ali ihsan aksamaz: “Çocuklara ninnilerimizi duyurmak İstiyorum!”

“Çocuklara ninnilerimizi duyurmak İstiyorum!”

(Ön açıklama: Bugünkü misafirim Mircan Kaya. Mircan Kaya ünlü müzik insanlarımızdan. Hepiniz kendisini tanıyorsunuz; yayınlanmış müzik albümleri ve bir de kitabı var kendisinin. Dünyanın birçok yerinde de konserler veriyor; Türkiye’nin kültür elçisi. Biyografisi, müzik albümleri, kitabı ve konserlerinden konuştuk. Bu metin, söyleşimize ait. Ali İhsan Aksamaz. 26 IX 2019)

Ali İhsan Aksamaz: Mircan Hanım, biyografinizle başlayalım! Nerede doğdunuz? Hangi okullarda okudunuz? Nerelisiniz? Şimdi nerede yaşıyorsunuz? Hangi dilleri biliyorsunuz?

Mircan Kaya: Merhaba. Artvin'de doğdum. Dokuz yaşıma kadar hafta içi Artvin şehir merkezindeki evimizle, hafta sonları Artvin'in Borçka kasabasının bir dağ köyü olan Cxala (yeni adı Fındıklı) köyünde geçen doğayla sarmaş dolaş bir çocukluk geçirdim.

Daha sonra, daha çok ailenin tüm çocuklarının eğitimi amacı ile kış aylarını İstanbul, yaz aylarını ise Artvin'de geçirmek biçimine evrilen yaşam biçimimiz babamın öldüğü on yedi yaşıma dek sürdü.

Nişantaşı Kız Lisesi'ni bitirdikten sonra Yıldız Teknik Üniversite'sinde İnşaat Mühendisliği okudum. Boğaziçi Üniversitesi'nde Deprem Mühendisliği üzerine master çalışması yürüttüm. İlerleyen yıllarda, iki çocuk annesi iken Avrupa Komisyonu bursu ile İtalya'da Padova Üniversitesi, İspanya'da Katalonya Teknik Üniversitesi'nde rotasyonlu olarak Tarihi Eserlerin Yapısal Analizleri üzerine ileri master çalışması yürüttüm. Halen ileri deprem teknolojileri üzerinde lider bir İtalyan firmanın Türkiye temsilcisi olarak aktif bir şekilde, yapıların depreme karşı korunması alanında çalışıyorum.

Ali İhsan Aksamaz: Siz, Türkçe şarkılar da, Lazca şarkılar da söylüyorsunuz. Türkiye’de de, Gürcistan’da da herkes sizi tanıyor. Dünyanın diğer ülkelerinden insanlar da sizi tanıyor. Modern formla otantik şarkıları söylüyorsunuz. Şarkı söylemeye ne zaman başladınız? Lazca söylemeye ne zaman başladınız?

Mircan Kaya: Yaşam yolculuğuma her daim müzik, doğuştan getirdiğim bir özellik olarak eşlik etti. Bebeklik yıllarımdan beri şarkı söylüyorum. Müzik hayatımın ayrılmaz bir parçasıdır. Yaşamış olduğum ortamın çok dilli, çok kültürlü olması yaptığım müzik üzerinde çok etkili olmuştur. Elbette, insanın yarattığı şeyler üzerinde içine doğduğu ortam, coğrafi, kültürel sosyal yapı, atalardan devralınan genetik yapı yansıyor.

Ali İhsan Aksamaz: Yayınlanmış çok değerli müzik albümleriniz var. Bize, bu müzik albümlerinizden bahsedin, lütfen! Müzik albümlerinizin adlarından ve içeriklerin de bahsedin lütfen! Bu müzik albümleriniz ne zaman piyasaya çıktı? Repertuarınızda kaç adet Lazca şarkı var? Türkçe ve Lazcadan başka hangi dillerdeki şarkılar var repertuarınızda?

Mircan Kaya: Müzik albümü olarak çalışmalarımın yayınlanması Anadolu ninnilerini yorumladığım “Bizim Ninniler” albümüyle başladı. Bebekler için yapılan bu çalışmayı bu kez Anadolu, Bosna, Gürcistan'dan eserlerin geleneksel eserleri yorumladığım “Kül” albümü izledi. İkinci albümü yayınladıktan sonra kendi müzik yapım şirketimi kurdum. Bunun amacı, müzik yaratırken ticari kaygılardan bağımsız hareket edebilmekti. O gün bugündür albüm yayınlamaya devam ediyorum. Üçüncü albümüm “Sala” tamamen kendi bestelerimden oluşan bir albümdür. Bu albümde yurt içinden ve yurt dışında usta müzisyenleri buluşturdum ve anadilim olan Lazca'yı ilk kez daha önce yapılmamış bir şekilde evrensel bir müzikal bakış açısıyla yorumladım. Bu albüm yurt dışından ve içinden çok övgü aldı. Her ne kadar “Cazla Ülke Kuran Laz” başlığıyla bir gazete skandal yaratmaya çalıştıysa da, sanıyorum, yurt dışından bu kadar övgü alan ve müziğe odaklı bir sanatçıyı ve çalışmalarını kösteklemenin yanlış olacağı kanaatiyle meselenin üzerinde kötü bir niyetle gidilmedi. Bu albümde iki adet Lazca parça bulunuyor.

“Sala” albümün ardından yoğun olarak psikanaliz kitapları ve Rumi okuduğum bir dönemde “Numinosum” albümünü yayınladım. Bu albümü, İngiltere'nin Bristol şehrinde kaydettim. Değerli akordeon ustamız Muammer Ketencoğlu da albümde yer alan müzisyenlerden. Bu albüm de tamamen benim bestelerime yer veriyor.

“Numinosum” albümünde sonra tamamen Lazca eserlerden oluşan “OUTIM-Once Upon a Time in Mingrelia” (Bir Zamanlar Megrelya’da) albümümü yayınladım. Yayın tarihi 2008'dir.yaklaşık üç yıla yayılan, Gürcistan dahil olmak üzere Doğu Karadeniz bölgesine yaptığımı defalarca seyahat boyunca kaleme aldığım kısa öyküleri de kapsayan, Lazca, Türkçe, İngilizce olarak basılmış külliyatlı bir kitapçık da albümün içinde yer alıyor. Bu albümü de tamamen İngiltere'nin Bristol kentinde Limbo grubu ile kaydettim. Albüm çalışmasını yürütürken bir taraftan da doğduğum köy olan Borçka'nın Cxala'da (ben her zaman Cxala derim) bir ahşap ev yaptırmak üzere girişimleri başlattım ve hâlâ atalarımdan kalan topraklarımıza düzenli olarak imkânlarım ölçüsünde yatırım yapmaya devam ediyorum. Yatırım elbette yalnızca parasal olarak algılanmamalıdır. Çocuklarıma kültürel mirası, doğayla ilişkimizi aktarabilmek için onları oraya götürmek de bir yatırımdır. Şu an İtalya'da Milano Üniversitesi'nde master yapan kızım Setenay ile yaz tatilimizi Köydeki evimizde ve Batum'da geçirdik. Oğlum Kanada'da doktora yaptığı için bu yıl bize katılamadı ancak kısmetse seneye.

Takip eden albümlerim, “Elixir”, “Minor”, “Nanni”, “Insula”, “Kırmızı Gü”l, “Hush” ve “Tatlı Dilli / Sweet Talker”. “Elixir” albümünde en iyi film müziği ödülü almış olduğum “Kar Beyaz” filminin müzikleri de var. Gülten Akın şiirleri üzerine yaptığım bu albüm Türk Müziği motiflerini flamenko müzik ve caz ile harmanlıyor.

“Minor “albümü ülkemizde yaşayan azınlık halklarının geleneksel ezgilerini yorumladığım bir albüm olup albümde yer alan müzisyenler de ülkemizde yaşayan farklı halklardandır. Albümde, alfabetik sırayla, Abazca, Azerice, Boşnakça, Ermenice, Gürcüce, Kürtçe, Ladino Espanol, Lazca, Megrelce, Zazaca ezgiler bulunuyor.

Trans Golabal World Music Chart (Küresel Dünya Müziği Listesi) kurucularında olan World Music Central (Dünya Müziği Merkezi) albüm için övgü dolu, uzun bir yorum yazmıştır.

Takip eden “Nanni” albümü, tüm sözlerini benim yazdığım ve bestelediğim Lazca ninnilerden oluşuyor ve Londra'da İngiliz müzisyenler Alcyona Mick (piyano), Ivan Hussey (piyano) ve John Wygens (gitar) ile kaydedildi. Amacı, yeni nesil Laz çocuklar için çağdaş ninniler yayınlamak ve dilin yaşatılmasına katkı sağlamaktır.

