Yeni baskı Lazca aritmetik kitabı
Önce sizi 7 Haziran 2004 Pazartesi gününe götürmek istiyorum. TRT bu tarihte; bazı anadillerinde radyo ve televizyon yayınlarına başlamıştı. Bu yayınlar; içerik, süre, yayınlandıkları saatler vb. açılardan birçok haklı eleştiriye uğradı. Ancak bu anadilleri arasında Lazca yoktu. Eksik, gedik de olsa; Boşnakça, Arapça, Kırmançi, Çerkesce ve Zazaca yayınlar TRT’de devam etti. Çeşitli yazılı başvurularımıza rağmen, TRT sessiz kaldı. Zaman zaman TRT’den çeşitli vesilelerle yapılan açıklamaları yorumlayarak, sorularımıza bir cevap bulmaya çalıştık; boşuna! Gel gör ki, TRT’nin neden kısıtlı da olsa Lazca yayın yapmadığına, Lazca’yı neden yok saydığına ilişkin makul bir gerekçe yine de bulamadık. TRT, Lazca’yı yok saydı. TRT’ye ve TBMM’ne yazılı başvurularımız aralıksız sürdü. TRT’nin neden Lazca yayın yapmadığı konusunu çeşitli zeminlerde, sempozyumlarda ve panellerde dillendirdik; tebliğler sunduk; onlarca makale yazdık. Lazca konusunu kamuoyunda hep sıcak tutmaya çalıştık.
Lazca, özel çabalarla 26 Eylül 2011 tarihinden itibaren Boğaziçi Üniversitesi’nde seçmeli ders olarak okutulmaya başlandı. Yine özel çabalarla oluşturulan http://www.lazcaacikogretim.com/ ise, internet üzerinden temel Lazca dersler veriyor. Bütün iyiniyetlere rağmen, bu çabalar yetersiz kalmaktadır. Devletin vatandaşlarının anadilleri ile barışması ve bu anadillerin yaşaması ve geliştirilmesi için kurumsal desteği gerekmektedir.
Geçtiğimiz hafta ilginç bir gelişme oldu. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve Milli Eğitim Bakanı Ömer Dinçer’in anadillerimize ilişkin açıklamaları damgasını vurdu. Açıklamalara göre; Lazca da artık okullara, sınıflara girecekti. TRT’nin 2004’te Lazca’yı yok sayması, buna karşılık Milli Eğitim Bakanı’nın geçen hafta Lazca’nın da müfredatlara girdiğini açıklaması devlet kurumları arasındaki çelişkili yaklaşımları bir kez daha gözler önüne serdi.
1920’li yıllardan başlamak üzere Laz kimliği Türkiye’de yok sayıldı. “Türk Burjuvazisi”nin resmi ideoloji ve resmi tarih tezlerinin bir tezahürü olan inkar- imha- asimilasyon politikaları büyük ölçüde başarılı olmasına rağmen, Lazca hâlâ yaşıyor. Laz aydınları ise, bu bilinçle yirmi yıldır anadillerinin, kimliklerinin kurumsal olarak geleceğe taşınması noktasında çaba gösteriyorlar. Bu çabalarının bir sonucu olarak 1933’te Sovyetler Birliği’ndeki yayınlanan aritmetik kitabının tıpkı basımı İstanbul’da yayınlandı. İlginçtir; kitap çok kısa aralıklarla iki farklı yerden yayınlandı. Üstelik; bu kitapların yayınlanması Başbakan ve Milli Eğitim Bakanı’nın anadil açıklamalarıyla aynı zamana denk geldi. Bu olumlu bir tesadüftü.
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve Milli Eğitim Bakanı Ömer Dinçer’in açıklamalarıyla üç kavram da kamuoyunda tartışılmaya başlandı: “Seçmeli ders”, “anadil öğretimi” ve “anadilde eğitim”. Burada, bu tartışmalara girmeyeceğim. Dikkat çekmek istediğim Sovyetler Birliği’ndeki Lazca anadil okullarıdır.
Lazlar, Türkiye’nin yanı sıra Gürcüstan’a bağlı Acaristan Özerk Cumhuriyeti ve Abhazya’da yaşarlar. Laz kimliği 1930’lu yılların ikinci yarısına kadar Sovyetler Birliği tarafından tanındı. Bu bağlamda Sovyetler Birliği’ndeki partili Laz önder kadrolar, Lazca anadil okullarının kuruluşunda bulundular. Lazca ders kitapları yayınladılar. Lazca gazeteler yayınladılar. Lazca tiyatro eserleri sergilediler. İskender Tzitaşi, bütün bu çalışmalardaki partili öncü isimdir.
Bu; Lazca Aritmetik kitabı Abhazya Devlet Matbaası’nda 1933’te basılmış. Kitabı matematikçi ve pedagog Natalya S. Popova’nın, matematikçi ve pedagog Natalya S. Popova’nın matematikçi ve pedagog Natalya S. Popova Rusça olarak hazırlamış. Kitap Lazca’ya İskender Tzitaşi adıyla uyarlanmış. Kitap, eğitimin üretimle bağlantısına katkı sağlayacak şekilde hazırlanmış. Pedagojik esaslar da göz önünde bulundurularak yazılan kitap, günümüze adeta göndermelerde bulunuyor. Geoaktif Yayınları’ndan tıpkı basımı yapılan kitap 245 sayfa.
