Lazepe? – Lazuri Minoba do Lazuri Virt̆ualuri Kianas” coxoni ketabi çkimiten amk̆ata oğodapaşen
mç̆ipaşa ambarepe mekçapt.
Ağani muameleşi yeçkindus unon ora, sva do k̆oçi. Mcveşi orapes eşo rt̆u
mara, açkva svas kuğun ağani ar çkva xaliti: Mtini sva k̆ala virt̆ualuri svati
koren. Açkva ar mtini kiana do muşi k̆alati virt̆ualuri kiana komiğunan
k̆artandğaluri skidalas. Aya jur kiana ren p̆areleli artimajuraşa.
Aya ağani vasitak p̆erformansepes gza moʒ̆irapan. Aya p̆erformansepeşen
yeçkinderi minoba, aidiyet̆i, ç̆k̆ua steri unsurepeti ik̆iden aya ağani virt̆ualuri
kianas. Açkva amk̆ata majura kianati maqves. Lazobaşi etnik̆uri ok̆iduşa,
dobadonamşinobaşa, goşinuşa, goç̆k̆onduşa do xolo goşinuşa, Lazurişi nenaluri
renobaşa tesiri oğodu aya virt̆ualuri kianak. Edo yeçkinderi aya
t̆ransformasyoni, ak̆ademiuri ar toliten goşogoruşi gzas gebdgitişi, guri
mipatkalu, mati emk̆ata p̆rosesişi doloxe vort̆i do emuşeni.
ʒ̆oxleşen xveneri Lazuri k̆ult̆uruli noçalişepeşi obje vort̆i ma, mara
Lazepeşen ambaroni aya goşogora çkimiten mati subje doviqvi. Magoşogora do goşogorinuşi
aya xolosoni munasebet̆ik, Lazuri Nena do Lazuri Nenaşi sosyalur-medyaten
seruvenişi goşogorus memişvelu. Sivilur- lamtinalaşi toliten goşogorinus
memişvelu aya mubasebetik. Edo aşoten amk̆ata fursat̆i maqu. Asti
amk̆ata noçalişeşa meraği komiğut̆u, emuşeniti epto k̆imet̆oni ar noçalişe
yeçkindu; aşo matkven ma.
Ali İhsan Aksamazi: Komiçkin;
gamiçkvineri çkva ketabepeti kogiğunan; entepeşi coxope do dolorenapeşenti
armʒika molamişinit, mu iqven!
Ozlem Şendenizi: Lamtinaluri
oxonk̆anepe, ek̆oloji, oxorcalepeşi p̆roblemepe, lamtinaluri
cinsiyet̆i, ç̆k̆ua, sva ren çkimi noçalipeşi sperope. Aya
speropeşa toli komiğun ma. Majura k̆ele Aya sperope direk̆t̆o
irtibat̆oni ren çkimi skidalaşa. Andğaneri lamtinaluri ik̆limi oxoʒ̆onu şeni,
svalonuri skidalaşi çkinapas becitoba mepçap do eşotenti ak̆ademiuri noçalişepe
vikip; amk̆ata gzas gebdgiti. Didopeten noğa Viʒ̆es do xolo didopetenti
oxorcalepeşi p̆roblemepeşen ambaroni noçalişepe komiğun; aşo matkven. Mağali
lisansişi tezi çkimi rt̆u “Lamtinaluri Oxonk̆anepeşi Rep̆ert̆uarişi
T̆ransformasyoni: Viʒ̆e- HES-işi Muxalefetişi Orneği”. Aya noçalişe çkimi
mak̆ale- mak̆ale gamiçkvinu ketabi do jurnalepes. Edo aşoten mak̆itxales do
magoşogorapes ambari aqves aya noçalişe çkimişen.
Edo xolo çkvadoçkva noçalişepe çkimiten, muxuri çkinişi ek̆olojiuri
t̆ransformasyoni do ziraatişa zararonepeşen molapşini, mara muxurişi k̆oçepeşi
tolişen. Eya noçalişepe çkimişen arteri ren diʒxirimşumu parpalepeşen ambaroni.
Eya noçalişe çkimi gamiçkvinu “jurnali Kebikeçis”. Eya noçalişe çkimişi coxo
dido momʒ̆ondun; emuşeniti coxo muşi astaxolo giʒ̆vat: “Adeturi
Ziraatişi Ç̆erelimʒ̆k̆upi do diʒxirimşumu Parpalepeşi Tanora”.