“Nanni” albümüden sonra 4 yıl kadar albüm yapmadım. 2014 yılında “INSULA” albümünü yaptım. Yine yurt dışından ve bizden ustaları buluşturarak yaptığım albüm Küresel Dünya Müziği listesine girdi. Albümde klarnette Maarten Ornstein (Hollanda), piyanoda Alcyona Mick (İngiltere), çelloda Ivan Hussey (İngiltere), udda Mehmet Polat (Hollanda) ve Türkiye'den gitarda Merih Aşkın, perküsyonda Gürkan Özkan, vokalde Skaia (kızım Setenay Kaia) yer alıyor.

“Kırmızı Gül” albümü Merih Aşkın ile birlikte yaptığım, büyüklerimizden dinlemeye alıştığım eski Anadolu türkülerini yorumladığımız albümdür. Olabildiğince yalın bir müzikal bakışla yapılmış olan albümü annelerimize ithaf ettim. “Hush” albümünün çıkış öyküsü nahoştur. Ancak olumsuz bir deneyim albümün ortaya çıkmasına yol açtığı için iyiye evrilmiştir. Dünyanın farklı dillerinde ninniler yorumladığım albümü Dünya barışına katkı olarak yaptım çünkü bebeklik yıllarından itibaren farklı dillere, kültürlere, dolayısıyla farklı olan şeylere açık olarak yetiştirilmiş insanlar sonunda barışçıl, hoşgörülü, sevgi dolu bireyler oluyorlar. Dünya'da barışın temeli ancak böyle sağlamlaştırılabilir.

Bu albümlerin arasında “Çinka” adında yalnızca dijital olarak yayınladığım ve içinde bugüne kadar yayınlamış olduğum Lazca, Megrelce eserleri bulunduran derleme albüm yayınladım. Albümün adı Çinka benim takma adımdır. Çocukluğumda ebeveynlerim ve kardeşlerim bana Çinka derlerdi. Biliyorsunuz, orman cini anlamını taşıyor.

En son albümüm ise “Tatlı Dilli / Sweet Talker” Anadolu'nun işveli, cilveli ezgilerini minimalist bir üslupa yorumladığım albümdür. Elektro Bağlama kullanıp özellikle düğün salonu soundu yaratmak istedim. Elektro bağlamayı Cem Varveren çaldı. Klarinette yine Maarten Ornstein var. Çelloyu Ivan Husset çalıyor. Perküsyonda ise hem her albümümde ve performansımda birlikte çalıştığım İsmet Kızıl var. Albüm New York'tan yayın Yapan ve Küresel Dünya Müziği Listesi panelistlerinden olarn Mergin Arts Radyo tarafından geçtiğimiz hafta açıkladıkları Dünya Müziği listesinde 1 numaraya çıktı.

Bu arada, “Insula” ile başlayarak, takip eden tüm albümlerin grafik tasarımlarını aynı zamanda müzisyen olup ilk albümü CLOUDS yayınlanmış olan sevgili kızım Setenay Ece Kaya (SKAIA) yaptı. Setenay, İtalya'da Bolonya Güzel Sanatlar Akademisi'ni başarıyla bitirdikten sonra şu an Milano Üniversitesi'nde master yapıyor ve piyano çalıp şarkı söylemeye ve kendi şarkılarını yazmaya devam ediyor.

Ali İhsan Aksamaz: Yayınlanmış bir de kitabınız var. Gece, Karanlık, Çekirge ve sen (Seri, Mʒ̆k̆upi, K̆oli do Si); Çiviyazıları Yayınevinden çıktı. Bu kitabınız ne zaman yayınlandı? Bu kitabınızla bize neler anlatıyorsunuz?

Mircan Kaya: Kitabım, gerçekçi bir dille yazılmış, yüz sayfaya yüz yıllık bir yaşamı sığdırma çabasıdır. Annemle doğduğum köydeki evimde, dış dünyaya kapalı olarak geçirdiğimiz 15 günlük birliktelik sırasında annemin belleğine girip, onu asla olamadığı bilge hatuna dönüştürüp kaleme aldığım bir mini roman diyebiliriz.

Ali İhsan Aksamaz: Biliyorum, başka ülkelerde de konserler veriyorsunuz. Bu konserlerinizden de bahsedin bize, lütfen!

Mircan Kaya: Çok sık konser veren bir müzisyen olduğum söylenemez aslında. Bunun en önemli sebebi, yaşam biçimimin yalnızca müzik performansı vermek üzerinde kurulu olmamasıdır. Bilinçli bir tercih bu. Neden böyle bir tercih diye soracak olursanız, benzer kararlar almış Dünya çapında ünlü, değer verdiğimi bir müzisyeni örnek verebilirim. Kanadalı piyanist Glen Gould (1952-1982) çocukluk yıllarından başlayarak, alışılmadık tarzı, eksantrik kişiliğiyle dikkat çeken bir piayanistti. Doğayı, kuzeyi, bir başına olmayı severdi. Bir sanatçı için vazgeçilmez şeylerdir bunlar. Benim için de öyle. 1964 yılında konser vermeyi felsefi ve bilinçli bir kararla bıraktı. İnsanın sürekli sahnelerde boy göstermek isteyişinin egoyla ilgili hastalıklı bir durum olduğunu düşünüyordu. Kendisini stüdyo kayıtlarına verdi ve radyo programları yaptı. Kendimi bu düşünce yapısına çok yakın buluyorum. Nadiren konser veriyorum. Gönüllü işler yapıyorum. Film müzikleri yapıyorum. Televizyon programı yapıyorum. İnşaat Mühendisleri Odası için kuruluşuna öncülük ettiğim, inşaat mühendislerinden oluşan müzik grubuna direktörlük yapıyorum ve bu grupla senede bir veya iki kez konser veriyorum. Davet üzerinde Üsküp ve Arnavutluk'ta konserler verdim.

Ali İhsan Aksamaz: Yeni müzik albümü, kitap ve konser projeniz var mı? Bize müjdeli haberler verecek misiniz?

Mircan Kaya: Müzik beni hiç bırakmayacak. Ben de onu. Bunu biliyor ve bundan dolayı şükrediyorum. Çalışmalarım hem kendim hem de kızım Setenay (SKAIA) için devam edecek. Ancak mutlak bir dinginlik, bir başınalık, olgunluk hali içinde kendiliğinden bir içe doğuşla geldiğinde. Koşullar kendiliğinden oluştuğunda. Asla zorlayarak değil. Hayat zorlamaya, hırsa gelmez.

2019 yılını yeni bir bestemi “single” olarak yayınlayarak kapatacağım. Bestenin adı: Sevemem Seni Eskisi Gibi”. Londra'dan müzisyen arkadaşlarım Alcyona Mick (piyano) ve Ivan Hussey (çello) çaldılar. 28 Kasım 2019 tarihi itibariyle tüm dijital müzik servis sağlayıcıları üzerinden dinlenebilecek (Amazon Apple musk, Deezer, Spotify, Tidal, Youtube gibi)

Bir de kitabım var, ancak üzerinde biraz daha çalışmam gerek. O “biraz” ne kadar bir zaman dilimine tekabül ediyor, gerçekten bilmiyorum. Zamanı doğrusal algılamıyorum. Bir zaman sonra, hazır olduğunda, koşullar oluştuğunda yayınlarım sanıyorum.

O kadar çok projem var ki... Hepsini gerçekleştirmeye bu kısa ömür yeter mi? Sanmıyorum.

Ali İhsan Aksamaz: Bu söyleşi için size çok teşekkür ederim, Mircan Hanım. Sorularımı cevapladınız. Siz de isterseniz, söyleşimizi sonlandıralım! Ancak sizin söyleyecekleriniz varsa, buyurun söyleyin, lütfen! Her zaman yüzünüz gülsün, yüz yaşınıza kadar yaşayın, göğe çıkın!

Mircan Kaya: Çalışmalarıma değer verdiğiniz için çok teşekkür ederim.

Söyleşinin Lazcası

Mircan K̆ayak Ğarğalaps:

“Berepes nanipe çkini ognapu minon!”

(Goʒ̆otkvala: Andğnari musafiri çkimi ren Mircan K̆aya. Mircan K̆aya ren çkini çinoberi gemabirepeşen arteri. Tkvan mtelik emu içinopt; gamiçkvineri Lazuri do Turkuli Muzik̆aluri albumepe kuğun emus. “Seri, Mʒ̆k̆upi, K̆oli do Si” coxoni gamiçkvineri ar ketabiti kuğun. Biyografi muşi, muzik̆aluri albumepe muşi, ketabi muşi do k̆onserepe muşişen bğarğalit çkin. Aya ren int̆erviu çkinişi t̆ekst̆i. Ali İhsan Aksamazi. 26 IX 2019)

Ali İhsan Aksamazi: Mircan Xanum, tkvanti ginonan na, biyografi tkvaniten gevoç̆k̆at! Tkvan so dibadit, so yeçkindit. Namu nʒ̆opulapes igurit? Sonuri ret? Aʒ̆i so skidut? Namu nenape giçkinan?