Önce sizi 7 Haziran 2004 Pazartesi gününe götürmek istiyorum. TRT bu tarihte; bazı anadillerinde radyo ve televizyon yayınlarına başlamıştı. Bu yayınlar; içerik, süre, yayınlandıkları saatler vb. açılardan birçok haklı eleştiriye uğradı. Ancak bu anadilleri arasında Lazca yoktu. Eksik, gedik de olsa; Boşnakça, Arapça, Kırmançi, Çerkesce ve Zazaca yayınlar TRT’de devam etti. Çeşitli yazılı başvurularımıza rağmen, TRT sessiz kaldı. Zaman zaman TRT’den çeşitli vesilelerle yapılan açıklamaları yorumlayarak, sorularımıza bir cevap bulmaya çalıştık; boşuna! Gel gör ki, TRT’nin neden kısıtlı da olsa Lazca yayın yapmadığına, Lazca’yı neden yok saydığına ilişkin makul bir gerekçe yine de bulamadık. TRT, Lazca’yı yok saydı. TRT’ye ve TBMM’ne yazılı başvurularımız aralıksız sürdü. TRT’nin neden Lazca yayın yapmadığı konusunu çeşitli zeminlerde, sempozyumlarda ve panellerde dillendirdik; tebliğler sunduk; onlarca makale yazdık. Lazca konusunu kamuoyunda hep sıcak tutmaya çalıştık.
Lazca, özel çabalarla 26 Eylül 2011 tarihinden itibaren Boğaziçi Üniversitesi’nde seçmeli ders olarak okutulmaya başlandı. Yine özel çabalarla oluşturulan http://www.lazcaacikogretim.com/ ise, internet üzerinden temel Lazca dersler veriyor. Bütün iyiniyetlere rağmen, bu çabalar yetersiz kalmaktadır. Devletin vatandaşlarının anadilleri ile barışması ve bu anadillerin yaşaması ve geliştirilmesi için kurumsal desteği gerekmektedir.
Geçtiğimiz hafta ilginç bir gelişme oldu. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve Milli Eğitim Bakanı Ömer Dinçer’in anadillerimize ilişkin açıklamaları damgasını vurdu. Açıklamalara göre; Lazca da artık okullara, sınıflara girecekti. TRT’nin 2004’te Lazca’yı yok sayması, buna karşılık Milli Eğitim Bakanı’nın geçen hafta Lazca’nın da müfredatlara girdiğini açıklaması devlet kurumları arasındaki çelişkili yaklaşımları bir kez daha gözler önüne serdi.
1920’li yıllardan başlamak üzere Laz kimliği Türkiye’de yok sayıldı. “Türk Burjuvazisi”nin resmi ideoloji ve resmi tarih tezlerinin bir tezahürü olan inkar- imha- asimilasyon politikaları büyük ölçüde başarılı olmasına rağmen, Lazca hâlâ yaşıyor. Laz aydınları ise, bu bilinçle yirmi yıldır anadillerinin, kimliklerinin kurumsal olarak geleceğe taşınması noktasında çaba gösteriyorlar. Bu çabalarının bir sonucu olarak 1933’te Sovyetler Birliği’ndeki yayınlanan aritmetik kitabının tıpkı basımı İstanbul’da yayınlandı. İlginçtir; kitap çok kısa aralıklarla iki farklı yerden yayınlandı. Üstelik; bu kitapların yayınlanması Başbakan ve Milli Eğitim Bakanı’nın anadil açıklamalarıyla aynı zamana denk geldi. Bu olumlu bir tesadüftü.
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve Milli Eğitim Bakanı Ömer Dinçer’in açıklamalarıyla üç kavram da kamuoyunda tartışılmaya başlandı: “Seçmeli ders”, “anadil öğretimi” ve “anadilde eğitim”. Burada, bu tartışmalara girmeyeceğim. Dikkat çekmek istediğim Sovyetler Birliği’ndeki Lazca anadil okullarıdır.
Lazlar, Türkiye’nin yanı sıra Gürcüstan’a bağlı Acaristan Özerk Cumhuriyeti ve Abhazya’da yaşarlar. Laz kimliği 1930’lu yılların ikinci yarısına kadar Sovyetler Birliği tarafından tanındı. Bu bağlamda Sovyetler Birliği’ndeki partili Laz önder kadrolar, Lazca anadil okullarının kuruluşunda bulundular. Lazca ders kitapları yayınladılar. Lazca gazeteler yayınladılar. Lazca tiyatro eserleri sergilediler. İskender Tzitaşi, bütün bu çalışmalardaki partili öncü isimdir.
Bu; Lazca Aritmetik kitabı Abhazya Devlet Matbaası’nda 1933’te basılmış. Kitabı matematikçi ve pedagog Natalya S. Popova’nın, matematikçi ve pedagog Natalya S. Popova’nın matematikçi ve pedagog Natalya S. Popova Rusça olarak hazırlamış. Kitap Lazca’ya İskender Tzitaşi adıyla uyarlanmış. Kitap, eğitimin üretimle bağlantısına katkı sağlayacak şekilde hazırlanmış. Pedagojik esaslar da göz önünde bulundurularak yazılan kitap, günümüze adeta göndermelerde bulunuyor. Geoaktif Yayınları’ndan tıpkı basımı yapılan kitap 245 sayfa.
Ali İhsan Aksamaz, Özgür Gündem Gazetesi, 20.06.2012