Uçamzoğa, oxorca do ç̆k̆uaşi ok̆ogzaşakis doxmeli nç̆ela yemiçkindu
andğaneri skidala çkimis. Aya speropeşen ambaroni noçalişepe
çkimiten, jur ketabişi emektari doviqvi ma. Aya ketabeşen arteri ren: “K̆alati
Mok̆ideri P̆afraşen Xopaşa Oxorcalobaşi Xalepe”; Emek̆ Yildirimi
k̆ala dop̆k̆orobit speroşi noçalişepe. Aya ketabi kogamaxtu “Gamaçkvale
Phoenixişen”, 2018 ʒ̆anas. Majura ketabi çkini kogamaxtu “ Doloxe çkinis
Lamtinaluri Cinsiyet̆uri Goşogorapeşi Derneğişi Gamaçkvaleşen”: “Va
dolomiskidan: Oput̆e, Noğa do Entepeş Meleni Lamtinaluri Cinsiyet̆i”. 2019
ʒ̆anaşi Maisi rt̆u, ar p̆aneli dop̆it noğa Viʒ̆es. Aya p̆aneli ambaroni rt̆u
“lamtinaluri cinsiyet̆işi gonç̆k̆irelobaşen. Aya p̆anelişi tebliğepe do atelyeş
noçalişepeşen yeçkinderi ren aya ketabi. Mtini giʒ̆vat; oç̆aruşa
toli miğut̆uşi, maç̆aruşi, didopeten Uçamzoğaşi muxurişi, mara doxmelo Viʒ̆eşi
k̆artandğaluri skidalaşi xalepe, sosyalur-çkinobapeşi disip̆liniten doloç̆aru
do aşotenti ç̆k̆ua çkini ok̆ap̆et̆anuşi gzalepe dobgori ma. Emuşeniti aya dulya
dop̆i; eşo matkven.
Ali İhsan Aksamazi: Ağani ketabiş p̆roje
giğunani? Pukironi ambarepe giğunani çkinda?
Ozlem Şendenizi: Çkimi noçalişepe pukironi žiropt na, ma xeleberi doviqver;
aya giçkit̆an. Xalk̆işen ambarepe dop̆k̆oroberet̆i buncinaluri
speros. Edo buncinaluri speroşen nok̆orobetenti mak̆alepe p̆ç̆araminon ma. Aya
nok̆orobepe çkimi ren sum speroşen. Arteri ren “Çernobili do çayi”. Majura ren
“Uçamzoğaşi do muşi tesiri muxuri çkinişa”. Masumaniti ren “ Uçamzoğaşi muxuris
anderi do oxorcalepeşi dixapeşen hak̆epe”. Egere aya int̆erviuşi
mak̆itxalepes aya sum speroşen ambarepe uğunan na; arkivepe uğunan na,
gonoşinepe uğunan na, mu iqven, ambari momçan. Mak̆itxalepek memişvelanşi, dido
xeleberi viqver ma.
Ali İhsan Aksamazi: Dido şukuri
giʒ̆umert. Çkva k̆itxala va miğun. Tkvan otkvaluşi çkva nena giğunan na, eti
miʒ̆vit, mu iqven! P̆anda ixelit!
Ozlem Şendenizi: Aya nç̆ela do
noçalişe tkvani şeni ma şukuri giʒ̆umert. Lazuris tito- tito zit̆apeşi maanaten
becitoba meçamu vardo, Lazuris gont̆aleri maanaten becitoba meçamu ren
k̆imet̆oni; ma eşo vizmon. K̆ap̆ineri pskidurt andğaneri ndğalepes, emuşeniti
zmona do gagnapa gomindines. Tişa muepe komomixtepan k̆artandğaluri skidas, aya
dulyape oxoʒ̆onu şeniti ora va miğunan çkin. Edo dobağine ora va miğut̆anşi,
muç̆o do so bžiraten ilmuri mtini çkinapa! Mara ucoxoni k̆oçepeşi
k̆artandğaluri skidalaşen doloç̆areli ambarepes dido maana uğunan; amk̆ata
ambarepe, mendraşen gza meguruşen beciti ren. Aya k̆aixeşa miçkit̆an. Ucoxoni
k̆oçepeşi k̆artandğaluri skidalaşen ambarepe çkva beciti ren do emuşeni; ma eşo
vizmon. Mik ketabi çkimi k̆imet̆iten ik̆itxups, emus keyfoni do meçamure
ok̆itxuşi tecrube aqvas.
aksamaz@gmail.com
https://shangulishialiihsanaksamaz.blogspot.com/2020/02/ozlem-sendeniz-konusuyor.html