Mircan K̆aya: Gecginoba! Ma dovibadi noğa Artvinis. Çxoro ʒ̆aneri vort̆işakis; dolonişi dğalepes noğa Artvinişi şkaguris gedgineri oxori çkinis, doloniş çodinapesti noğa Artvinişi ç̆it̆a noğa Borçxaşi germaş oput̆e Çxalas pskidi ma. (Oput̆e çkinişi ağani coxo ren Findikli). Buncinaşi doloxe xeleberi beroba maqu.

Vito şkvit ʒ̆aneri vort̆i, baba domiğuru. Emoraşakis didopeten ocağişi mteli berepeşi gamantana- gurapa şeni qinoraşi tutapes noğa İst̆anbolis, monç̆inoraşi tutapesti noğa Artvinis ar skidala maqves.

Nişantaşiş K̆ulanuri Lise şk̆ule, Yildiziş T̆eknik̆uri Universit̆et̆işi İnşaat̆iş Muxendisobas doviguri. Boğaziçiş Universit̆et̆işi Dixaşk̆ank̆alaş Muxendisobas mast̆erişi noçalişe dop̆i. Ek̆ule jur bere maqu. Ek̆uleti hemi jur bereşi nana, hemiti mamgure vort̆i. Avrup̆aş K̆omisyonişi bursiten, İt̆alyas P̆adovaş Universit̆et̆is do İsp̆anyas K̆at̆alonyaş T̆eknik̆uri Universit̆et̆is rot̆asyononi mast̆erişi noçalişe dop̆i; Tarixuri Noxvenepeşi St̆rukt̆uruli Analizepeşi jin viçalişi. Aʒ̆iti ʒ̆oxlemxtimu dixaşk̆ank̆alaş t̆ek̆nolojepeten goʒ̆oncğoneri ar İt̆alyanuri firmaşi matemsile vore. Edo binape dixaşk̆ank̆alapeşi p̆at̆inobaşen oçvaluşi speros akt̆iuro viçalişep ma.

Ali İhsan Aksamazi: Tkvan Turkuli birapapeti ibirt. Tkvan Lazuri birapapeti ibirt. Turkiyesti, Gurcistanisti mtelik giçinopan. Kianaşi majura dobadonapeşen k̆oçepekti giçinopan. Modernuri formiten ibirt ot̆ant̆iuri birapape. Mundes geoç̆k̆it obirus? Mundes geoç̆k̆it Lazuri obirus?

Mircan K̆aya: Kianas iptineri dğaşendoni, muzik̆i p̆anda çkimi k̆ala rt̆u. Berolaşendoni vibirt̆i ma. Muzik̆i ren skidala çkimişi uok̆orte noʒ̆ile; ma aşo miçkin. Dido-nenoni do dido-k̆ult̆uroni ar lamtinalas dovibadi do virdi ma, aya xalik musik̆aluri ğaras p̆ozit̆iuri tesiri moğodu. Moro, ocaği çkimik, lamtinala çkimik, coğrafya çkimik, k̆ult̆urul- sosyaluri k̆arakt̆eri çkimik, p̆ap̆uşp̆ap̆ulepeşen mogaperi genet̆ik̆uri xalik muzik̆aluri ğaraşi yeçkindus memişvelu do minç̆u.

Ali İhsan Aksamazi: Gamiçkvineri dido ğirsoni Muzik̆aluri albumepe kogiğunan. Aya Muzik̆aluri albumepe tkvanişen molamişinit, mu iqven? Muzik̆aluri albumepe tkvanişi coxopeşen molamişinit! Edo mundes gamiçkvinu aya albumepe tkvani? Rep̆ert̆uaris muk̆o Lazuri birapa giğunan? Turkuli do Lazuri birapapeşen met̆i, majura nenapeşenti birapape giğunani rep̆ert̆uaris ?

Mircan K̆aya: İptineri muzik̆aluri albumi çkimi ren “Çkini Nanipe”; çkimi suveriten Anadolişi nanipe vibir ma. Aya muzik̆aluri albumiten gevoç̆k̆i ma. Berepe şeni rt̆u aya noçalişe çkimi. “Mt̆veri” coxons majurani muzik̆aluri albumi çkimis. Aya albumis gežin Anadolu, Bosna do Gurcistanişen adeturi birapape. Çkimi suveriten vibir ma Anadolu, Bosna do Gurcistanişi adeturi aya birapape. Majurani albumi gamiçkvinu şk̆ule, muzik̆iş xvenişi şirketi p̆k̆idi ma. Ticaruli zmona do gagnapaten vardo, oxoşkvero muzik̆a oxvenu şeni ik̆idinu aya şirketi. Emoraşen andğaşakis albumepe gamaviği ma. Gamoçkvusti mevaqonup. “Sala” coxons masumani albumi çkimis. Mtelo çkimi bestepeşen ʒ̆opxineri ren aya albumi.

Aya albumi çkimiten, hemi Turkiyeşi, hemiti kianaşi muzik̆iş ust̆at̆epes vognapi nananena çkimişi renoba. Lazuri nena ren çkimi nananena. ʒ̆oxleşen uxveneri ar dulya dop̆i do k̆ult̆urepeşdoloxeni muzik̆işi suveriten vibiri bestepe çkimi. Emoraşakis Lazuri nenaten uxveneri ar dulya dop̆i ma.

Turkiyeşi miletik, çkva dobadonapeşi miletepekti aya albumi udodginu omʒkvapt̆es. Sk̆andaluri ambari muşi miletis ognapu şeni gzalepe goru ar gazetak do ʒ̆oxle “Ar Lazik Caziten Dobadona K̆idups” yado p̆rovok̆asyonuri ambarepe ognapu miletis. Murenki galeni jurnalist̆epek albumi çkimi dido omʒkvapt̆es do mati xvala muzik̆işa xavesoni muzisyeni vort̆i. Aya jur sebebiten, eya gazetak negat̆iuri tavri konaşkvu yado domaʒ̆onen. Aya albumis gežin jur Lazuri birapa.

“Sala” coxoni albumi şk̆ule, “Numinosumi” coxoni albumi çkimi gamiçkvinu. Ek̆ule emorapes udodginu psikoanalizişen ambaroni ketabepe do Rumişi noçalişepe vik̆itxupt̆i ma. Emindros gamiçkvineret̆e “Numinosumi” coxoni albumi çkimi. Aya albumi doliç̆arinu İngiltereşi noğa Brist̆olis. Qoropeli ak̆ordeoniş ust̆at̆i çkini Muammer Ket̆encioğlikti majura muzisyenepe k̆ala numxvacu aya albumis. Aya albumis gežin mtelo çkimi bestepe.

“Numinosumi” coxoni albumi çkimi şk̆ule, mtelo Lazuri birapapeşen ʒ̆opxineri (OUTIM-Once Upon a Time in Mingrelia) “Ar orapes Samargalos” coxoni albumi çkimi kogamaxtu; 2008 ʒ̆anas gamiçkvinu. Mexole sum ʒ̆anaş morgvalis Gurcistani do Yulva Uçamzoğaşi muxurepes ar var, dido fara gopti ma. Edo Lazuri, Turkuli do İnglisuri kulliyatoni ar buk̆let̆iten gamiçkvineret̆u aya albumi. Aya albumiti mtelo doliç̆arineret̆u İngiltereşi noğa Brist̆olis Limbo coxoni grubi k̆ala. Ar k̆ele albumişi dulyape vikipt̆i, majura k̆eleti Borçxaşi oput̆es piʒarişi oxori oxvenapu şeni viçalişept̆i ma. Giçkinan, ma oput̆e Çxalas dovibadi. Edo p̆anda Çxala ptkumer ma. Aʒ̆iti p̆ap̆uşp̆ap̆ulepeşen genomskide dixapeşa xavesoba komiğun. Edo ek dobağine p̆lasmani oxvenu şeniti udodginu şurdoguriten viçalişep. Moro, aya p̆lasmani xvala paraten va vikip; berepes k̆ult̆uruli anderi nunç̆işinuti, entepes bucinaşi qoropa nunç̆işinuti ren didi p̆lasmani. Ma aşo miçkin. K̆ulani çkimis coxons Set̆enayi. Set̆enayik mast̆eri ikips İt̆alyaşi noğa Milanoşi Universit̆et̆is. Monç̆inoraşi tadilis oput̆e çkinis do noğa Batumis vort̆it Set̆enayi k̆ala. Skiri çkimi dokt̆orant̆i ren K̆anadas. Emuşeniti skiri çkimi çkini k̆ala va rt̆u aya tadilis. Bolaki arçkvaneri ʒ̆anaşi tadilis arto viqvaten çkin. Edo guris but̆k̆a maqvasunon.

Ek̆uleni albumepe çkimi eşo ren: “İk̆siri (Elixir)”, “Ç̆it̆a (Minor), “Nanni”, “ İzmoce (İnsula)”, “Mç̆ita Gyuli”, “Dostibi (Hush)” do “Loqa Nenoni (Sweet Talker)”. “İk̆siri (Elixir)” coxoni albumi çkimis gežin “Mtviriş Xçe” coxoni filimişi muzik̆epeti. Aya filimişi muzik̆iş gurine, enni k̆ai filimişi muzik̆iş oçukare komomçeret̆es. Gulten Ak̆inişi şiirepeşi jin Turkuli Muzik̆işi mot̆ife flamenk̆oşi muzik̆i do caziten iharmaninen.

“Ç̆it̆a (Minor)” coxoni albumi çkimi ʒ̆opxineri ren dobadona çkinişi majura xalk̆epeşi adeturi birapapeşen. Aya albumis dobadona çkinişi majura xalk̆epeşen majura muzisyenepekti numxvaces. Abazuri, Azeruli, Boşnak̆uri, Ermenuri, Gurculi, Kurduli, Ladinur- İsp̆anyuri, Lazuri, Margaluri, Zazuri birapape gežin aya albumis.

Aya albumi çkimi şeni, (Trans Golabal World Music Chart-işi) Globaluri Kianaş Muzik̆işi List̆eşi magedginepeşen Kianaş Muzik̆iş Şkagurik (World Music Central-ik) doç̆areret̆u ginže- ginže omʒkupe mskvaşa. Edo aya noç̆araten guris but̆k̆a guris but̆k̆a maqveret̆u.

Arçkvaneri albumi çkimi ren “Nanni”. Aya albumis gežin Lazuri nanipe. Aya albumişi birapapeşi t̆ekst̆epe do bestepe ren çkimi noxvene. Aya albumi dolop̆ç̆areret̆i nananoğa Londras. Edo İngiltereşen muzisyenepe Alk̆iona Mik̆ik do İvan Husseyik p̆iyanoten do Con Vayginsikti git̆ariten mxuci komomçes. Lazi berepes nanipe çkini ognapu do Lazuri nena oskedinu minon ma. Aya zmona do gagnapaten dop̆i aya albumi.

“Nanni” coxoni albumi şk̆ule, mexole otxo ʒ̆anaş morgvalis albumi va p̆i. 2014 ʒ̆ana rt̆u “İzmoce (İnsula)” coxoni albumi dop̆i. Aya albumi gamavoçki ma. Xolo Turkiyeşi do galeni muzik̆iş ust̆at̆epe ok̆ovibğit. Aya rt̆u çkimi inisiyat̆ifi. Edo aya noderiten ar albumi gamavoçkvi ma. Globaluri Kianaş Muzik̆işi list̆es kamaxtu aya albumi çkimi. Hollandaşen Mart̆in Ornşt̆ainik k̆larnet̆iten, İngiltereşen Alk̆iona Mik̆ik p̆iyanoten do İvan Husseyik çelloten, Hollandaşen Mehmet Polatik uditen do Turkiyeşen Merih Aşkinik git̆ariten; p̆erk̆usyonis Gurk̆an Ozk̆anik, vok̆alis (k̆ulani çkimi Set̆enay K̆aiak) Sk̆aiak mxuci momçapan.

“Mç̆ita Gyuli” coxoni albumi dop̆i Merih Aşkini k̆ala. Didilepeşen Anadolişi birapapes vusimint̆u ma. Emuşeniti eya birapapeşa gegaperi vort̆i. Anadolişi aya mcveşi birabapeşen ʒ̆opxineri ren aya albumi çkimi. Çkini suveriten vibirit aya albumişi eya birabape. Nart̆u k̆onariten, sade muzik̆aluri zmona do gagnapaten dop̆i aya albumi. Edo nanape çkinis mevuçkini noçalişe çkimi. “Dostibi (Hush)” coxoni albumi çkimişi magzalobaşi ambari ren iptinero armʒika naxoşi. Mara negat̆iuri eya tecrubek aya albumi oxvenus memişvelu do k̆ainoba do xela komomiğu. Kianaşi çkvadoçkva nenapeşen nanipe vibiri suveri çkimiten. Kianaşi misobas omxvacu şeni dop̆i aya albumi. Berobaşen doni çkvadoçkva nenapeşa, çkvadoçkva k̆ult̆urepeşa, çkvanerobapeşa gonʒ̆k̆imeri virdi do emuşeni. Axiristi amk̆ata k̆oçi iqven moʒ̆qvaluri, t̆oleransuli do qoropaten yopşa ar doxmelip̆ici. Mati eşo doviqvi. Kianaşi misobaşi temeliti aşo ik̆apet̆anen; ma aşo miçkin do eşo vore, mu p̆a! Misobaşa xavesoba komiğun ma. Misobaşi sersi vore.

Aya albumepeşi doloxe “Ç̆ink̆a” coxoni ar çkva albumi çkva komiğun ma. Xvala aya albumi çkimi ren dijit̆aluri. Aya albumi çkimis gežin xvala Lazuri do Margaluri birapape. K̆oroboni ren aya albumi. Albumis Ç̆ink̆a coxons, mara mati mcoxons Ç̆ink̆a. Ç̆ink̆a ren çkimi žegne. Ma bere vort̆işi, nana- baba do ocağişi çkimişi majura xalk̆ik coxo gemodves: Ç̆ink̆a! Giçkinan, ç̆ink̆a ren mt̆k̆aş cazi.

Çodinuri albumi çkimis coxons “Loqa Nenoni (Sweet Talker)”. Anadoluşi işveloni do cirveloni birapape gežin aya albumis. Minimalist̆uri ar suveriten vibiri aya albumişi birapape ma. Elek̆t̆ro bağlama oxmaruten do oçkinuten duguniş salonişi sersi meçamu mint̆u do emuşeni. Cem Varverenik gelaçu elek̆t̆ro bağlama. K̆larnet̆iten xolo Mart̆in Ornşt̆ainik mxuci komomçu. İvan Husseyik çello gelaçaps. İsmet Kizili ren p̆erk̆usyonis. K̆arta albumi do p̆erformansi çkimis ma İsmet Kizili k̆ala viçalişi. Globaluri Kianaş Muzik̆işi List̆eşi p̆anelist̆epeşen Nev York̆işi “Mergin Arts” coxoni radyok ognapu; aya albumi iqu maartani Kianaş Muzik̆işi list̆es yado. Otkvalu domaç̆irs: Aya albumişi grafik̆uri dizayni qu qoropeli k̆ulani çkimi Set̆enay Ece K̆ayak (Sk̆aiak). Qoropeli k̆ulani çkimi Sk̆aiak “İzmoce (İnsula) coxoni albumişen doni çkimi k̆ala içalişeps do p̆anda mxuci momçaps k̆arta albumis. Qoropeli k̆ulani çkimi Set̆enay Ece Sk̆aiati muzisyen ren do “Mp̆ulape (Clouds)” coxoni gamiçkvineri albumi kuğun. Set̆enayik gecginobaten dimezunu İt̆alyaşi noğa Bolonyaşi Mskva Xeşnoxvenepeşi Ak̆ademişen. Aʒ̆iti mast̆eri ikips Set̆enayik noğa Milanoşi Universit̆et̆is. Set̆enayik p̆iyano gelaçaps, ibirs do birapape muşişi t̆ekset̆epeti ç̆arups.

Ali İhsan Aksamazi: Gamiçkvineri ar ketabi giğunan: “Seri, Mʒ̆k̆upi, K̆oli do Si”; gamaçkvale Çiviyazilarişen kogamaxtu. Mundes gamiçkvinu aya ketabi tkvani? Aya ketabi tkvaniten mu ambarepeşen molaşinapt?

Mircan K̆aya: Ma aya ketabi, realist̆uri ar nenaten p̆ç̆ari. Oşi but̆k̆aten oşi ʒ̆anaşi ambarepe meçamuşi gzas gebdgiti. Oput̆es vort̆i. Oxori çkimis vort̆i oput̆es. Nana çkimi çkimi k̆ala rt̆u. Vitoxut dğaş morgvalis nana çkimi k̆ala vort̆i eya oxori çkimis. Galeni kianaşen mendra dopxedit, ok̆opxedit. Vitoxut dğaş morgvalis ok̆opxedit. Nana çkimik mcveşi ambarepeşen miğarğaleret̆u. Aya ambarepe muşiten, nana çkimi çkinaperi oxorca p̆ʒ̆opxi ma. Emk̆ata miti va rt̆u mara, eya gonoşinepe muşiten nana çkimi çkinaperi oxorca p̆ʒ̆opxi. Nana çkimişi eya gonoşinepeten p̆ç̆ari eya ketabi çkimi. Ç̆it̆a romani ren aya ketabi çkimi. Eşo matkvenan.

Ali İhsan Aksamaz: Ma komiçkin tkvan k̆onserepe meçapt majura dobadonapesti. Aya k̆onserepe tkvanişenti molamişinit, mu iqven!

Mircan K̆aya: Mtini giʒ̆vat; udodginu k̆onserepe va mepçap ma. Emk̆ata muzisyeni va vore. Emk̆ata muzisyenepeşen va vore. Xvala muzik̆iş p̆erformansi meçamuten va maxvenen; emk̆ata muzik̆iş gagnapa va miğun do emuşeni. Aya ren çkimi tercixi. Aya tercixi çkimi ren k̆asitoni; aya giçkit̆an! Muşeni yado mk̆itxatşi, eşo matkven mati: Ma namtini k̆imet̆oni muzisyenepe rol-modeli çkimi pşinap. Mengaperi k̆arariten, kianaşi majura k̆imet̆oni çinoperi muzisyenepeti mengaperi gzas gedgiterenan. Entepeşi arterişi coxo molapşina: K̆anaduri p̆iyanist̆i Glen Gouldi (1952-1982). Beroba muşişen doni, umç̆k̆u suveri muşiten, eksant̆rik̆uri xali muşiten ik̆unʒxinet̆u. Edo amk̆ata p̆iyanist̆i rt̆u. Buncinas, olandes do xvala- xvala goxtimuşen guris but̆k̆a aqvet̆u Glen Gouldis. Ar maxeşnoxvene şeni, amk̆ata şeyepe umeʒ̆k̆ime do dido normali ren. Çkimi şeniti eşo. 1964 ʒ̆ana rt̆u, felsefuri gagnapa do oçkinuten gonk̆vatu do Glen Gouldik konaşkveren k̆onseriş p̆rogramape. Udodginu saxnepeşa extimu do milletis t̆ani oʒ̆iru ren k̆oçişi egoşen yeçkinderi ar žabunobaş xali yado isimadept̆eren Glen Gouldik. Ek̆uleti xvala st̆udyoşi doloç̆arape inç̆ileren do radyoşi p̆rogramepe qveren Glen Gouldik. Amk̆ata zmona do gagnapaşa mati xavesoba komiğun. Udodginu k̆onseri va mepçap ma. Mamguro dulyape vikip. Filimişi muzik̆epe vikip. T̆elevizyonişi p̆rogrami vikip. İnşaat̆iş Muxendisepeşi Odaşi muzik̆aluri grubişi gedginus doviqvi. Edo aʒ̆iti aya muzik̆aluri grubişi direkt̆ori vore ma. İnşaat’iş muxendisepeşen ʒ̆opxineri ren aya muzik̆aluri grubi. Edo aya guribi k̆ala k̆onserepe mepçap ar ʒ̆anas ar varna jur fara. Ekoni miletepek ma miç̆andes do Uskup̆is do Arnavudistanis k̆onserepe komepçi.

Ali İhsan Aksamazi: Ağani albumi, ketabi do k̆onseriş p̆rojepe giğunani? Ağani pukironi ambarepe momçateni çkinda?

Mircan K̆aya: Muzik̆ik raxat̆i va momçaps. Mati muzik̆is raxat̆i va mepçaps. Edo aya xali komiçkin do udodginu aya xali çkimi şeni Allahis şukuri voğodap. Udodginu Allahis pxvamup muzik̆işi qoropa çkimiş gurine. Hemi ti-çkimi, hemiti k̆ulani çkimi Set̆enay (Sk̆aia) şeni, musik̆aluri noçalişepes mevaqonaminon ma. Mara sakinoba, xvalanoba, kamilobaşen yeçkinderi ar gagnapa muşebura miğut̆aşi, muşebura gamaxtaşi. Mara çkaroras zoriten var. Skidala zori do xirsiten va iskidinen.

Ağani beste çkimi ar “singiliten” gamavoçkvaminon do eşotenti 2019 ʒ̆ana domaçodasunon. Besteşi coxo eşo ren: “ʒ̆oxleneri Steri Skanda Va maqorepen”. Nananoğa Londraşen muzisyeni manebrape çkimi Alsiona Mik̆ik p̆iyano do İvan Husseyik çello gelaçu. 28 ʒ̆ilva 2019 tariğişen dijit̆aluri mteli muzik̆iş servisepek ognapasunon aya noçalişe çkimi. Amazoni Apple music, Deezer, Spotify, Tidal, Youtube steri servisepek ognapasunon ağani birapa çkimi.

Ar çkva ketabiş noçalişe çkva komiğun. Mara oçalişu domaç̆irs. Aya ketabi çkimi mundes gamiçkvinasunon, mtiniti va miçkin ma. Oraşi gagnapa gomindinu. Oraşen ambari va miğun açkva. Ar oraşk̆ule, ketabi xaziri iqvaşi, eya gamavoçkvaminon; eşo domaʒ̆onen.

Ek̆onari dido p̆roje komiğun ma, otkvaluten va içoden. Mara mteli oxvenu şeni, skidala çkimi dobağine reni? Va domaʒ̆onen.

Ali İhsan Aksamazi: Dido şukuri giʒ̆umert ma. Tkvan mskvaşa nena gemiktirit. Tkvanti ginonan na, aʒ̆i voçodinat aya int̆erviu çkini! Xoloti tkvan otkvaluşi çkva mutu çkva giğunan na, eti miʒ̆vit, mu iqven! P̆anda ixelit, oşi ʒ̆aneri iqvat, ʒaşa yextat!

Mircan K̆aya: Noçalişepe çkimis k̆imet̆i meçapt, emuşeniti dido şukuri giʒ̆umert.

-მირჯან კაჲაქ ღარღალაფს:

“ბერეფეს ნანიფე ჩქინი ოგნაფუ მინონ!”

(გოწოთქვალა: ანდღნარი მუსაфირი ჩქიმი რენ მირჯან კაჲა. მირჯან კაჲა რენ ჩქინი ჩინობერი გემაბირეფეშენ ართერი. თქვან მთელიქ ემუ იჩინოფთ; გამიჩქვინერი ლაზური დო თურქული მუზიკალური ალბუმეფე ქუღუნ ემუს. “სერი, მწკუფი, კოლი დო სი” ჯოხონი გამიჩქვინერი არ ქეთაბითი ქუღუნ. ბიჲოგრაфი მუში, მუზიკალური ალბუმეფე მუში, ქეთაბი მუში დო კონსერეფე მუშიშენ ბღარღალით ჩქინ. აჲა რენ ინტერვიუ ჩქინიში ტექსტი. ალი იჰსან აქსამაზი. 26 IX 2019)

ალი იჰსან აქსამაზი: მირჯან ხანუმ, თქვანთი გინონან ნა, ბიჲოგრაфი თქვანითენ გევოჭკათ! თქვან სო დიბადით, სო ჲეჩქინდით. ნამუ ნწოფულაფეს იგურით? სონური რეთ? აწი სო სქიდუთ? ნამუ ნენაფე გიჩქინან?

მირჯან კაჲა: გეჯგინობა! მა დოვიბადი ნოღა ართვინის. ჩხორო წანერი ვორტიშაქის; დოლონიში დღალეფეს ნოღა ართვინიში შქაგურის გედგინერი ოხორი ჩქინის, დოლონიშ ჩოდინაფესთი ნოღა ართვინიში ჭიტა ნოღა ბორჩხაში გერმაშ ოფუტე ჩხალას ფსქიდი მა. (ოფუტე ჩქინიში აღანი ჯოხო რენ Фინდიქლი). ბუნჯინაში დოლოხე ხელებერი ბერობა მაყუ.

ვითო შქვით წანერი ვორტი, ბაბა დომიღურუ. ემორაშაქის დიდოფეთენ ოჯაღიში მთელი ბერეფეში გამანთანა- გურაფა შენი ყინორაში თუთაფეს ნოღა ისტანბოლის, მონჭინორაში თუთაფესთი ნოღა ართვინის არ სქიდალა მაყვეს.

ნიშანთაშიშ კულანური ლისე შკულე, ჲილდიზიშ ტექნიკური უნივერსიტეტიში ინშაატიშ მუხენდისობას დოვიგური. ბოღაზიჩიშ უნივერსიტეტიში დიხაშკანკალაშ მუხენდისობას მასტერიში ნოჩალიშე დოპი. ეკულე ჟურ ბერე მაყუ. ეკულეთი ჰემი ჟურ ბერეში ნანა, ჰემითი მამგურე ვორტი. ავრუპაშ კომისჲონიში ბურსითენ, იტალჲას პადოვაშ უნივერსიტეტის დო ისპანჲას კატალონჲაშ ტექნიკური უნივერსიტეტის როტასჲონონი მასტერიში ნოჩალიშე დოპი; თარიხური ნოხვენეფეში სტრუქტურული ანალიზეფეში ჟინ ვიჩალიში. აწითი წოხლემხთიმუ დიხაშკანკალაშ ტეკნოლოჟეფეთენ გოწონჯღონერი არ იტალჲანური фირმაში მათემსილე ვორე. ედო ბინაფე დიხაშკანკალაფეში პატინობაშენ ოჩვალუში სფეროს აქტიურო ვიჩალიშეფ მა.

ალი იჰსან აქსამაზი: თქვან თურქული ბირაფაფეთი იბირთ. თქვან ლაზური ბირაფაფეთი იბირთ. თურქიჲესთი, გურჯისთანისთი მთელიქ გიჩინოფან. ქიანაში მაჟურა დობადონაფეშენ კოჩეფექთი გიჩინოფან. მოდერნური фორმითენ იბირთ ოტანტიური ბირაფაფე. მუნდეს გეოჭკით ობირუს? მუნდეს გეოჭკით ლაზური ობირუს?

მირჯან კაჲა: ქიანას იფთინერი დღაშენდონი, მუზიკი პანდა ჩქიმი კალა რტუ. ბეროლაშენდონი ვიბირტი მა. მუზიკი რენ სქიდალა ჩქიმიში უოკორთე ნოწილე; მა აშო მიჩქინ. დიდო-ნენონი დო დიდო-კულტურონი არ ლამთინალას დოვიბადი დო ვირდი მა, აჲა ხალიქ მუსიკალური ღარას პოზიტიური თესირი მოღოდუ. მორო, ოჯაღი ჩქიმიქ, ლამთინალა ჩქიმიქ, ჯოღრაфჲა ჩქიმიქ, კულტურულ- სოსჲალური კარაქტერი ჩქიმიქ, პაპუშპაპულეფეშენ მოგაფერი გენეტიკური ხალიქ მუზიკალური ღარაში ჲეჩქინდუს მემიშველუ დო მინჭუ.

ალი იჰსან აქსამაზი: გამიჩქვინერი დიდო ღირსონი მუზიკალური ალბუმეფე ქოგიღუნან. აჲა მუზიკალური ალბუმეფე თქვანიშენ მოლამიშინით, მუ იყვენ? მუზიკალური ალბუმეფე თქვანიში ჯოხოფეშენ მოლამიშინით! ედო მუნდეს გამიჩქვინუ აჲა ალბუმეფე თქვანი? რეპერტუარის მუკო ლაზური ბირაფა გიღუნან? თურქული დო ლაზური ბირაფაფეშენ მეტი, მაჟურა ნენაფეშენთი ბირაფაფე გიღუნანი რეპერტუარის ?

მირჯან კაჲა: იფთინერი მუზიკალური ალბუმი ჩქიმი რენ “ჩქინი ნანიფე”; ჩქიმი სუვერითენ ანადოლიში ნანიფე ვიბირ მა. აჲა მუზიკალური ალბუმითენ გევოჭკი მა. ბერეფე შენი რტუ აჲა ნოჩალიშე ჩქიმი. “მტვერი” ჯოხონს მაჟურანი მუზიკალური ალბუმი ჩქიმის. აჲა ალბუმის გეძინ ანადოლუ, ბოსნა დო გურჯისთანიშენ ადეთური ბირაფაფე. ჩქიმი სუვერითენ ვიბირ მა ანადოლუ, ბოსნა დო გურჯისთანიში ადეთური აჲა ბირაფაფე. მაჟურანი ალბუმი გამიჩქვინუ შკულე, მუზიკიშ ხვენიში შირქეთი პკიდი მა. თიჯარული ზმონა დო გაგნაფათენ ვარდო, ოხოშქვერო მუზიკა ოხვენუ შენი იკიდინუ აჲა შირქეთი. ემორაშენ ანდღაშაქის ალბუმეფე გამავიღი მა. გამოჩქვუსთი მევაყონუფ. “სალა” ჯოხონს მასუმანი ალბუმი ჩქიმის. მთელო ჩქიმი ბესთეფეშენ წოფხინერი რენ აჲა ალბუმი.

აჲა ალბუმი ჩქიმითენ, ჰემი თურქიჲეში, ჰემითი ქიანაში მუზიკიშ უსტატეფეს ვოგნაფი ნანანენა ჩქიმიში რენობა. ლაზური ნენა რენ ჩქიმი ნანანენა. წოხლეშენ უხვენერი არ დულჲა დოპი დო კულტურეფეშდოლოხენი მუზიკიში სუვერითენ ვიბირი ბესთეფე ჩქიმი. ემორაშაქის ლაზური ნენათენ უხვენერი არ დულჲა დოპი მა.

თურქიჲეში მილეთიქ, ჩქვა დობადონაფეში მილეთეფექთი აჲა ალბუმი უდოდგინუ ომცქვაფტეს. სკანდალური ამბარი მუში მილეთის ოგნაფუ შენი გზალეფე გორუ არ გაზეთაქ დო წოხლე “არ ლაზიქ ჯაზითენ დობადონა კიდუფს” ჲადო პროვოკასჲონური ამბარეფე ოგნაფუ მილეთის. მურენქი გალენი ჟურნალისტეფექ ალბუმი ჩქიმი დიდო ომცქვაფტეს დო მათი ხვალა მუზიკიშა ხავესონი მუზისჲენი ვორტი. აჲა ჟურ სებებითენ, ეჲა გაზეთაქ ნეგატიური თავრი ქონაშქვუ ჲადო დომაწონენ. აჲა ალბუმის გეძინ ჟურ ლაზური ბირაფა.

“სალა” ჯოხონი ალბუმი შკულე, “ნუმინოსუმი” ჯოხონი ალბუმი ჩქიმი გამიჩქვინუ. ეკულე ემორაფეს უდოდგინუ ფსიქოანალიზიშენ ამბარონი ქეთაბეფე დო რუმიში ნოჩალიშეფე ვიკითხუფტი მა. ემინდროს გამიჩქვინერეტე “ნუმინოსუმი” ჯოხონი ალბუმი ჩქიმი. აჲა ალბუმი დოლიჭარინუ ინგილთერეში ნოღა ბრისტოლის. ყოროფელი აკორდეონიშ უსტატი ჩქინი მუამმერ ქეტენჯიოღლიქთი მაჟურა მუზისჲენეფე კალა ნუმხვაჯუ აჲა ალბუმის. აჲა ალბუმის გეძინ მთელო ჩქიმი ბესთეფე.

“ნუმინოსუმი” ჯოხონი ალბუმი ჩქიმი შკულე, მთელო ლაზური ბირაფაფეშენ წოფხინერი (ოუთIმ-ონჯე უფონ ა თიმე ინ მინგრელია) “არ ორაფეს სამარგალოს” ჯოხონი ალბუმი ჩქიმი ქოგამახთუ; 2008 წანას გამიჩქვინუ. მეხოლე სუმ წანაშ მორგვალის გურჯისთანი დო ჲულვა უჩამზოღაში მუხურეფეს არ ვარ, დიდო фარა გოფთი მა. ედო ლაზური, თურქული დო ინგლისური ქულლიჲათონი არ ბუკლეტითენ გამიჩქვინერეტუ აჲა ალბუმი. აჲა ალბუმითი მთელო დოლიჭარინერეტუ ინგილთერეში ნოღა ბრისტოლის ლიმბო ჯოხონი გრუბი კალა. არ კელე ალბუმიში დულჲაფე ვიქიფტი, მაჟურა კელეთი ბორჩხაში ოფუტეს ფიცარიში ოხორი ოხვენაფუ შენი ვიჩალიშეფტი მა. გიჩქინან, მა ოფუტე ჩხალას დოვიბადი. ედო პანდა ჩხალა ფთქუმერ მა. აწითი პაპუშპაპულეფეშენ გენომსქიდე დიხაფეშა ხავესობა ქომიღუნ. ედო ექ დობაღინე პლასმანი ოხვენუ შენითი უდოდგინუ შურდოგურითენ ვიჩალიშეფ. მორო, აჲა პლასმანი ხვალა ფარათენ ვა ვიქიფ; ბერეფეს კულტურული ანდერი ნუნჭიშინუთი, ენთეფეს ბუჯინაში ყოროფა ნუნჭიშინუთი რენ დიდი პლასმანი. მა აშო მიჩქინ. კულანი ჩქიმის ჯოხონს სეტენაჲი. სეტენაჲიქ მასტერი იქიფს იტალჲაში ნოღა მილანოში უნივერსიტეტის. მონჭინორაში თადილის ოფუტე ჩქინის დო ნოღა ბათუმის ვორტით სეტენაჲი კალა. სქირი ჩქიმი დოქტორანტი რენ კანადას. ემუშენითი სქირი ჩქიმი ჩქინი კალა ვა რტუ აჲა თადილის. ბოლაქი არჩქვანერი წანაში თადილის ართო ვიყვათენ ჩქინ. ედო გურის ბუტკა მაყვასუნონ.

ეკულენი ალბუმეფე ჩქიმი ეშო რენ: “იკსირი (ელიხირ)”, “ჭიტა (მინორ), “ნანნი”, “ იზმოჯე (ინსულა)”, “მჭითა გჲული”, “დოსთიბი (ჰუსჰ)” დო “ლოყა ნენონი (სwეეთ თალქერ)”.

“იკსირი (ელიხირ)” ჯოხონი ალბუმი ჩქიმის გეძინ “მთვირიშ ხჩე” ჯოხონი фილიმიში მუზიკეფეთი. აჲა фილიმიში მუზიკიშ გურინე, ენნი კაი фილიმიში მუზიკიშ ოჩუქარე ქომომჩერეტეს. გულთენ აკინიში შიირეფეში ჟინ თურქული მუზიკიში მოტიфე фლამენკოში მუზიკი დო ჯაზითენ იჰარმანინენ.

“ჭიტა (მინორ)” ჯოხონი ალბუმი ჩქიმი წოფხინერი რენ დობადონა ჩქინიში მაჟურა ხალკეფეში ადეთური ბირაფაფეშენ. აჲა ალბუმის დობადონა ჩქინიში მაჟურა ხალკეფეშენ მაჟურა მუზისჲენეფექთი ნუმხვაჯეს. აბაზური, აზერული, ბოშნაკური, ერმენური, გურჯული, ქურდული, ლადინურ- ისპანჲური, ლაზური, მარგალური, ზაზური ბირაფაფე გეძინ აჲა ალბუმის.

აჲა ალბუმი ჩქიმი შენი, (თრანს გოლაბალ Wორლდ მუსიჯ ჯჰართ-იში) გლობალური ქიანაშ მუზიკიში ლისტეში მაგედგინეფეშენ ქიანაშ მუზიკიშ შქაგურიქ (Wორლდ მუსიჯ ჯენთრალ-იქ) დოჭარერეტუ გინძე- გინძე ომცქუფე მსქვაშა. ედო აჲა ნოჭარათენ გურის ბუტკა გურის ბუტკა მაყვერეტუ.

არჩქვანერი ალბუმი ჩქიმი რენ “ნანნი”. აჲა ალბუმის გეძინ ლაზური ნანიფე. აჲა ალბუმიში ბირაფაფეში ტექსტეფე დო ბესთეფე რენ ჩქიმი ნოხვენე. აჲა ალბუმი დოლოპჭარერეტი ნანანოღა ლონდრას. ედო ინგილთერეშენ მუზისჲენეფე ალკიონა მიკიქ დო ივან ჰუსსეჲიქ პიჲანოთენ დო ჯონ ვაჲგინსიქთი გიტარითენ მხუჯი ქომომჩეს. ლაზი ბერეფეს ნანიფე ჩქინი ოგნაფუ დო ლაზური ნენა ოსქედინუ მინონ მა. აჲა ზმონა დო გაგნაფათენ დოპი აჲა ალბუმი.

“ნანნი” ჯოხონი ალბუმი შკულე, მეხოლე ოთხო წანაშ მორგვალის ალბუმი ვა პი. 2014 წანა რტუ “იზმოჯე (ინსულა)” ჯოხონი ალბუმი დოპი. აჲა ალბუმი გამავოჩქი მა. ხოლო თურქიჲეში დო გალენი მუზიკიშ უსტატეფე ოკოვიბღით. აჲა რტუ ჩქიმი ინისიჲატიфი. ედო აჲა ნოდერითენ არ ალბუმი გამავოჩქვი მა. გლობალური ქიანაშ მუზიკიში ლისტეს ქამახთუ აჲა ალბუმი ჩქიმი. ჰოლლანდაშენ მარტინ ორნშტაინიქ კლარნეტითენ, ინგილთერეშენ ალკიონა მიკიქ პიჲანოთენ დო ივან ჰუსსეჲიქ ჩელლოთენ, ჰოლლანდაშენ მეჰმეთ ფოლათიქ უდითენ დო თურქიჲეშენ მერიჰ აშქინიქ გიტარითენ; პერკუსჲონის გურკან ოზკანიქ, ვოკალის (კულანი ჩქიმი სეტენაჲ კაიაქ) სკაიაქ მხუჯი მომჩაფან.

“მჭითა გჲული” ჯოხონი ალბუმი დოპი მერიჰ აშქინი კალა. დიდილეფეშენ ანადოლიში ბირაფაფეს ვუსიმინტუ მა. ემუშენითი ეჲა ბირაფაფეშა გეგაფერი ვორტი. ანადოლიში აჲა მჯვეში ბირაბაფეშენ წოფხინერი რენ აჲა ალბუმი ჩქიმი. ჩქინი სუვერითენ ვიბირით აჲა ალბუმიში ეჲა ბირაბაფე. ნარტუ კონარითენ, სადე მუზიკალური ზმონა დო გაგნაფათენ დოპი აჲა ალბუმი. ედო ნანაფე ჩქინის მევუჩქინი ნოჩალიშე ჩქიმი. “დოსთიბი (ჰუსჰ)” ჯოხონი ალბუმი ჩქიმიში მაგზალობაში ამბარი რენ იფთინერო არმციქა ნახოში. მარა ნეგატიური ეჲა თეჯრუბექ აჲა ალბუმი ოხვენუს მემიშველუ დო კაინობა დო ხელა ქომომიღუ. ქიანაში ჩქვადოჩქვა ნენაფეშენ ნანიფე ვიბირი სუვერი ჩქიმითენ. ქიანაში მისობას ომხვაჯუ შენი დოპი აჲა ალბუმი. ბერობაშენ დონი ჩქვადოჩქვა ნენაფეშა, ჩქვადოჩქვა კულტურეფეშა, ჩქვანერობაფეშა გონწკიმერი ვირდი დო ემუშენი. ახირისთი ამკათა კოჩი იყვენ მოწყვალური, ტოლერანსული დო ყოროფათენ ჲოფშა არ დოხმელიპიჯი. მათი ეშო დოვიყვი. ქიანაში მისობაში თემელითი აშო იკაფეტანენ; მა აშო მიჩქინ დო ეშო ვორე, მუ პა! მისობაშა ხავესობა ქომიღუნ მა. მისობაში სერსი ვორე.

აჲა ალბუმეფეში დოლოხე “ჭინკა” ჯოხონი არ ჩქვა ალბუმი ჩქვა ქომიღუნ მა. ხვალა აჲა ალბუმი ჩქიმი რენ დიჟიტალური. აჲა ალბუმი ჩქიმის გეძინ ხვალა ლაზური დო მარგალური ბირაფაფე. კორობონი რენ აჲა ალბუმი. ალბუმის ჭინკა ჯოხონს, მარა მათი მჯოხონს ჭინკა. ჭინკა რენ ჩქიმი ძეგნე. მა ბერე ვორტიში, ნანა- ბაბა დო ოჯაღიში ჩქიმიში მაჟურა ხალკიქ ჯოხო გემოდვეს: ჭინკა! გიჩქინან, ჭინკა რენ მტკაშ ჯაზი.

ჩოდინური ალბუმი ჩქიმის ჯოხონს “ლოყა ნენონი (სwეეთ თალქერ)”. ანადოლუში იშველონი დო ჯირველონი ბირაფაფე გეძინ აჲა ალბუმის. მინიმალისტური არ სუვერითენ ვიბირი აჲა ალბუმიში ბირაფაფე მა. ელეკტრო ბაღლამა ოხმარუთენ დო ოჩქინუთენ დუგუნიშ სალონიში სერსი მეჩამუ მინტუ დო ემუშენი. ჯემ ვარვერენიქ გელაჩუ ელეკტრო ბაღლამა. კლარნეტითენ ხოლო მარტინ ორნშტაინიქ მხუჯი ქომომჩუ. ივან ჰუსსეჲიქ ჩელლო გელაჩაფს. ისმეთ ქიზილი რენ პერკუსჲონის. კართა ალბუმი დო პერфორმანსი ჩქიმის მა ისმეთ ქიზილი კალა ვიჩალიში. გლობალური ქიანაშ მუზიკიში ლისტეში პანელისტეფეშენ ნევ ჲორკიში “მერგინ ართს” ჯოხონი რადჲოქ ოგნაფუ; აჲა ალბუმი იყუ მაართანი ქიანაშ მუზიკიში ლისტეს ჲადო. ოთქვალუ დომაჭირს: აჲა ალბუმიში გრაфიკური დიზაჲნი ყუ ყოროფელი კულანი ჩქიმი სეტენაჲ ეჯე კაჲაქ (სკაიაქ). ყოროფელი კულანი ჩქიმი სკაიაქ “იზმოჯე (ინსულა) ჯოხონი ალბუმიშენ დონი ჩქიმი კალა იჩალიშეფს დო პანდა მხუჯი მომჩაფს კართა ალბუმის. ყოროფელი კულანი ჩქიმი სეტენაჲ ეჯე სკაიათი მუზისჲენ რენ დო “მპულაფე (ჯლოუდს)” ჯოხონი გამიჩქვინერი ალბუმი ქუღუნ. სეტენაჲიქ გეჯგინობათენ დიმეზუნუ იტალჲაში ნოღა ბოლონჲაში მსქვა ხეშნოხვენეფეში აკადემიშენ. აწითი მასტერი იქიფს სეტენაჲიქ ნოღა მილანოში უნივერსიტეტის. სეტენაჲიქ პიჲანო გელაჩაფს, იბირს დო ბირაფაფე მუშიში ტექსეტეფეთი ჭარუფს.

ალი იჰსან აქსამაზი: გამიჩქვინერი არ ქეთაბი გიღუნან: “სერი, მწკუფი, კოლი დო სი”; გამაჩქვალე ჩივიჲაზილარიშენ ქოგამახთუ. მუნდეს გამიჩქვინუ აჲა ქეთაბი თქვანი? აჲა ქეთაბი თქვანითენ მუ ამბარეფეშენ მოლაშინაფთ?

მირჯან კაჲა: მა აჲა ქეთაბი, რეალისტური არ ნენათენ პჭარი. ოში ბუტკათენ ოში წანაში ამბარეფე მეჩამუში გზას გებდგითი. ოფუტეს ვორტი. ოხორი ჩქიმის ვორტი ოფუტეს. ნანა ჩქიმი ჩქიმი კალა რტუ. ვითოხუთ დღაშ მორგვალის ნანა ჩქიმი კალა ვორტი ეჲა ოხორი ჩქიმის. გალენი ქიანაშენ მენდრა დოფხედით, ოკოფხედით. ვითოხუთ დღაშ მორგვალის ოკოფხედით. ნანა ჩქიმიქ მჯვეში ამბარეფეშენ მიღარღალერეტუ. აჲა ამბარეფე მუშითენ, ნანა ჩქიმი ჩქინაფერი ოხორჯა პწოფხი მა. ემკათა მითი ვა რტუ მარა, ეჲა გონოშინეფე მუშითენ ნანა ჩქიმი ჩქინაფერი ოხორჯა პწოფხი. ნანა ჩქიმიში ეჲა გონოშინეფეთენ პჭარი ეჲა ქეთაბი ჩქიმი. ჭიტა რომანი რენ აჲა ქეთაბი ჩქიმი. ეშო მათქვენან.

ალი იჰსან აქსამაზ: მა ქომიჩქინ თქვან კონსერეფე მეჩაფთ მაჟურა დობადონაფესთი. აჲა კონსერეფე თქვანიშენთი მოლამიშინით, მუ იყვენ!

მირჯან კაჲა: მთინი გიწვათ; უდოდგინუ კონსერეფე ვა მეფჩაფ მა. ემკათა მუზისჲენი ვა ვორე. ემკათა მუზისჲენეფეშენ ვა ვორე. ხვალა მუზიკიშ პერфორმანსი მეჩამუთენ ვა მახვენენ; ემკათა მუზიკიშ გაგნაფა ვა მიღუნ დო ემუშენი. აჲა რენ ჩქიმი თერჯიხი. აჲა თერჯიხი ჩქიმი რენ კასითონი; აჲა გიჩქიტან! მუშენი ჲადო მკითხათში, ეშო მათქვენ მათი: მა ნამთინი კიმეტონი მუზისჲენეფე როლ-მოდელი ჩქიმი ფშინაფ. მენგაფერი კარარითენ, ქიანაში მაჟურა კიმეტონი ჩინოფერი მუზისჲენეფეთი მენგაფერი გზას გედგითერენან. ენთეფეში ართერიში ჯოხო მოლაფშინა: კანადური პიჲანისტი გლენ გოულდი (1952-1982). ბერობა მუშიშენ დონი, უმჭკუ სუვერი მუშითენ, ექსანტრიკური ხალი მუშითენ იკუნცხინეტუ. ედო ამკათა პიჲანისტი რტუ. ბუნჯინას, ოლანდეს დო ხვალა- ხვალა გოხთიმუშენ გურის ბუტკა აყვეტუ გლენ გოულდის. არ მახეშნოხვენე შენი, ამკათა შეჲეფე უმეწკიმე დო დიდო ნორმალი რენ. ჩქიმი შენითი ეშო. 1964 წანა რტუ, фელსეфური გაგნაფა დო ოჩქინუთენ გონკვათუ დო გლენ გოულდიქ ქონაშქვერენ კონსერიშ პროგრამაფე. უდოდგინუ სახნეფეშა ეხთიმუ დო მილლეთის ტანი ოწირუ რენ კოჩიში ეგოშენ ჲეჩქინდერი არ ძაბუნობაშ ხალი ჲადო ისიმადეფტერენ გლენ გოულდიქ. ეკულეთი ხვალა სტუდჲოში დოლოჭარაფე ინჭილერენ დო რადჲოში პროგრამეფე ყვერენ გლენ გოულდიქ. ამკათა ზმონა დო გაგნაფაშა მათი ხავესობა ქომიღუნ. უდოდგინუ კონსერი ვა მეფჩაფ მა. მამგურო დულჲაფე ვიქიფ. Фილიმიში მუზიკეფე ვიქიფ. ტელევიზჲონიში პროგრამი ვიქიფ. ინშაატიშ მუხენდისეფეში ოდაში მუზიკალური გრუბიში გედგინუს დოვიყვი. ედო აწითი აჲა მუზიკალური გრუბიში დირექტორი ვორე მა. ინშაათ’იშ მუხენდისეფეშენ წოფხინერი რენ აჲა მუზიკალური გრუბი. ედო აჲა გურიბი კალა კონსერეფე მეფჩაფ არ წანას არ ვარნა ჟურ фარა. ექონი მილეთეფექ მა მიჭანდეს დო უსქუპის დო არნავუდისთანის კონსერეფე ქომეფჩი.

ალი იჰსან აქსამაზი: აღანი ალბუმი, ქეთაბი დო კონსერიშ პროჟეფე გიღუნანი? აღანი ფუქირონი ამბარეფე მომჩათენი ჩქინდა?

მირჯან კაჲა: მუზიკიქ რახატი ვა მომჩაფს. მათი მუზიკის რახატი ვა მეფჩაფს. ედო აჲა ხალი ქომიჩქინ დო უდოდგინუ აჲა ხალი ჩქიმი შენი ალლაჰის შუქური ვოღოდაფ. უდოდგინუ ალლაჰის ფხვამუფ მუზიკიში ყოროფა ჩქიმიშ გურინე. ჰემი თი-ჩქიმი, ჰემითი კულანი ჩქიმი სეტენაჲ (სკაია) შენი, მუსიკალური ნოჩალიშეფეს მევაყონამინონ მა. მარა საქინობა, ხვალანობა, ქამილობაშენ ჲეჩქინდერი არ გაგნაფა მუშებურა მიღუტაში, მუშებურა გამახთაში. მარა ჩქარორას ზორითენ ვარ. სქიდალა ზორი დო ხირსითენ ვა ისქიდინენ.

აღანი ბესთე ჩქიმი არ “სინგილითენ” გამავოჩქვამინონ დო ეშოთენთი 2019 წანა დომაჩოდასუნონ. ბესთეში ჯოხო ეშო რენ: “წოხლენერი სთერი სქანდა ვა მაყორეფენ”. ნანანოღა ლონდრაშენ მუზისჲენი მანებრაფე ჩქიმი ალსიონა მიკიქ პიჲანო დო ივან ჰუსსეჲიქ ჩელლო გელაჩუ. 28 წილვა 2019 თარიღიშენ დიჟიტალური მთელი მუზიკიშ სერვისეფექ ოგნაფასუნონ აჲა ნოჩალიშე ჩქიმი. ამაზონი აფფლე მუსიჯ, დეეზერ, სფოთიфჲ, თიდალ, ჲოუთუბე სთერი სერვისეფექ ოგნაფასუნონ აღანი ბირაფა ჩქიმი.

არ ჩქვა ქეთაბიშ ნოჩალიშე ჩქვა ქომიღუნ. მარა ოჩალიშუ დომაჭირს. აჲა ქეთაბი ჩქიმი მუნდეს გამიჩქვინასუნონ, მთინითი ვა მიჩქინ მა. ორაში გაგნაფა გომინდინუ. ორაშენ ამბარი ვა მიღუნ აჩქვა. არ ორაშკულე, ქეთაბი ხაზირი იყვაში, ეჲა გამავოჩქვამინონ; ეშო დომაწონენ.

ეკონარი დიდო პროჟე ქომიღუნ მა, ოთქვალუთენ ვა იჩოდენ. მარა მთელი ოხვენუ შენი, სქიდალა ჩქიმი დობაღინე რენი? ვა დომაწონენ.

ალი იჰსან აქსამაზი: დიდო შუქური გიწუმერთ მა. თქვან მსქვაშა ნენა გემიქთირით. თქვანთი გინონან ნა, აწი ვოჩოდინათ აჲა ინტერვიუ ჩქინი! ხოლოთი თქვან ოთქვალუში ჩქვა მუთუ ჩქვა გიღუნან ნა, ეთი მიწვით, მუ იყვენ! პანდა იხელით, ოში წანერი იყვათ, ცაშა ჲეხთათ!